Linh hoạt lồng ghép...
Huyện Nậm Nhùn có 11 dân tộc anh em cùng sinh sống. Nơi đây có nhiều giá trị, nét đẹp văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc. Thời gian qua, bên cạnh việc duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục, vấn đề tạo dựng cho học sinh ý thức cần bảo tồn nét văn hóa của đồng bào dân tộc mình cũng là nhiệm vụ quan trọng mà ngành GD&ĐT huyện Nậm Nhùn đề ra.
Năm học 2021 -2022, huyện Nậm Nhùn có 31 trường trực thuộc với gần 10 nghìn học sinh. Với đặc thù đa phần là con em đồng bào dân tộc thiểu số, các trường luôn nêu cao tinh thần gìn giữ và phát huy văn hóa, bản sắc dân tộc của mỗi học sinh.
Ông Nguyễn Văn Ninh, Trưởng phòng GD&ĐT huyện Nậm Nhùn chia sẻ: “Chúng tôi đã chủ động yêu cầu nhà trường cần duy trì dạy lồng ghép nội dung liên quan đến văn hóa dân tộc thông qua các môn học chính khóa. Cùng với đó là tổ chức các buổi sinh hoạt ngoài giờ hay ngoại khóa. Đặc biệt, chú trọng trong môn học giáo dục địa phương theo chương trình giáo dục phổ thông mới”.
Theo đó, những trò chơi dân gian, cuộc thi trình diễn trang phục dân tộc hay việc khuyến khích để mỗi học sinh có bộ trang phục của dân tộc mình mặc vào ngày thứ 2 hàng tuần, dịp lễ tết… luôn được các trường trên địa bàn duy trì.
 |
Học sinh trường phổ thông DTBT THCS Nậm Chà tham gia các tiết mục văn nghệ. |
Năm học 2021- 2022, Trường phổ thông DTBT THCS Nậm Chà (Nậm Nhùn) có 329 học sinh. Tại mỗi giờ sinh hoạt ngoại khóa hay ngày thứ 2 đầu tuần, sân trường lại rực rỡ sắc màu khi học sinh mặc lên mình những bộ trang phục truyền thống của người Dao, Mông và Cống.
Thầy Bùi Văn Phi, Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Nhà trường đã nỗ lực, khuyến khích đưa văn hóa truyền thống đặc trưng của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn vào trong những buổi học ngoại khóa. Qua đó, trang bị cho học sinh những hiểu biết về nơi sinh sống, bồi dưỡng cho các em tình yêu quê hương, ý thức tìm hiểu và vận dụng những điều đã học góp phần giải quyết những vấn đề của địa phương”.
Xuyên suốt năm học, nhà trường thường tổ chức hoạt động vui chơi, tập hát, múa ca khúc, nhạc điệu truyền thống của các dân tộc. Qua đó, giúp học sinh giảm bớt căng thẳng sau những giờ học văn hóa và dần yêu quý, tự hào về vẻ đẹp của dân tộc mình hơn.
Em Lý Thị Kiều, lớp 8B chia sẻ: “Em là người Cống – một trong những dân tộc đặc biệt khó khăn, ít người trên địa bàn. Chính vì thế, em thấy việc gìn giữ những nét đẹp trong văn hóa dân tộc mình càng quan trọng. Khi đến trường, chúng em được thầy, cô giáo dục tình yêu và lòng tự tôn dân tộc. Từ đó, hình thành tình yêu và biết gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc mình”.
“Không chỉ tuyên truyền qua các buổi sinh hoạt ngoại khóa, chào cờ, văn hóa văn nghệ, vào những tiết học: Lịch sử, Địa lý, Ngữ văn, Âm nhạc và đặc biệt là môn Giáo dục địa phương, giáo viên bộ môn còn khéo léo lồng ghép tuyên truyền văn hóa dân tộc vào để tăng phần hứng thu cho học sinh” – thầy Bùi Văn Phi cho biết.
“Nhờ lồng ghép nội dung mang đậm nét văn hóa dân tộc của học sinh vào bài mà những tiết học không bị nhàm chán. Hơn thế, những nét đẹp về văn hóa, văn nghệ của dân tộc được truyền tải và phát huy giá trị” - thầy Trần Văn Vinh - Giáo viên trường Phổ thông DTBT THCS Nậm Chà chia sẻ.
Tận dụng giáo viên là người địa phương
Những năm gần đây, việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc luôn được trường Tiểu học Mường Mô, xã Mường Mô (Nậm Nhùn) thực hiện có hiệu quả. Thầy, cô đã linh hoạt áp dụng nhiều giải pháp trong giáo dục.
 |
Cô trò trường Tiểu học Mường Mô trong điệu múa xòe truyền thống của dân tộc Thái. |
Năm học này, nhà trường có 320 học sinh, đa số là con em đồng bào Thái. Chính vì vậy, việc giúp các em duy trì và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc Thái luôn được nhà trường chú trọng.
Cô Phạm Thị Thanh, Phó Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Chúng tôi thường tổ chức cuộc thi tìm hiểu kiến thức văn hóa dân tộc cho học sinh trên địa bàn. Thông qua đó, giúp các em nhận thức sâu sắc về văn hóa của dân tộc mình. Đồng thời, tạo sân chơi, xây dựng môi trường giáo dục thân thiện, lành mạnh để học sinh có điều kiện được giao lưu, trao đổi học tập”.
Theo cô Thanh cho biết, với một xã đi đầu và về đích Nông thôn mới sớm nhất của huyện Nậm Nhùn, vấn đề tuyên truyền cho thế hệ trẻ hiểu và dần hình thành ý thức duy trì, phát huy nét đẹp của dân tộc là rất cần thiết. Để làm được điều đó, vai trò của giáo viên là người địa phương hết sức quan trọng.
“Thông qua việc giữ gìn tiếng nói, trang phục và các bài ca, điệu múa, thầy cô giáo là người địa phương cần làm gương cho học sinh. Bởi lẽ, họ sinh ra và lớn lên ở đây, hiểu rõ những nét đẹp trong văn hóa dân tộc mình” – cô Thanh chia sẻ
Cô Lò Thị Thách - giáo viên chủ nhiệm lớp 1A - Trường tiểu học Mường Mô cho biết: “Tôi là giáo viên người Thái, chính vì vậy tôi hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của dân tộc. Hơn thế, từ những nét văn hóa nắm được, hiểu được, tôi truyền lại cho học sinh để các em hiểu và học theo”.
“Nhờ thầy cô tuyên truyền, giảng dạy mà chúng em đã dần hiểu hơn về cội nguồn của mình. Chúng em rất tự hào khi được mặc trên mình bộ quần áo mang đặc trưng của dân tộc mình trong ngày đầu tuần hay dịp lễ, tết. Nhiều tiết mục văn nghệ của nhà trường là những điệu hát, múa đậm nét đặc trưng của dân tộc mà chúng em được dạy và biểu diễn” - em Hỏ Hà Anh, học sinh lớp 5A nói.
 |
| Học sinh mặc trang phục dân tộc giúp các em thêm tự hào về những nét đẹp văn hóa cội nguồn. |
Theo ông Nguyễn Văn Ninh cho biết, trong thời gian tới, Phòng GD&ĐT huyện Nậm Nhùn sẽ tập trung chỉ đạo nhà trường tăng cường giảng dạy môn giáo dục địa phương. Trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về văn hóa, lịch sử, địa lý, kinh tế, xã hội, môi trường của địa phương.
“Việc học sinh hiểu được đặc trưng cơ bản của địa phương sẽ bồi dưỡng cho các em tình yêu quê hương, ý thức tìm hiểu và vận dụng những điều đã học vào thực tiễn. Từ đó, góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa của cộng đồng dân cư các dân tộc. Đồng thời, hình thành những năng lực, phẩm chất cần có trong chương trình giáo dục phổ thông mới” – ông Ninh cho biết.
