Hoạt động của “cát tặc” diễn ra vào ban đêm với các chiêu trò tinh vi gây khó khăn cho việc phát hiện, xử lý.

Lợi dụng bóng đêm, vùng giáp ranh

Khoảng 23 giờ 30 ngày 5/11, lực lượng công an mật phục trên khúc sông Đà đoạn qua xã Minh Quang (huyện Ba Vì). Tổ công tác đã bắt quả tang 5 tàu sắt hút cát dưới lòng sông lên các boong tàu để đem bán trái phép.

Ngay trong sáng 6/11, lực lượng chức năng đã triển khai lai dắt các tàu cát trên về cảng Sơn Tây bàn giao cho đơn vị chức năng phân loại, điều tra xử lý theo quy định.

Trước đó (đêm 1/11 và rạng sáng 2/11), Cục CSGT (Bộ Công an) phối hợp cùng Công an huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc), Phòng CSGT (Công an tỉnh Phú Thọ), Công an các huyện Ba Vì, Phúc Thọ (TP Hà Nội) đồng loạt kiểm tra, bắt quả tang 4 phương tiện cùng 11 thuyền viên đang thực hiện hành vi khai thác cát trái phép. Khu vực khai thác cát trái phép là từ dưới lòng sông Hồng thuộc địa bàn giáp ranh TP Hà Nội và các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc.

Trong số phương tiện bị bắt giữ có 1 tàu không biển kiểm soát do Đào Duy Ph (SN: 1971, ở Hà Nội) làm chủ. Trên phương tiện có gắn hệ thống bơm và vòi hút cát. Vào thời điểm bị bắt quả tang, Ph đã cho Nguyễn Văn D (SN: 1973 ở Hà Nội) thuê nhiều tháng nay.

Tối 1/11, D điều khiển tàu vận hành hệ thống hút di chuyển từ Phú Thọ về địa bàn huyện Ba Vì (TP Hà Nội) để hút cát trên sông. Tuy nhiên, khi tàu đang hút cát trên sông Hồng (khu vực xã Tản Hồng, huyện Ba Vì) thì bị lực lượng chức năng bắt quả tang.

Phương tiện tiếp theo do Nguyễn Đăng Ph (SN: 1979 ở Hà Nội) điều khiển cùng với Nguyễn Tiến L (SN: 1980, ở Hà Nội) vận hành hệ thống hút cát. Tại thời điểm bị bắt quả tang, trên phương tiện có khoảng 100m3 cát. Tiếp đó, phương tiện thứ 3 đang hút được khoảng 30m3 cát từ lòng sông Hồng lên phương tiện thì bị lực lượng Công an kiểm tra, bắt giữ.

Tương tự, phương tiện thứ 4 do Trần Văn T (SN: 1976, ở tỉnh Vĩnh Phúc) làm chủ sở hữu, trên phương tiện có gắn hệ thống bơm và vòi hút cát. Khoảng 19 giờ ngày 1/11, T đã chỉ đạo các thuyền viên điều khiển tàu hút cát ra vị trí trên sông Hồng khu vực giáp ranh giữa Hà Nội và Vĩnh Phúc để khai thác cát.

Khi tàu của T đang hút cát được khoảng 100m3 cát trên khoang thì bị lực lượng Công an kiểm tra, bắt giữ. Hiện Cục CSGT bàn giao vụ việc về Công an các địa phương để tiếp tục phối hợp mở rộng điều tra, xử lý theo quy định.

Lực lượng chức năng phát hiện, bắt quả tang nhiều tàu khai thác cát trái phép trên sông Đà địa phận huyện Ba Vì.

Giải tỏa bến bãi vi phạm

Tính đến tháng 9/2022, trên địa bàn TP Hà Nội có 201 bãi chứa, tập kết, trung chuyển vật liệu xây dựng trên các tuyến sông thuộc thành phố. Trong đó có 77 bãi có thủ tục hoạt động hoặc phù hợp tiêu chí và 124 bãi chưa đủ thủ tục hoạt động hoặc không phù hợp tiêu chí. Như vậy, số lượng các bến bãi chưa đủ thủ tục hoạt động còn rất lớn và ít có cải thiện so với khảo sát năm 2020.

Qua báo cáo của các quận, huyện cho thấy vẫn còn tồn tại tình trạng khai thác trái phép cát chưa được xử lý dứt điểm. Trong khi đó, lực lượng quản lý lại yếu, mỏng, phương tiện ít, các đối tượng cố tình vi phạm hoạt động ngày càng tinh vi, thường diễn ra vào đêm tối, rất khó phát hiện và xử lý…

Đoàn giám sát HĐND TP Hà Nội đề nghị, các sở ngành liên quan phải rà soát, tham mưu UBND TP Hà Nội sớm xây dựng quy hoạch bến thủy nội địa và quy hoạch bến bãi vật liệu xây dựng trên cơ sở rà soát, đánh giá kỹ theo đề xuất, kiến nghị của các quận, huyện.

Đoàn giám sát kiến nghị UBND TP Hà Nội giao Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội tổ chức thanh kiểm tra việc chấp hành pháp luật khoáng sản của tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác khoáng sản.

Đồng thời, tổ chức đấu giá quyền khai thác cát sỏi, cũng như rà soát các khu vực bến bãi đủ điều kiện hoạt động và phù hợp tiêu chí, có hướng dẫn cụ thể về thủ tục thuê đất. Bên cạnh đó, nhanh chóng phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã giải tỏa các bến bãi không đủ điều kiện hoạt động.

Đề nghị Sở Giao thông và Vận tải Hà Nội nghiên cứu, khảo sát xây dựng bến, địa điểm tạm giữ phương tiện vi phạm hành chính. Đơn vị này cũng cần tăng cường kiểm tra, xử lý các cơ sở sửa chữa, đóng mới trên tuyến đường thủy để hạn chế tình trạng tự ý hoán cải, lắp đặt các thiết bị phục vụ cho hoạt động khai thác cát trên phương tiện nhằm ngăn chặn và giải quyết tận gốc tình trạng khai thác cát trái phép.