Bộ GD&ĐT cho biết: Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước, Bộ GD&ĐT đang triển khai Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý các cơ sở giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo giai đoạn 2019-2030” và các chương trình học bổng Hiệp định (11 nước) cử người đi học ở nước ngoài có sử dụng ngân sách nhà nước.
Đối tượng được cử đi học bao gồm cán bộ, công chức, viên chức, học sinh, sinh viên, học viên.
Năm học 2024-2025, Bộ GD&ĐT đã cử 597 người (105 tiến sĩ, 177 thạc sĩ, 274 đại học, 41 thực tập) đi học theo các chương trình học bổng Hiệp định (chủ yếu tại Liên bang Nga, Hungari, Trung Quốc, Ba Lan, Lào, Campuchia); 73 giảng viên các cơ sở giáo dục đại học đi học tiến sĩ theo Đề án 89 (12 nước), chủ yếu tại Australia, Anh, New Zealand; đồng thời tiếp nhận 693 du học sinh tốt nghiệp.
Du học sinh được cử đi học ở nước ngoài chủ yếu các ngành khoa học, công nghệ ưu tiên, kinh tế, quản lý, y dược, nghệ thuật và nhiều ngành mà Việt Nam có nhu cầu đào tạo cao.
Bên cạnh chủ trương đào tạo nguồn nhân lực ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước, Bộ GD&ĐT đã tích cực đàm phán với phía đối tác để có thêm các hỗ trợ cho công dân Việt Nam ra nước ngoài học tập.
Thông qua Bộ GD&ĐT, các đối tác giáo dục nước ngoài có uy tín còn phối hợp thực hiện các chương trình học bổng của nước ngoài góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam như: học bổng JDS, MEXT của Nhật Bản; Học bổng Aus4skills của Australia và của nhiều nước khác.
Hiện có khoảng gần 250.000 du học sinh Việt Nam đi học nước ngoài ở bậc trung học phổ thông, đại học và sau đại học (trong đó có gần 4.000 du học sinh học bổng ngân sách nhà nước do Bộ GD&ĐT quản lý).
Du học sinh đi học tập, nghiên cứu ở nước ngoài bằng nguồn kinh phí ngoài ngân sách nhà nước chủ yếu là diện học bổng khác và diện tự túc.
Các du học sinh diện tự túc đi học qua các tổ chức kinh doanh dịch vụ tư vấn du học hoặc tự liên hệ với cơ sở đào tạo nước ngoài.
Năm học 2024-2025, Bộ GD&ĐT tiếp nhận 597 lưu học sinh nước ngoài vào Việt Nam học tập diện Hiệp định (11 nước gồm 407 dự bị tiếng Việt, 45 đại học, 68 thạc sĩ, 11 tiến sĩ, 66 ngắn hạn), trong đó chủ yếu lưu học sinh Lào, Campuchia; số ít Liên bang Nga, Trung Quốc và 1 số nước khác.
Hiện có khoảng 22.000 lưu học sinh nước ngoài đang học tập tại các cơ sở giáo dục của Việt Nam (chưa kể các lưu học sinh vào học tập, nghiên cứu và bồi dưỡng ngắn hạn); trong đó có gần 4.000 là lưu học sinh diện Hiệp định (chủ yếu lưu học sinh Lào, Campuchia).
Lưu học sinh nước ngoài vào Việt Nam học tập, thực tập rất đa dạng. Ngoài số lượng vào học theo học bổng Hiệp định, phần lớn lưu học sinh sang học bằng nhiều kênh khác nhau như tự phí, theo các thỏa thuận song phương cấp trường hay địa phương.
Việc trao đổi học sinh, sinh viên với nước ngoài đã được triển khai thực hiện theo đúng chủ trương, chính sách và định hướng của Đảng, Nhà nước và Bộ GD&ĐT, giúp thúc đẩy giao lưu văn hóa, trao đổi học thuật và góp phần tăng cường đoàn kết hữu nghị với các nước.
Về nội dung này, khó khăn gặp phải là trong thu hồi chi phí đào tạo đối với du học sinh học bổng ngân sách nhà nước thuộc diện bồi hoàn, bao gồm đối tượng được cử đi học là công chức, viên chức.
Việc thu hồi kinh phí đào tạo gặp nhiều khó khăn do có du học sinh có hoàn cảnh khó khăn, không thể hoàn trả kinh phí hoặc xin hoàn trả kinh phí thành nhiều đợt, có du học sinh không thực hiện bồi hoàn chi phí đào tạo.
Công tác quản lý du học sinh nói chung (diện học bổng ngân sách nhà nước, học bổng khác và tự túc kinh phí) được thực hiện theo Nghị định số 86/2021/NĐ-CP ngày 25/9/2021 của Chính phủ quy định việc công dân Việt Nam ra nước ngoài học tập, giảng dạy, nghiên cứu khoa học và trao đổi học thuật.
