Giống tỏi quý của Nhật Bản bén rễ trên vùng cao Nghệ An

Triển vọng trong xóa đói giảm nghèo

Xã biên giới Na Ngoi (Nghệ An) nằm dưới chân núi Pu Xai Lai Leng, nơi có phần đông đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Ở độ cao khoảng 1.600m so với mực nước biển, Na Ngoi có mây mù bao phủ quanh năm, độ ẩm cao nên thích hợp cho nhiều loại nông sản sinh trưởng và phát triển.

Năm 2023, giống tỏi Sanuki nổi tiếng của tỉnh Kagawa (Nhật Bản) được trồng thử nghiệm tại Na Ngoi với sự tham gia của 30 hộ dân bản Buộc Mú và cán bộ, hội viên Tổng đội Thanh niên xung phong 10.

Mô hình trồng tỏi Sanuki nằm trong dự án "Khảo sát xác minh kinh doanh SDGs với khu vực tư nhân để phát triển chuỗi giá trị cho tỏi Sanuki tại tỉnh Nghệ An, Việt Nam” thuộc khuôn khổ chương trình Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững (SGDs) do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) hỗ trợ.

Các hộ tham gia mô hình được chuyên gia JICA và cán bộ Sở NN&MT Nghệ An hỗ trợ về kỹ thuật, 100% giống tỏi, chế phẩm ủ phân hữu cơ vi sinh làm phân chuồng, và một phần phân hóa học, cách làm đất và phòng chống bệnh…

Nhờ sự cần cù, kết hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu mát mẻ ở xã Na Ngoi, giống tỏi Sanuki nhanh chóng phát triển tốt. Chỉ một thời gian ngắn, những rẫy tỏi đã cho thu hoạch và mang lại sản lượng cao.

Là một trong những hộ dân tham gia trồng tỏi Sanuki, anh Xồng Bá Rùa (trú tại bản Buộc Mú, xã Na Ngoi) cho biết, thời gian đầu trồng thử nghiệm, do chưa quen nên anh gặp nhiều khó khăn, diện tích trồng còn ít, cây phát triển chậm.

Tuy nhiên, nhờ sự đồng hành, hỗ trợ của cán bộ dự án và chính quyền địa phương, anh Rùa cũng như các hộ khác nhanh chóng làm quen, khắc phục được khó khăn.

"Chúng tôi được hỗ trợ máy móc, giống tỏi, công cày ruộng, phân bón, vật tư để sản xuất. Cây tỏi sau khi trồng khoảng 6 tháng có thể cho thu hoạch. Nhờ chất đất tốt, cây tỏi Sanuki trồng ở đây được các chuyên gia đánh giá chất lượng rất cao", anh Rùa chia sẻ.

Theo tính toán, 1ha tỏi nếu đạt năng suất 8 đến 10 tấn có thể mang lại thu nhập gấp 3 đến 4 lần so với các loại cây trồng của địa phương. Điều đáng mừng, khi dự án đi vào giai đoạn sản xuất đại trà, toàn bộ sản phẩm tỏi Sanuki sẽ được thu mua, người dân không cần lo lắng về đầu ra.

Hướng đến thương hiệu đặc sản vùng cao

Trong quá trình triển khai dự án, JICA nhiều lần phối hợp Sở NN&MT Nghệ An tổ chức phổ biến kỹ thuật và thúc đẩy mở rộng diện tích trồng tỏi Sanuki cho đồng bào dân tộc thiểu số tại xã Na Ngoi.

Giữa tháng 10 vừa qua, JICA trao cho người dân 600kg tỏi giống Sanuki nhập khẩu từ Nhật Bản. Đồng thời, bàn giao nhiều loại máy móc, thiết bị như máy tách tép tỏi, máy xới đất, thiết bị chế biến tỏi, thiết bị đo nhiệt độ, hệ thống tưới, nhà kính để sấy tỏi, nhà kho bảo quản tỏi…

Ngoài ra, chuyên gia nông nghiệp Nhật Bản trực tiếp hướng dẫn bà con từng công đoạn từ làm đất, trồng, chăm sóc… cây tỏi Sanuki đảm bảo năng suất, chất lượng.

Đối với đồng bào Mông xã Na Ngoi, nơi phần lớn thu nhập vẫn dựa vào canh tác nương rẫy, dự án của JICA mang lại ý nghĩa đặc biệt. Việc chuyển đổi sang trồng tỏi Sanuki không chỉ giúp tăng năng suất, mà còn thay đổi tư duy sản xuất từ tự cung, tự cấp sang hàng hóa gắn với chuỗi giá trị.

Quan trọng hơn, mô hình giúp người dân ổn định sinh kế, hạn chế tình trạng lao động trẻ rời quê, góp phần bảo vệ an ninh vùng biên.

Ông Tạ Quang Sáng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Nghệ An đánh giá, dự án không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế mà còn là cầu nối hợp tác quốc tế trong phát triển nông nghiệp bền vững.

Khi mô hình được nhân rộng, đồng bào Mông ở Na Ngoi sẽ có thêm sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập, từng bước thoát nghèo bền vững.

Theo kế hoạch, sau giai đoạn thử nghiệm tại Na Ngoi, mô hình sẽ được nhân rộng ra các xã khác, hướng tới xây dựng thương hiệu "Tỏi trắng Nghệ An", một sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của đồng bào vùng cao, mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững.