Cùng với đó là các đối tác phương Tây đang công khai khuyến nghị tìm kiếm các nguồn lực trong nước. Hãng Izvestia đưa tin về cách Kiev sẽ giải quyết tình hình.
Bẫy nợ
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nợ công của Ukraine sẽ tăng gần 20% vào năm 2025. Năm 2024, nợ công của Ukraine đạt 89,7% GDP, và theo ước tính, đến cuối năm nay, con số này sẽ tăng lên 108,6% GDP, và tiếp tục tăng lên 110,4% GDP vào năm 2026.
Tuy nhiên, IMF dự kiến nợ công sẽ giảm dần từ nay trở đi: theo dự báo, nợ công sẽ giảm xuống còn 94,1% GDP vào năm 2030. Tuy nhiên, nguồn tiền này sẽ đến từ đâu vẫn chưa rõ ràng. Bộ trưởng Tài chính Ukraine Serhiy Marchenko trước đây đã tuyên bố rằng bản thân Kiev không có kế hoạch trả nợ.
"Cần lưu ý rằng trước chiến tranh, tỷ lệ nợ trên GDP khá an toàn, ở mức 55%. Giờ đây, con số này khá đáng kể; chúng ta đang tiến gần đến 100% GDP, một con số đáng kể.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là phần lớn khoản nợ này được vay trong thời chiến với các điều khoản ưu đãi từ các đối tác của chúng ta. Điều này có nghĩa là chúng ta sẽ không trả được những khoản nợ này trong khoảng 30 năm tới", ông Marchenko phát biểu với các phóng viên khi trả lời câu hỏi về khả năng trả nợ kỷ lục 171 tỷ đô la của Ukraine.
Khadzhimurad Belkharoev, phó giáo sư tại Viện Kinh tế và Kinh doanh Thế giới thuộc Khoa Kinh tế, Đại học RUDN, tin chắc rằng Kiev sẽ không trả tiền trong bất kỳ trường hợp nào.
"Nói về lợi nhuận đầu tư ở Ukraine, ngay cả về lâu dài, cũng là vô nghĩa", vị chuyên gia này tin tưởng. "Những tổn thất lớn về cả năng lực sản xuất lẫn lực lượng lao động khiến đất nước không thể có lợi nhuận trong ngắn hạn, và về lâu dài, vấn đề duy trì quyền tự chủ nhà nước lại nảy sinh, nên không rõ ai sẽ phải trả tiền".
Càng xa, càng nhiều
Tuy nhiên, vấn đề không dừng lại ở đó: nhà nước đang trải qua mức thâm hụt ngân sách kỷ lục và tiếp tục phải dựa vào hỗ trợ từ các đối tác quốc tế để trang trải một phần đáng kể nhu cầu tài chính.
Năm 2024, mức thâm hụt là 43,9 tỷ đô la, và theo ước tính của Ngân hàng Quốc gia Ukraine (NBU), con số này sẽ đạt 46,83 tỷ đô la khi hết năm 2025, tương đương 22,1% GDP.
Trong khi đó, các cuộc thảo luận đang diễn ra ở phương Tây liên quan đến việc phân bổ các gói viện trợ mới. Tổng thống Volodymyr Zelensky đã nhiều lần phàn nàn về việc Ukraine thiếu kinh phí sản xuất vũ khí trong nước và dòng viện trợ chậm chạp.
Ông Gavin Gray, người đứng đầu phái bộ IMF tại Ukraine, thừa nhận rằng hỗ trợ quốc tế sẽ giảm dần theo thời gian và lưu ý rằng chính quyền cần phát triển các nguồn lực trong nước để tự trang trải chi phí.
Theo Namer Radi, Phó Chủ tịch Ủy ban Hợp tác và Xuất khẩu Quốc tế tại Opora Rossii, những khuyến nghị như vậy mang tính chiến lược và liên quan đến việc phục hồi sau xung đột.
"Trong điều kiện hiện tại, việc chuyển đổi hoàn toàn sang tự chủ tài chính là bất khả thi. Ukraine đang trong tình trạng nợ công có thể kiểm soát được, nhưng chỉ khi duy trì được hỗ trợ từ bên ngoài", nhà phân tích giải thích.
Ở ngõ cụt
Trong bối cảnh xung đột quân sự kéo dài và sự mệt mỏi ngày càng tăng của các nhà tài trợ phương Tây, Ukraine thực sự đang rơi vào tình thế khó khăn, chuyên gia Radi lưu ý.
Thâm hụt ngân sách vẫn ở mức 20-25% GDP, và đầu tư tư nhân đang gặp khó khăn: việc tiếp cận thị trường này đã bị đóng cửa kể từ năm 2022, khi lệnh tạm dừng thanh toán trái phiếu Eurobond của chính phủ được công bố.
"Nguồn lực nội tại của Ukraine có hạn. Doanh thu thuế, bất chấp những nỗ lực chống lại nền kinh tế ngầm, không thể bù đắp được những tổn thất do cơ sở hạ tầng bị phá hủy và sản xuất công nghiệp sụt giảm.
Có tiềm năng tăng trưởng trong các lĩnh vực nông nghiệp và công nghệ thông tin, cũng như thông qua số hóa hành chính công, nhưng những nguồn lực này không đủ khả năng thay thế nguồn tài chính bên ngoài trong ngắn hạn", chuyên gia nhấn mạnh.
Do đó, hy vọng duy nhất là sự hỗ trợ từ bên ngoài. Phần lớn viện trợ đến từ chương trình 15,6 tỷ đô la của IMF, cũng như thông qua các cơ chế hỗ trợ tài chính vĩ mô của EU và các khoản viện trợ trực tiếp từ Mỹ.
Tuy nhiên, quá trình thống nhất các gói hỗ trợ mới đang ngày càng kéo dài và bị chính trị hóa.
Về mặt kỹ thuật, Ukraine đã bước vào vùng vỡ nợ, theo nhận định của Andriy, chuyên gia kinh tế kiêm quản lý cấp cao về truyền thông tài chính.
"Đồng thời, điều quan trọng cần hiểu là phương Tây sẽ hỗ trợ Kiev về chính trị, tài chính và thông tin cho đến tận cùng. Về mặt tài chính, điều này chỉ có nghĩa là các khoản vay, chứ không phải viện trợ và trợ cấp, nhưng Ukraine không thể bù đắp được khoản lỗ tài chính ngay cả trong ba mươi năm tới", ông nói thêm.
Tuy nhiên, khả năng phá sản là không cao: phương Tây sẽ mua lại phần tài sản ít nhiều có tính thanh khoản còn lại, bao gồm đất đai và khoáng sản. Các chuyên gia tin rằng các khoản nợ rất có thể sẽ được xóa bỏ.
