3 nguyên nhân học sinh kém trong phát âm
Nguyên nhân đa số học sinh phát âm chưa chuẩn, theo thầy Nguyễn Quang Đạo, là do chưa hội tụ đủ 3 yếu tố: Động cơ, thái độ và chiến lược học tập.
Liên quan đến động cơ học tập, một trong những nguyên nhân sâu xa của việc học sinh chưa có động cơ học tập đúng đắn là do điều kiện vật chất lớp học chưa thật tốt; chưa có đủ các thiết bị hỗ trợ hiện đại phục vụ cho luyện phát âm của học sinh; lớp học gần đường giao thông nên chịu nhiều tiếng ồn; nhiều lớp học sĩ số đông khiến học sinh ít có cơ hội rèn luyện kĩ năng.
Bên cạnh đó là do phương pháp giảng dạy chưa đổi mới; học sinh phải đối mặt với nhiều bài kiểm tra, khảo sát trong một tháng dẫn đến áp lực trong học tập.
Về thái độ, nhiều học sinh còn học theo kiểu đối phó, như sử dụng đáp án có sẵn từ sách giải hay từ vở mượn của các lớp học trước; trong giờ học không chú ý nghe giảng, không hợp tác với bạn cùng cặp, cùng nhóm; khi được yêu cầu thực hiện một hoạt động nào đó lại “cầu cứu” bạn hoặc yêu cầu sự giúp đỡ từ phía giáo viên…
Đôi khi, nhiều học sinh còn tỏ thái độ “bất hợp tác”: Không chuẩn bị bài trước, không tham gia vào các hoạt động giao tiếp tại lớp; hay tìm lý do để nghỉ học hoặc đi học muộn.
Nhiều em có quan niệm học cốt để vượt qua các bài khảo sát chất lượng của nhà trường, việc phát âm chuẩn không quan trọng hoặc không giúp ích cho các bài kiểm tra.
Muốn đạt kết quả cao trong học tập không chỉ có động cơ học tập đúng đắn và thái độ học tập tích cực mà cần có chiến lược học học đúng.
Đây chính là lý do vì sao nhiều học sinh yêu thích tiếng Anh, đầu tư nhiều thời gian cho việc học tiếng Anh nhưng vẫn không đạt kết quả như mong muốn.
Thực tế quan sát việc học tiếng Anh của học sinh, thầy Nguyễn Quang Đạo nhận thấy phần lớn học sinh chưa có cách học hiệu quả:
Khi học từ vựng, học sinh chủ yếu quan tâm tới nghĩa tiếng Việt của từ, học vẹt theo kiểu viết đi viết lại mà chưa có thói quen học từ trong ngữ cảnh và thường bỏ qua phần phát âm.
Đa số học sinh chưa phân biệt được một số âm khó và không xuất hiện trong bảng chữ cái tiếng Việt;
Đa số học sinh học phát âm dựa theo cách đánh vần hoặc bắt trước giáo viên phát âm mà không biết đúng sai; thiếu điều kiện giao tiếp với người bản ngữ.
Học sinh không có thói quen phát âm những âm cuối và thường bị ảnh hưởng cách phát âm tiếng Việt.
Giải pháp nâng cao năng lực phát âm chuẩn tiếng Anh
Một trong những giải pháp thầy Nguyễn Quang Đạo đưa ra là tích hợp dạy ngữ âm trong các tiết dạy chính khóa.
Mỗi đơn vị bài học trong chương trình tiếng Anh lớp 9 thường được chia thành 5 hoặc 6 tiết (mỗi tiết tương đương với 45 phút). Trong mục giới thiệu ngữ liệu, giáo viên có thể lồng ghép giới thiệu cách phát âm đơn lẻ của một số nguyên âm và phụ âm để từ đó học sinh có thói quen phát âm chuẩn (xem cụ thể cách thực hiện của thầy Nguyễn Quang Đạo TẠI ĐÂY)
Về phía học sinh, nên áp dụng những thủ thuật khác nhau để cải thiện khả năng phát âm của mình. Đặc biệt là sau khi đã nêu ra được những khó khăn thường gặp phải, học sinh sẽ biết rõ hơn mình phải làm gì để cho việc học phát âm được tốt hơn.
Một số cách hay và hữu ích cho học sinh luyện phát âm như: Nghe tin tức bằng tiếng Anh; nghe bài hát tiếng Anh và hát theo; luyện những âm khó đọc và thơ bằng tiếng Anh; thu âm và kiểm tra; thực hành nói với người bản ngữ; làm bài tập trong sách;
Sử dụng video phát âm có mô tả cử động của miệng do những người bản ngữ phát âm. Học sinh không những bắt chước âm mà còn bắt chước cách người bản ngữ đặt răng, lưỡi và môi, hình dáng miệng như thế nào khi họ phát âm.
Học sinh nên học các quy tắc phát âm âm cuối, nghe kĩ các âm cuối trước khi thực hành; luyện phát âm thông qua bài tập tongue twister.
Thầy Nguyễn Quang Đạo cho biết, cách làm trên đã được thầy áp dụng và mang lại kết quả rất khả quan. Tuy nhiên, để giúp học sinh học phát âm tốt hơn, thầy Đạo kiến nghị chương trình SGK THCS cần lồng ghép việc dạy ngữ âm trong các tiết học đặc biệt là giới thiệu cách phát âm các âm tiết đơn lẻ để học sinh có thể cải thiện được khả năng phát âm của mình.
Cần tổ chức các hội thảo, chuyên đề cho giáo viên dạy tiếng Anh thông qua đó giáo viên có cơ hội trao đổi, học hỏi những kinh nghiệm về dạy phát âm cho học sinh.
Đối với nhà trường, trong các bài kiểm tra, khảo sát cần lồng ghép kiểm tra kĩ năng phát âm của học sinh hoặc tổ chức các cuộc thi nói tiếng Anh mà ở đó phát âm chuẩn là một tiêu chí tính điểm.
