Bồi đắp nhân cách qua giáo dục văn hoá, nghệ thuật
Trong tiến trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, Đảng ta luôn xác định phát triển con người là trung tâm của mọi chính sách. Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV tiếp tục khẳng định mục tiêu: “Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm xây dựng con người Việt Nam có tri thức, đạo đức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.”
Từ tinh thần đó, việc triển khai Đề án “Đào tạo, trang bị kiến thức cơ bản về văn hoá, nghệ thuật cho học sinh” có ý nghĩa quan trọng trong việc bồi đắp năng lực thẩm mỹ, giá trị nhân văn và bản sắc văn hoá dân tộc. Theo Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, các môn nghệ thuật trong nhà trường giúp hình thành ở học sinh năng lực sáng tạo, tư duy cảm xúc và khả năng cảm thụ cái đẹp, những yếu tố không thể thiếu của công dân hiện đại.
Tại Ninh Bình, nhiều hoạt động nghệ thuật học đường được tổ chức thường xuyên như liên hoan “Giai điệu tuổi hồng”, “Em yêu làn điệu dân ca”, hay các chương trình trải nghiệm tại di sản Tràng An, Cố đô Hoa Lư.
TS Nguyễn Tiến Dũng – Giám đốc Sở GD&ĐT Ninh Bình chia sẻ: “Ngành Giáo dục tỉnh Ninh Bình xác định chiến lược phát triển dựa trên bốn trụ cột: Kế thừa – Hội tụ – Phát triển – Đột phá. Trong đó, giáo dục văn hoá – nghệ thuật được xem là nền tảng để hình thành phẩm chất thẩm mỹ, nhân văn và bản sắc văn hoá cho học sinh.”
Từ góc nhìn thực tiễn, bà Hoàng Thị Minh Nguyệt – Hiệu trưởng Trường THCS Trần Bích San (Nam Định, Ninh Bình) cho rằng: “Các hoạt động nghệ thuật không chỉ giúp học sinh phát triển năng khiếu mà còn rèn luyện sự tự tin, biết yêu thương, chia sẻ và sống nhân văn hơn. Nhà trường coi đó là một phần quan trọng trong việc xây dựng môi trường học tập hạnh phúc.”
Gắn phát triển thể chất với giáo dục nhân cách
Song song với giáo dục văn hoá, nghệ thuật, giáo dục thể chất được Ninh Bình xem là nền tảng để xây dựng “tầm vóc mới” cho học sinh. Theo Kế hoạch 51/KH-UBND năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% trường học có cơ sở vật chất đáp ứng hoạt động thể dục, thể thao và tổ chức thường xuyên các hoạt động ngoại khoá, hướng tới mỗi trường hình thành một môn thể thao thế mạnh đặc trưng.
Các trường học trong tỉnh đã tích cực đầu tư cơ sở vật chất, tổ chức nhiều hoạt động thể thao ngoại khoá, từ bóng đá, cầu lông, cờ vua đến bơi lội, võ cổ truyền. Phong trào “Ngày chạy Olympic vì sức khỏe toàn dân” và “Giải thể thao học sinh Ninh Bình” đã trở thành điểm nhấn của giáo dục thể chất địa phương, góp phần lan tỏa tinh thần rèn luyện thể thao trong học sinh.
Theo TS Nguyễn Tiến Dũng – Giám đốc Sở GD&ĐT Ninh Bình, thể thao học đường cần được xem là một bộ phận quan trọng trong chương trình giáo dục phổ thông. Khi học sinh có sức khỏe tốt, tinh thần sảng khoái, hiệu quả học tập cũng sẽ được nâng cao. Cùng với đó, Ninh Bình đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% trường học có cơ sở vật chất đáp ứng hoạt động thể dục, thể thao, hướng tới mỗi trường hình thành ít nhất một môn thể thao thế mạnh.
Định hướng này cũng phù hợp với quan điểm của Bộ GD&ĐT trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018: giáo dục thể chất không chỉ là hoạt động rèn luyện thân thể mà còn là quá trình hình thành ý chí, tính kỷ luật và tinh thần tập thể, những phẩm chất cần thiết của công dân thế hệ mới.
Nhìn từ thực tiễn Ninh Bình cho thấy, việc kết hợp hài hòa giữa giáo dục văn hoá, nghệ thuật và thể chất đang góp phần kiến tạo môi trường học đường toàn diện, nhân văn và năng động. Đây cũng là hướng đi phù hợp để hiện thực hóa tầm nhìn của Đại hội XIV về xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới.
Để đạt hiệu quả, cần tăng đầu tư cho cơ sở vật chất văn hoá, thể thao học đường; chú trọng đào tạo giáo viên năng khiếu và thể chất; đồng thời mở rộng hợp tác giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng. Việc huy động nguồn lực xã hội, khuyến khích các nghệ sĩ, huấn luyện viên, tổ chức văn hoá thể thao đồng hành cùng nhà trường sẽ tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ, giúp mỗi ngôi trường thực sự trở thành “trung tâm văn hoá – thể thao thu nhỏ” của cộng đồng.
“Giáo dục toàn diện không chỉ là tri thức mà còn là sức khoẻ, tâm hồn và năng lực hội nhập. Khi học sinh khoẻ mạnh, có đời sống tinh thần phong phú, đó chính là nền tảng cho tương lai đất nước”, TS Nguyễn Tiến Dũng – Giám đốc Sở GD&ĐT Ninh Bình nhấn mạnh.
