Đồng hành cùng Na Sang gỡ nút thắt cơ sở vật chất vùng biên

Khi “trường chuẩn” vẫn còn gian nan

Nằm trên địa bàn xã Na Sang, huyện Mường Chà, một vùng biên giới có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn của tỉnh Điện Biên, Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Na Sang là ngôi trường tiêu biểu với thành tích vượt khó. Năm 2012, trường được công nhận đạt chuẩn quốc gia mức độ 1. Đến năm 2023, tiếp tục được công nhận đạt chuẩn quốc gia mức độ 2, là trường tiểu học thứ hai trong toàn huyện đạt được chuẩn này.

Thế nhưng, đằng sau những danh hiệu đáng tự hào ấy là những nỗ lực âm thầm của thầy và trò trong điều kiện vật chất vô cùng thiếu thốn. Với 4 điểm trường (1 điểm trung tâm và 3 điểm lẻ), trong đó có điểm Huổi Hạ giáp Lào, cách trung tâm 24km, việc dạy và học của 465 học sinh, 30 giáo viên, cán bộ quản lý và nhân viên nhà trường đang phải chống chọi với muôn vàn khó khăn.

Toàn trường hiện có 179 học sinh bán trú, nhưng điểm trung tâm chỉ có 4 phòng nội trú đã xuống cấp nghiêm trọng, trung bình mỗi phòng có tới 44-45 học sinh. Các phòng đều là nhà tạm, nứt tường, dột mái, nóng nực vào mùa hè, ẩm thấp vào mùa mưa. Hệ thống quạt chưa đủ để làm mát, trong khi tình trạng thiếu nước sinh hoạt diễn ra quanh năm.

Các bể nước cũ kỹ bị nứt, rò rỉ khiến nguồn nước dự trữ không đáp ứng được nhu cầu. Để có nước nấu ăn và sinh hoạt, nhà trường phải bố trí người xách từng xô nước từ xa mang về. Điều kiện sống không đảm bảo đã ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tinh thần học tập của học sinh.

Điều kiện ăn uống, vệ sinh cho học sinh bán trú cũng thiếu thốn. Nhà ăn khung sắt xây chèn tường, chật hẹp, không đủ chỗ ngồi, phải chia thành 2 ca mỗi bữa. Bếp ăn chưa đảm bảo theo quy định “một chiều”, ảnh hưởng đến vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhà vệ sinh, nhà tắm chỉ là khung sắt quây tôn, tạm bợ, không đảm bảo vệ sinh môi trường cũng như tiêu chuẩn tối thiểu cho trẻ em vùng cao.

“Có hôm trời mưa, nước tràn vào bếp, học sinh đang ăn phải đứng lên nhường chỗ. Mỗi bữa ăn, chúng tôi phải chia làm hai ca vì không đủ chỗ ngồi, thiếu bàn ghế. Đó là chưa kể đến tình trạng thiếu nước tắm giặt, rửa tay... Chúng tôi phải đi xách từng xô nước về trường để nấu ăn” – bà Trần Thị Liên, Phó Hiệu trưởng Trường PTDTBT TH số 1 Na Sang chia sẻ.

Cần xây mới đồng bộ để triển khai chương trình mới

Tại các điểm trường lẻ, đặc biệt là điểm Huổi Hạ, điều kiện còn khắc nghiệt hơn. Không có điện, không có nước sạch, lớp học thiếu thiết bị. Nhà ở giáo viên, nhà ở học sinh, bếp ăn đều là công trình tạm bợ, thiếu an toàn, không đáp ứng điều kiện tối thiểu cho dạy và học. Các giáo viên phải nỗ lực bám bản trong điều kiện thiếu thốn, gánh vác cả nhiệm vụ giảng dạy và chăm lo đời sống học sinh.

Mặc dù đã đạt chuẩn quốc gia mức độ 2, nhưng trường vẫn thiếu tới 4 phòng học, 3 phòng bộ môn, phòng đa năng, phòng thiết bị. Thiết bị dạy học ứng dụng công nghệ thông tin như tivi kết nối internet, máy chiếu, máy tính… còn thiếu và chưa đồng bộ, ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và lộ trình chuyển đổi số trong giáo dục.

Trước tình hình đó, nhà trường đã tiến hành rà soát thực trạng và xây dựng đề xuất đầu tư cơ sở vật chất theo hướng đồng bộ, hiện đại, đảm bảo phù hợp với điều kiện vùng cao. Theo đề xuất, trường cần xây dựng một khu nhà lớp học 3 tầng với 3 phòng học bộ môn, tổng diện tích sàn khoảng 960m². Cùng với đó là khu nội trú cho học sinh gồm 23 phòng ở và 1 phòng quản sinh, tổng diện tích 1.000m², thiết kế khép kín, chống nóng, chống thấm.

Để tạo điều kiện cho đội ngũ giáo viên yên tâm công tác, nhà trường đề xuất xây dựng nhà công vụ 3 tầng với 8 phòng có bếp và vệ sinh khép kín, tổng diện tích khoảng 502m². Ngoài ra, nhu cầu về một nhà đa năng diện tích 900m², có sân cầu, khu thay đồ, sân khấu – cũng được đặt ra nhằm phục vụ sinh hoạt thể chất và ngoại khóa cho học sinh.

Phục vụ bữa ăn cho học sinh bán trú, trường cần một khu bếp – nhà ăn liên hoàn có kho chứa lương thực, diện tích 410m². Hai nhà vệ sinh riêng biệt cho nam và nữ, mỗi nhà rộng khoảng 60m², cũng là hạng mục không thể thiếu để đảm bảo điều kiện sinh hoạt tối thiểu cho học sinh. Kèm theo đó là các hạng mục phụ trợ như hệ thống tường bao, sân đường nội bộ, hệ thống phòng cháy chữa cháy và các thiết bị đi kèm.

Chung tay để trẻ em vùng biên được học đúng nghĩa

“Chúng tôi mong muốn được đầu tư để con em dân bản có nơi học hành tử tế, không còn phải lo thiếu nước, thiếu chỗ ở, chỗ ăn. Thầy cô có nơi làm việc, nghỉ ngơi ổn định. Chúng tôi đã cố gắng rất nhiều, nhưng cơ sở vật chất vượt quá khả năng của nhà trường và phụ huynh địa phương” – bà Trần Thị Liên bày tỏ.

Thực trạng của Trường PTDTBT TH số 1 Na Sang không phải là câu chuyện cá biệt. Đó là hình ảnh điển hình cho khó khăn của giáo dục miền núi, biên giới hiện nay. Một ngôi trường đạt chuẩn quốc gia, nhưng cơ sở vật chất vẫn là “nút thắt cổ chai”, cần được tháo gỡ bằng nguồn lực đầu tư đồng bộ và chính sách đặc thù.

Mong rằng, với sự quan tâm từ các cấp, các ngành, cùng sự chung tay của cộng đồng, ngôi trường nơi vùng biên xa xôi này sẽ được khoác lên mình diện mạo mới, xứng đáng với tinh thần vượt khó và khát vọng vươn lên của hàng trăm học sinh và giáo viên nơi đây.