Dạy trẻ bảo vệ môi trường từ những điều nhỏ nhất

Và quan trọng hơn, người lớn phải luôn là “tấm gương truyền cảm hứng” xây dựng ý thức bảo vệ môi trường cho các con.

Trồng dừa làm đẹp môi trường sống

Làm thế nào để bảo vệ môi trường là câu hỏi luôn khiến nhiều người trăn trở. Tuy nhiên, không cần những việc vượt quá khả năng của mỗi người, mà hãy nâng cao ý thức từ chính những việc làm nhỏ nhất trong cuộc sống hàng ngày.

Câu chuyện xin dừa cạn về trồng của bà Nguyễn Thị Đông (65 tuổi, Ứng Hòa, Hà Nội) là một tấm gương cho nhiều người trẻ noi theo để giữ gìn cảnh quan xanh, sạch, đẹp. Bên cạnh đó còn là cách để giáo dục, truyền cảm hứng, dạy con cháu bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên.

Khu vực sinh sống thuộc ngoại thành Hà Nội nên bà Đông không bị ảnh hưởng quá lớn từ khói bụi, tiếng ồn nhưng chuyện vứt rác bừa bãi quanh ngõ xóm vẫn tồn tại nhiều năm nay. Con đường bê tông được làm sạch sẽ, thuận tiện đi lại nhưng người dân lại “tiện tay” đổ rác. Nếu không được xử lý ngay sẽ bốc lên mùi hôi thối. Đặc biệt, vào mùa Hè, cả con đường quanh thôn toàn thấy rác thải bốc lên mùi khó chịu, thậm chí sinh ra côn trùng, vi khuẩn gây bệnh cho con người.

Tham gia Hội Người cao tuổi, bà Đông đã góp ý với các tổ chức như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên nhưng việc này vẫn chưa được giải quyết dứt điểm vì phụ thuộc nhiều vào ý thức của mỗi người dân. Đọc báo, xem tivi, tình cờ, bà Đông nghe về vườn dừa cạn của một nông dân miền Trung không chỉ làm cảnh đẹp, mà còn có thể chữa nhiều loại bệnh. Bà Đông đã nảy ra ý định trồng dừa cạn khắp tuyến đường quanh thôn.

Ý tưởng này khi đưa ra có nhiều người lo ngại bởi sợ trồng ngoài đường, dừa dễ chết, không tiện chăm sóc. Hơn nữa, chuyện tưới nước lại thêm phần khó khăn. Thế nhưng, bà Đông đã không ngại tìm hiểu về giống cây này để bảo vệ cảnh quan, môi trường sống. Ý tưởng đơn giản của bà Đông lúc đầu chỉ là trồng hoa để có cảnh đẹp, người dân sẽ nhờ đó mà không vứt rác ra đường nữa, thay vào đó là đường hoa sạch đẹp.

Bà Đông cho biết: “Việc giáo dục con cháu ngay từ nhỏ về bảo vệ môi trường sống cũng như tác hại của ô nhiễm môi trường cũng là một việc quan trọng và cần thiết. Giáo dục để trẻ nhận thức được những việc đúng đắn và những việc sai trái sẽ giúp trẻ chỉ làm những điều tích cực khi lớn lên. Vì vậy, người lớn cần làm gương cho con cháu”.

Được nhiều phụ nữ trong thôn ủng hộ, bà Đông cùng mọi người góp tiền mua giống dừa cạn về trồng. Ban đầu, do thời điểm trồng quá nắng nóng, đường bê tông cũng khiến sự sinh trưởng của cây gặp nhiều khó khăn. Sau đó, bà Đông nhờ con cháu lên mạng để tìm cách khắc phục. Cuối cùng, mỗi người góp một chút công sức, con đường 3km bao quanh thôn đều được phủ kín bởi hàng dừa cạn.

Đến mùa dừa nở, cả con đường tự quản xanh ngát màu xanh của lá dừa và màu hồng tím của hoa khiến cảnh quê thêm đẹp hơn. Sau đó, bà Đông cứ thấy ai đi đâu xa là nhờ mua giúp các giống dừa nhiều màu sắc khác nhau như trắng, vàng… tự tay trồng xen lẫn dừa tím đã có sẵn. Tuổi già nhưng thích được làm việc nâng cao sức khỏe, bà cũng không ngại ngần chăm chút, nhặt cỏ cho hàng dừa cạn này.

Quan trọng nhất, nhờ trồng hoa, người dân ý thức không vứt rác ra đường nữa, phần vì “không còn chỗ để vứt rác”, phần vì thấy ngại mỗi khi có hành động biến con đường thêm xấu đi.

Cũng từ đó, thanh niên địa phương đã thành lập câu lạc bộ dọn vệ sinh đường làng, quy định chỗ đổ rác và chia ca thu gom rác về nơi tập kết. Rồi không ai bảo ai, nhìn đường hoa đẹp mắt, cứ mỗi buổi chiều, các gia đình trên con đường quanh thôn lại bảo nhau ra tưới nước cho cây, tạo thành thói quen sinh hoạt lành mạnh, giúp bà con lối xóm thêm gắn kết hơn.

Từ việc làm của bà Đông, nhiều gia đình ý thức hơn trong việc giữ gìn vệ sinh chung và cảnh quan môi trường sống. Nhiều bố mẹ đã cùng con trẻ tham gia các chiến dịch, hoạt động bảo vệ môi trường, trồng cây... của làng xóm, thành phố để mang lại cho chính con em mình một không gian vừa học vừa chơi lành mạnh.

Điều đó không chỉ giúp con trẻ thêm yêu thương, trân trọng môi trường sống xung quanh, mà còn tạo nên một làn sóng tích cực cho tất cả mọi người noi theo trong công cuộc bảo vệ môi trường chung.

Từ những thói quen đơn giản

Một trong các nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm môi trường là vấn đề ý thức của con người. Cô Nguyễn Thu Hằng - Trường Tiểu học Hòa Lâm (Hà Nội) chia sẻ, trước tình trạng ô nhiễm ngày càng nặng nề của môi trường, việc sớm hình thành các thói quen có ích đối với môi trường là điều rất cần thiết. Trong đó, cần dạy con từ những thói quen đơn giản mỗi ngày mà cha mẹ có thể cùng con thực hiện.

Cô Hằng gợi ý, để trẻ dễ tiếp thu các bài học về bảo vệ môi trường, bố mẹ có thể nói về những hệ quả của ô nhiễm môi trường. Đầu tiên bố mẹ nói tổng quan về hậu quả của ô nhiễm môi trường từ các dẫn chứng như chặt phá rừng, săn bắt các loài động vật quý hiếm... qua hình ảnh, video hoặc phim hoạt hình có thể sẽ là bài học nhiều giá trị và thú vị.

Bên cạnh đó, cha mẹ cần dạy con sử dụng tiết kiệm các nguồn tài nguyên có hạn ngay trong đời sống hàng ngày.

Tiết kiệm nước: Giải thích cho trẻ biết nước không phải tài nguyên vô tận, cần trải qua nhiều công đoạn để có nước sạch sử dụng và trong tương lai có thể sẽ ít dần đi. Đồng thời hướng dẫn bé qua từng hành động cụ thể như mở vòi nước nhỏ lại khi rửa tay, khi đánh răng nên dùng hết nước trong ly rồi mới lấy thêm. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần hướng dẫn trẻ cách tận dụng lại nước như sử dụng nước rửa rau để tưới cây.

Tiết kiệm điện: Điện cũng là tài nguyên rất khó khăn mới có được. Có thể nhắc bé cần tắt các thiết bị nếu không sử dụng nữa như tivi, đèn, mở tủ lạnh ít, đặc biệt là tận dụng ánh sáng và gió trời tự nhiên.

Tiết kiệm giấy: Trẻ nhỏ hay có thói quen lãng phí giấy để vẽ hoặc xé làm đồ chơi, tưởng chừng như vô hại nhưng lại gián tiếp ảnh hưởng đến môi trường. Vì thế, bố mẹ có thể kể về quy trình làm giấy mất công sức như thế nào để giúp bé thay đổi từng hành động nhỏ qua việc tiết kiệm giấy.

Đồng thời, người lớn hãy dạy trẻ phân loại và bỏ rác đúng nơi quy định. Trước tiên, bố mẹ nên giải thích về việc phân loại rác thải cho trẻ hiểu như thế nào là hợp lý trước khi bỏ rác vào thùng, cũng như các ứng dụng nhựa tái chế trong cuộc sống để trẻ biết đến, ý thức bản thân cần có hành động đúng đắn để bảo vệ môi trường khỏi các mối đe dọa trước khi Trái đất tràn ngập rác thải.

Riêng với các bé chưa bỏ rác đúng nơi quy định, thay vì trách mắng bố mẹ nên giải thích nhẹ nhàng về hành động vừa rồi và thực hiện lại đúng cho trẻ nhìn theo. Ngoài ra, người lớn hãy cùng trẻ hạn chế sử dụng bao nilon. Tác hại của việc sử dụng bao bì nilon là điều trẻ cần phải biết, vì một bao nilon mất đến hàng nghìn năm để phân hủy. Thay vì sử dụng bao nilon, bé có thể ưu tiên các loại túi có chất liệu từ giấy hoặc vải.

Bên cạnh các bài học dạy trẻ bảo vệ môi trường từ những thói quen, bố mẹ có thể cho trẻ tiếp cận qua các hoạt động thực tế mỗi ngày. Các hoạt động ngoại khóa về bảo vệ môi trường trẻ có thể tham gia như trồng cây xanh, nhặt rác... sẽ giúp trẻ hiểu được ý nghĩa quan trọng của cây xanh đối với môi trường sống.

Bố mẹ có thể cùng con thực hiện cách tái chế chai nhựa thành vật dụng hữu ích trong gia đình, ngoài việc giúp gia tăng tình cảm, trẻ cũng cảm thấy hào hứng hơn khi thực hiện. Khuyến khích con tặng đồ chơi và quần áo không còn sử dụng nữa. Điều đó giúp trẻ có thêm tính chia sẻ khi tặng những đồ dùng không còn sử dụng cho những người cần hơn như đồ dùng học tập, quần áo, sách vở, đồ chơi... thay vì bỏ để giảm thiểu lượng rác thải.