Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn đã có cách làm hay tạo hứng thú cho học sinh trong quá trình tiếp nhận.
Học qua hoạt động trải nghiệm
Một trong những phương pháp dạy học được đề xuất, thảo luận trong thời gian gần đây là tổ chức các hoạt động trải nghiệm, sáng tạo đặc biệt là hình thành các câu lạc bộ sáng tác.
Có thể nói, một trong những nhu cầu cao đẹp nhất của con người là khám phá thế giới nội tâm sâu kín, bộc lộ cảm xúc và tìm kiếm niềm sẻ chia, đồng cảm từ những tâm hồn khác. Bởi lẽ đó, sáng tạo văn học nghệ thuật đã trở thành một nhu cầu tự thân, một niềm khát khao, đam mê của rất nhiều bạn trẻ. Không những vậy, các em còn mong muốn có một không gian, môi trường sáng tác thực sự để được giao lưu, tương tác, chia sẻ cùng bạn bè, độc giả.
Hoạt động này nhằm định hướng, tạo điều kiện cho học sinh quan sát, suy nghĩ và tham gia các hoạt động thực tiễn, qua đó khuyến khích, động viên và tạo điều kiện cho các em tích cực nghiên cứu, tìm ra những giải pháp mới, sáng tạo những cái mới trên cơ sở kiến thức đã học trong nhà trường và những gì đã trải qua trong thực tiễn cuộc sống, từ đó hình thành ý thức, phẩm chất, kỹ năng sống và năng lực cho học sinh.
Phương pháp này chi phối các hoạt động dạy học Ngữ văn, ở cả phần dạy - học đọc - hiểu văn bản cũng như Tiếng Việt, Tập làm văn, đặc biệt là việc khám phá những yếu tố ảnh hưởng đến phong cách, đề tài, sự nghiệp sáng tác của tác giả và giá trị tác phẩm.
Sáng tác hay xuất phát trong giờ học
Hoạt động sáng tạo được tiến hành song song với hoạt động dạy học trong nhà trường, được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa và có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho hoạt động dạy học.
Thông qua các hoạt động cụ thể nhằm phát triển, nâng cao các tố chất và tiềm năng của bản thân học sinh, nuôi dưỡng ý thức tự lập, đồng thời quan tâm, chia sẻ tới những người xung quanh. Việc tham gia vào các hoạt động, học sinh được phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân.
Câu lạc bộ Sáng tác trẻ có thể được triển khai thành các chủ đề, chủ điểm, có thời gian biên tập, sửa chữa. Giáo viên chủ nhiêm đặc biệt là giáo viên dạy Văn phải là những biên tập viên, định hướng, khơi gợi xúc cảm ở mỗi thành viên câu lạc bộ.
Mùa thu là mùa của thi ca. Ví dụ, “Mùa thu và mái trường”, “Lời ru bên cánh võng”, “Khát vọng mùa xuân và tuổi trẻ”… Theo từng chủ đề, câu lạc bộ sẽ định hướng và thu hút được nhiều thành viên và hoạt động sẽ cụ thể hơn, tạo được dấu ấn sâu sắc. Và cũng chắc chắn sẽ có nhiều sáng tác mới, thể hiện những cách nhìn tinh tế trước những chuyển biến của tạo vật, của đất trời.
Câu lạc bộ Sáng tác trẻ không chỉ là nơi gặp gỡ của các bạn có khả năng sáng tác, mà còn là điểm hẹn của nhiều cây bút phân tích, thẩm bình tác phẩm. Sẽ thật hạnh phúc cho người sáng tạo khi đứa con tinh thần của mình đến được với trái tim bạn đọc, và được tái tạo thêm một lần nữa qua lăng kính thẩm bình của bạn yêu thơ văn. Thiết nghĩ, đây sẽ là một hoạt động đem lại ý nghĩa to lớn đối với việc học Văn nói riêng và nuôi dưỡng tâm hồn biết trân trọng những giá trị đẹp đẽ trong cuộc sống hiện nay nói chung.
