Người lưu giữ được hai bức sắc phong này là ông Nguyễn Xuân Sử (57 tuổi, tộc trưởng dòng họ Nguyễn Xuân ở thôn Đồng Sơn, xã Mai Phụ, huyện Lộc Hà).
Hai sắc phong được bảo quản bằng cách cuộn tròn trong một ống nứa có nắp đậy và được đánh véc ni sáng bóng, ống nứa này còn được đặt trong một hộp gỗ chạm trỗ tinh vi đặt trang trọng tại nhà thờ dòng họ Nguyễn Xuân.
Ông Sử cho biết, từ bao đời con cháu dòng họ Nguyễn Xuân cứ truyền nhau trông coi, thờ phụng cẩn thận tráp gỗ trên. Nhiều lần cũng có người mở ra xem nhưng không biết 2 tấm giấy bên trong có ý nghĩa gì.
 |
Dù đã hơn 100 năm nhưng được trông coi bảo quản cẩn thận nên sắc phong vẫn còn nguyên vẹn. |
“Đầu năm 2023, một thành viên trong dòng họ về mở ra xem, sau khi nghiên cứu đã nhờ những người quen biết dịch các dòng chữ Hán in trên 2 tấm giấy, tiếp đó Viện Sử học dịch nghĩa thì mới biết đó là sắc phong của vua ban cho một vị quan trong dòng họ có công mở mang bờ cõi vào thời Hậu Lê”, ông Sử nói.
Theo bản dịch của Viện Sử học, sắc phong thứ nhất do vua Khải Định ban ngày 18 tháng 3, niên hiệu Khải Định thứ 2 vào năm 1917 cho Ngài Lê triều Quán La Đồn điền Phó sứ Nguyễn phủ quân chi thần. Thần đã bảo vệ nước giúp dân nhiều lần linh ứng.
Sắc phong thứ hai do vua Khải Định ban ngày 25 tháng 7, niên hiệu Khải Định năm thứ 9 vào năm 1924. Trong bản dịch, vua Khải Định viết: “Sắc phong thôn Triều Sơn, tổng Vĩnh Luật, phủ Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Từ trước phụng thờ Ngài, nguyên tặng Dực bảo Trung hưng Linh phù Lê triều Quán La Đồn điền Phó sứ Nguyễn phủ quân tôn thần. Thần đã bảo vệ nước, giúp dân rất nhiều lần linh ứng. Các tuần tiết lớn đã từng được ban cấp sắc phong cho phép dân làng thờ cúng
Nay chính lúc Trẫm mừng thọ tuổi 40, đã từng hạ chiếu báu ban ơn. Theo lễ có thăng thưởng, gia tặng Đoan Túc tôn thần, đặc biệt chuẩn cho dân địa phương thờ cúng theo điển lễ cũ. Ghi vào tiết khánh và sách thờ tự quốc gia”.
 |
Hai tấm sắc phong có chiều dài hơn 1,2m, chiều rộng hơn 50cm. |
Ông Nguyễn Xuân Sử cũng cho biết, theo gia phả của dòng họ thì người được vua ban 2 sắc phong trên là ông Nguyễn Xuân Toàn giữ chức Đồn điền Phó sứ thời Lê (người có khuyến nông, chiêu mộ dân để khẩn hoang, mở mang bờ cõi).
“Hai sắc phong trên được thờ phụng ở đây từ thời cha ông đến nay. Hiện chúng tôi đang trình lên các cơ quan chức năng để có phương pháp bảo vệ và làm rõ lai lịch của người được vua sắc phong để có căn cứ phục dựng lại di tích”, ông Sử nói.
