Học nghề để giảm nghèo
Tại các địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa của tỉnh Quảng Ninh, đào tạo nghề đã và đang trở thành bước đi căn cơ, giúp người dân tìm thấy lối đi mới trong phát triển kinh tế mà không phải rời bỏ quê hương. Từ đó, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, hoàn thành các chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững.
Ngay tại các xã Ba Chẽ, Tiên Yên, Kỳ Thượng… nhiều lớp nghề ngắn hạn về kỹ thuật chăn nuôi, chế biến món ăn, điện dân dụng, sửa chữa máy nông nghiệp được mở theo nhu cầu thực tế. Không chỉ mang đến kỹ năng, các lớp học giúp nhiều hộ dân mạnh dạn thay đổi sinh kế, mở rộng sản xuất, nâng cao thu nhập.
Điểm khác biệt trong cách làm của Quảng Ninh là không dừng ở việc dạy nghề, mà còn kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp để giải quyết việc làm. Tỉnh liên kết với các đơn vị và tập đoàn, công ty lớn để vừa đào tạo, vừa tuyển dụng.
Các mô hình đào tạo “gắn việc làm” này giúp người dân sau khi học nghề có công việc ổn định, còn doanh nghiệp bổ sung được nguồn nhân lực tại chỗ. Nhờ đó, nhiều lao động nông thôn không phải rời quê hương đi làm ăn xa.
Là một trong những người được hưởng lợi từ chương trình này, anh Lý Văn Lợi (Ba Chẽ) chia sẻ, trước đây anh chỉ đi rừng, làm thuê. Sau khi học lắp đặt điện dân dụng, anh đã có thể nhận công trình trong thôn, thu nhập ổn định hơn.
Theo thống kê hằng năm, trên 86% sau học nghề có việc làm mới hoặc tiếp tục làm nghề cũ nhưng có năng suất, thu nhập cao hơn; 21,4% tổng số hộ nghèo có người tham gia học nghề có việc làm và thoát nghèo.
Mỗi năm phấn đấu đào tạo 40.000 người
Công tác giáo dục, đào tạo nghề hiện đã bám sát nhu cầu thực tiễn của từng vùng miền, địa phương, phù hợp với nguyện vọng của người lao động, chủ yếu là các lĩnh vực: Chăn nuôi gia súc, gia cầm; trồng rừng; nuôi trồng thủy sản; kinh doanh dịch vụ; cơ khí… Nhờ đó, công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn cũng đã có nhiều kết quả quan trọng, định hướng cho nhiều lao động có tay nghề cao, nâng cao thu nhập, vươn lên thoát nghèo hiệu quả.
Thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU (ngày 17/5/2021) về đào tạo nghề cho lao động DTTS, Quảng Ninh coi đây là giải pháp then chốt trong phát triển vùng miền núi, biên giới. Năm 2024, toàn tỉnh đã tổ chức đào tạo sơ cấp nghề cho hơn 1.100 người, trong đó trên 55% là lao động DTTS. Con số này thể hiện sự ưu tiên, đầu tư rõ rệt của tỉnh dành cho các khu vực còn khó khăn.
Nhiều địa phương còn linh hoạt tổ chức các buổi hướng nghiệp, tư vấn tìm việc tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giúp người dân có thêm thông tin, lựa chọn hướng đi phù hợp. Mỗi năm, tỉnh đặt mục tiêu tiếp tục đào tạo nghề cho khoảng 40.000 người, nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ lên gần 50%. Đây là nền tảng để tỉnh không chỉ xóa nghèo, mà còn kiến tạo chuẩn sống mới cho đồng bào vùng sâu, vùng xa.
Dù có nhiều kết quả, nhưng công tác đào tạo nghề vùng DTTS vẫn còn hạn chế, như: Tâm lý e ngại thay đổi, thói quen sản xuất cũ, một số chương trình chưa sát nhu cầu. Tỉnh định hướng đến năm 2030, xác định đào tạo nghề cho lao động dân tộc thiểu số, nông thôn theo hướng đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, gắn với việc giải quyết việc làm là giải pháp căn bản để tạo sinh kế bền vững cho người dân.
Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, tổ chức lớp học ngay tại địa phương, phương pháp “cầm tay chỉ việc”; gắn đào tạo với việc làm cụ thể, cam kết tuyển dụng; tăng cường hỗ trợ vốn vay để người học có điều kiện khởi nghiệp; đẩy mạnh tư vấn, hướng nghiệp, truyền thông qua hệ thống truyền thanh, mạng xã hội.
