Giải thưởng này được ví là “Nobel Toán học” của thế giới, danh tiếng tương đương với giải Fields, giải thưởng Toán học danh giá thế giới (mà Giáo sư Ngô Bảo Châu từng vinh dự nhận vào năm 2010 - ND). Là giải thưởng của Viện Khoa học và Văn chương Na Uy, giải Abel sẽ được Na Uy trao hàng năm cho những nhà toán học xuất chúng.
Andrew Wiles đã giải đáp một vấn đề gây đau đầu cho nhiều nhà toán học suốt hơn 300 năm qua, đó là “Định lý cuối của Fermat” của nhà toán học người Pháp Pierre de Fermat đưa ra vào năm 1637. Đây là một trong những định lý nổi tiếng trong lịch sử toán học.
Định lý này phát biểu như sau: “Không tồn tại các nghiệm nguyên khác không x, y, và z thỏa mãn xn + yn = zn trong đó n là một số nguyên lớn hơn”.
Fermat viết lại trên lề một cuốn sách rằng ông có cách giải rất hay, nhưng vì lề sách bé quá không đủ chỗ để viết.
Cho tới đầu thế kỷ 20, các nhà toán học chỉ chứng minh định lý này là đúng với n = 3, 4, 5, 7 và các bội số của nó. Nhà toán học người Đức Ernst Kummer đã chứng minh định lý này là đúng với mọi số nguyên tố tới 100 (trừ 3 số nguyên tố phi chính quy là 37, 59, 67).
Mãi đến những năm 1990, Giáo sư Andrew Wiles cuối cũng đã giải quyết được vấn đề sau 8 năm nghiên cứu. Tháng 8/1995, tại một hội thảo của đại học Boston (Hoa Kỳ), ông đã được giới toán học công nhận công trình nghiên cứu của mình ở tuổi 63.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn mới đây với tờ báo The Guardian của Anh, ông nói rằng mình tìm thấy định lý này khi mới 10 tuổi. Ông cho biết: “Giải thưởng là một vinh dự to lớn đối với tôi…. phương trình Fermat là niềm đam mê của tôi từ nhỏ và nó luôn thôi thúc tôi phải hoàn thành trong những năm tháng nghiên cứu. Tôi luôn hy vọng rằng, cách giải quyết của tôi về định lý Fermat sẽ truyền cảm hứng cho nhiều người trẻ tuổi yêu toán học và làm việc trên nhiều thách thức cũng như sự hấp hẫn của toán học”.
Andrew Wiles đã trải qua gần 8 năm nghiên cứu những bí ẩn trong phương trình của Fermat đưa ra, cuối cùng bằng cách chứng minh phỏng đoán mô-đun cho các đường cong eliptic bán ổn định, ông đã giải quyết được một bí ẩn nhất trong lịch sử toán học. Nghiên cứu của GS Wiles được mô tả mở ra một thời kỳ mới của lý thuyết số và cho phép các nhà khoa học thúc đẩy nghiên cứu theo một cách mới.
Ngoài nhận danh hiệu Abel, GS Andrew Wiles sẽ nhận được giải thưởng trị giá 710.000 đô la tại lễ trao giải sẽ diễn ra ngày 24/5 tại thủ đô Oslo, Na Uy.
Giải thưởng Abel được sáng lập năm 2001 bởi chính phủ Na Uy, nhằm kỷ niệm 200 năm ngày sinh nhà toán học Na Uy Niels Henrik Abel (1802). Mục đích của giải này là để lấp đi sự thiếu vắng giải Nobel trong toán học, mặc dù huy chương Fields được xem là tương đương. Giải Abel được đi kèm với số tiền thưởng là 6 triệu tiền kroner Na Uy, tương đương với 710.000 đô la.
