Kỳ vọng bước chuyển mới cho nông thôn và giảm nghèo
Nếu như các giai đoạn trước, xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững được triển khai như hai chương trình tách biệt, thì từ giai đoạn 2026–2035, hai nội dung này được tích hợp thành một chương trình thống nhất. Chương trình được triển khai theo mô hình quản trị mới, phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương hai cấp: tỉnh và xã. Đây là thay đổi mang tính chiến lược, thể hiện rõ quan điểm lấy giảm nghèo đa chiều làm mục tiêu cốt lõi, còn nông thôn mới là không gian phát triển bao trùm.
Theo Chính phủ, việc tích hợp ba chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021–2025 thành một chương trình thống nhất nhằm khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán nguồn lực và trùng lặp nhiệm vụ, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và tính bền vững của chính sách.
Chương trình được đề xuất triển khai trong 10 năm, chia làm hai giai đoạn: giai đoạn I (2026–2030) và giai đoạn II (2031–2035), trong đó ưu tiên rõ nét cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi – khu vực được xác định là “lõi nghèo” hiện nay.
Trong giai đoạn 1 (2026 – 2030), tổng nguồn lực huy động dự kiến khoảng 1,23 triệu tỷ đồng đầu tư xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Trong đó, vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ trực tiếp khoảng 100.000 tỷ đồng, chiếm 8%; vốn ngân sách địa phương các cấp là 400.000 tỷ đồng, chiếm 33%; vốn lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình, dự án khác khoảng 360.000 tỷ đồng, chiếm 29%; vốn tín dụng chính sách khoảng 22.686 tỷ đồng, chiếm 2%; vốn doanh nghiệp và huy động đóng góp của cộng đồng và người dân khoảng 348.000 tỷ đồng, chiếm 28%.
Chính phủ khẳng định, Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026–2035 không chỉ là bài toán phân bổ nguồn lực, mà là bước chuyển về tư duy quản trị phát triển, lấy giảm nghèo đa chiều làm trục xuyên suốt, gắn với xây dựng nông thôn hiện đại, bao trùm.
Với quy mô đầu tư lớn và cách tiếp cận tích hợp, chương trình được kỳ vọng tạo động lực mạnh mẽ để nâng cao đời sống người dân nông thôn, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và không để ai bị bỏ lại phía sau.
Mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ giảm nghèo đa chiều giảm 1–1,5% mỗi năm
Theo định hướng, đến năm 2030, thu nhập bình quân của người dân nông thôn phấn đấu tăng gấp 2,5–3 lần so với năm 2020; tỷ lệ nghèo đa chiều giảm 1–1,5% mỗi năm, riêng các xã nghèo giảm ít nhất 3%/năm; 100% xã nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cơ bản không còn các xã, thôn đặc biệt khó khăn. Khoảng 65% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó từng nhóm xã có lộ trình phù hợp.
Song song với đó, mỗi năm thu hút khoảng 3% lao động nông thôn vùng dân tộc thiểu số và miền núi chuyển sang làm việc trong các ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, du lịch và dịch vụ.
Giai đoạn 2031–2035, mục tiêu tiếp tục nâng thu nhập bình quân đầu người nông thôn lên gấp 1,6 lần so với năm 2030, hướng tới 85% xã đạt chuẩn nông thôn mới; phấn đấu có 4–5 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới theo bộ tiêu chí giai đoạn mới.
