Đây là kiến nghị của Thanh tra Chính phủ với Thủ tướng về việc khắc phục các hậu quả về kinh tế, được nêu trong kết luận thanh tra về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai tại khu đô thị mới Thủ Thiêm. Vì sao lại có yêu cầu này?
Tiền tạm ứng nên phải trả lại
Theo kết luận thanh tra, đây là khoản tiền UBND TP.HCM đã tạm ứng ngân sách để thực hiện dự án khu đô thị Thủ Thiêm và không hoàn trả tạm ứng hằng năm theo Luật ngân sách.
Cụ thể, kết luận thanh tra nhận định việc UBND TP đã phê duyệt và điều chỉnh dự án bồi thường giải phóng mặt bằng khu đô thị Thủ Thiêm và tái định cư trị giá 38.679 tỉ đồng là không đúng thẩm quyền theo các quy định có hiệu lực vào thời điểm đó.
Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, quyết định 135 của UBND TP.HCM năm 2002 về đền bù, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư trong khu quy hoạch xây dựng khu đô thị Thủ Thiêm được ban hành theo chính sách của nghị định 22 năm 1998 về đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất. Nhưng thực tế phần lớn các hộ dân ở khu đô thị Thủ Thiêm được bồi thường từ năm 2005 trở đi.
UBND TP.HCM đã ban hành thêm nhiều quyết định sửa đổi, bổ sung chính sách đền bù theo hướng tăng mức hỗ trợ cho người dân. Đồng thời, Thanh tra Chính phủ cũng nhận định UBND TP đã tạm ứng, quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách chưa đúng với quy định; không hoàn trả tạm ứng hằng năm theo Luật ngân sách với tổng giá trị hơn 26.000 tỉ đồng.
Điều này dẫn đến việc UBND TP lấy chi phí đầu tư bình quân vào đất làm mức giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất các lô đất thương mại - dịch vụ - nhà ở (mức giá 26 triệu đồng/m2) đã giao cho chủ đầu tư các dự án trong khu đô thị Thủ Thiêm là thiếu cơ sở pháp lý, chưa chính xác, có khả năng gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước.
Thanh tra Chính phủ nhận định cần giao cho cơ quan chức năng kiểm tra, làm rõ, nếu có vi phạm, thất thoát thì phải xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.
Với kết quả như vậy, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP phải thu hồi và hoàn trả ngay khoản tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho khu đô thị Thủ Thiêm đến thời điểm 30-9-2018 là hơn 26.000 tỉ đồng.
Đồng thời, UBND TP.HCM phải sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho khu đô thị Thủ Thiêm gần 4.300 tỉ đồng.
"Mất cân đối vốn" hơn 8.700 tỉ đồng
Đây cũng là con số được Thanh tra Chính phủ nêu trong kết luận thanh tra. Báo cáo của UBND TP đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư khu đô thị Thủ Thiêm và kết quả thanh tra cho thấy tổng chi phí nhà nước phải trả là hơn 83.000 tỉ đồng, trong đó có gần 73.000 tỉ đồng chi phí đầu tư và hơn 10.000 tỉ đồng là tiền lãi của khoản tạm ứng từ ngân sách.
Tuy nhiên, sau khi tính toán tổng các khoản thu dự kiến (bao gồm giá trị 55 lô đất còn lại) tại khi đô thị Thủ Thiêm chỉ khoảng 74.600 tỉ đồng. Như vậy đến thời điểm này, việc đầu tư khu đô thị Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng 8.734 tỉ đồng.
Thanh tra Chính phủ nhận định trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo UBND TP và các sở, ngành như: Tài chính, Tài nguyên và môi trường, Ban quản lý khu đô thị Thủ Thiêm.
Kết luận thanh tra kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP nghiên cứu phương án khai thác quỹ đất còn lại trong khu đô thị Thủ Thiêm, tính lại tiền sử dụng đất của các dự án đã giao cho nhà đầu tư để đảm bảo không thất thoát tài sản nhà nước. Qua đó, khắc phục tình trạng mất cân đối khi đầu tư xây dựng khu đô thị Thủ Thiêm.
