Nếu bài toán nghèo thông tin được nhận diện như một rào cản vô hình trong hành trình thoát nghèo ở Mường Tùng, thì câu hỏi tiếp theo đặt ra là: làm thế nào để thông tin thực sự đến được với người dân, đến đúng nơi, đúng lúc và đúng cách? Thực tiễn ở xã vùng cao này cho thấy, chỉ khi thông tin được “đưa xuống tận bản”, gắn với đời sống cụ thể của từng hộ dân, chính sách mới có cơ hội phát huy hiệu quả.
Không để thông tin dừng lại ở trụ sở xã
Mường Tùng là xã có địa bàn rộng, nhiều bản nằm cách xa trung tâm, giao thông đi lại khó khăn. Nếu thông tin chỉ dừng lại ở các văn bản niêm yết hay những cuộc họp ngắn tại trụ sở xã, thì phần lớn người dân khó có thể nắm bắt đầy đủ.
Nhận rõ thực tế đó, chính quyền và các tổ chức đoàn thể ở Mường Tùng đã xác định: muốn người dân hiểu chính sách, trước hết phải đưa thông tin đến tận bản, tận hộ. Hình thức tuyên truyền vì thế được đa dạng hóa, từ hệ thống loa truyền thanh, họp bản, sinh hoạt chi hội, đến các buổi tuyên truyền lồng ghép trong hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể.
Chỉ riêng trong năm 2025, các tổ chức chính trị – xã hội trên địa bàn xã đã tổ chức trên 130 cuộc tuyên truyền, với hơn 10.000 lượt người nghe. Thông tin không còn là những khái niệm xa vời, mà được “phiên dịch” sang ngôn ngữ đời sống, gắn với những vấn đề người dân đang quan tâm: vay vốn ra sao, làm ăn thế nào, tham gia chương trình có rủi ro không.
Khác với cách tuyên truyền trước đây vốn nặng về đọc văn bản, các buổi tuyên truyền ở Mường Tùng ngày càng chú trọng đối thoại, giải thích và trao đổi hai chiều. Cán bộ xã, cán bộ đoàn thể không chỉ “nói cho xong”, mà dành thời gian để người dân hỏi lại, thảo luận, thậm chí tranh luận.
Tôi cứ nhớ mãi câu nói của một cán bộ Mặt trận xã: “Nếu bà con chưa hiểu thì phải nói lại, nói đến khi nào họ hiểu mới thôi. Có khi một chính sách phải giải thích vài lần, bằng nhiều ví dụ cụ thể”.
Chính cách làm này đã từng bước thay đổi tâm lý e dè của người dân. Nhiều hộ trước đây ngại tiếp cận chính sách, nay đã chủ động hỏi kỹ về điều kiện, quy trình và trách nhiệm khi tham gia. Việc “nói cho dân hiểu” vì thế trở thành chìa khóa quan trọng để phá vỡ khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn.
Khi thông tin gắn với câu chuyện thật
Một điểm đáng chú ý trong cách đưa thông tin đến bản làng ở Mường Tùng là việc lồng ghép tuyên truyền với những câu chuyện, nhân vật cụ thể ngay tại địa phương. Thay vì nói chung chung về mô hình hay chính sách, cán bộ đưa ra ví dụ từ chính những hộ đã làm, đã thành công hoặc từng vấp váp.
Những buổi sinh hoạt bản vì thế không còn khô cứng, mà trở thành nơi người dân chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi cách làm ăn. Khi nghe chính hàng xóm của mình kể lại câu chuyện vay vốn, đầu tư sản xuất, bà con dễ tin hơn nhiều so với việc nghe cán bộ đọc văn bản.
Thực tế cho thấy, những bản làm tốt công tác tuyên truyền trực tiếp thường có tỷ lệ người dân tham gia các chương trình hỗ trợ cao hơn, hiệu quả sử dụng vốn tốt hơn. Thông tin, khi gắn với câu chuyện thật, đã vượt qua rào cản tâm lý, từng bước đi vào đời sống.
Trong hành trình đưa thông tin đến bản làng, vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể được thể hiện rõ nét. Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên không chỉ là kênh tuyên truyền, mà còn là cầu nối giữa chính sách và người dân.
Thông qua các chi hội, tổ nhóm, thông tin được truyền tải thường xuyên, liên tục. Các nhóm Zalo, fanpage của đoàn thể được sử dụng để cập nhật kịp thời nội dung tuyên truyền, thông báo chính sách mới, nhắc nhở lịch họp, lịch tập huấn. Với nhiều người dân, đây là lần đầu tiên họ tiếp cận thông tin chính sách qua các kênh số, dù còn giản đơn nhưng phù hợp với điều kiện thực tế.
Theo thống kê, Hội Nông dân xã hiện quản lý 302 hộ vay vốn với tổng dư nợ hơn 17,3 tỷ đồng; Đoàn Thanh niên quản lý 328 hộ vay với tổng dư nợ trên 19,1 tỷ đồng. Những con số này cho thấy, khi thông tin được truyền tải kịp thời, rõ ràng, người dân đã mạnh dạn hơn trong việc tiếp cận chính sách.
Từ nghe sang hiểu, từ hiểu sang làm
Đưa thông tin đến bản làng không phải là đích đến cuối cùng, mà là bước khởi đầu cho một quá trình dài hơi. Mục tiêu của Mường Tùng không chỉ dừng lại ở việc “phổ biến chính sách”, mà hướng tới giúp người dân hiểu đúng và làm đúng.
Thực tế cho thấy, khi người dân hiểu rõ quyền lợi đi kèm với trách nhiệm, họ chủ động hơn trong sản xuất, trong sử dụng vốn và trong việc tham gia các chương trình hỗ trợ. Từ chỗ trông chờ, ỷ lại, nhiều hộ đã bắt đầu tính toán phương án làm ăn, tìm đầu ra cho sản phẩm, học hỏi kinh nghiệm từ những mô hình hiệu quả.
Những chuyển biến ấy tuy chưa thể giải quyết ngay bài toán nghèo đói, nhưng là nền tảng quan trọng để Mường Tùng tiến tới giảm nghèo bền vững.
Thực tiễn ở Mường Tùng cho thấy, muốn tháo gỡ nghèo thông tin, không thể trông chờ vào những cách làm cũ. Thông tin phải được đưa đến tận bản, nói bằng ngôn ngữ của người dân, gắn với câu chuyện cụ thể và có sự đồng hành của cán bộ cơ sở.
Khi thông tin không còn là thứ xa lạ, mà trở thành công cụ giúp người dân tự tin hơn trong lựa chọn sinh kế, chính sách sẽ đi vào cuộc sống một cách tự nhiên hơn. Đó cũng là nền móng để tạo ra những thay đổi sâu hơn về nhận thức, yếu tố quyết định trong hành trình thoát nghèo bền vững ở Mường Tùng.
