Nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 50 năm công ước bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Đồng thời, đánh giá kết quả 20 năm nghiên cứu di sản Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội, “Báu vật hoàng cung Thăng Long” là một cuộc trưng bày đầy kỳ thú với những hiện vật mà công chúng chưa bao giờ thấy.
Lộ diện báu vật hoàng cung
Đánh giá kết quả 20 năm nghiên cứu di sản Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội, ông Chử Xuân Dũng – Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết: Những phát hiện khảo cổ học đột phá tại 18 Hoàng Diệu đã làm xuất lộ một quần thể di tích vô cùng quý giá, minh chứng cho sự hiện hữu và trường tồn của Thăng Long qua hàng ngàn năm lịch sử.
“Một quần thể di tích đồ sộ xuất lộ cùng hàng triệu di vật được tìm thấy, là những báu vật nghìn năm của Thăng Long – Hà Nội và trở thành tài sản vô giá của nhân loại”, ông Dũng khẳng định.
Theo Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long, trưng bày giới thiệu tới công chúng những hiện vật tiêu biểu và đặc sắc nhất lần đầu tiên xuất hiện – kết quả của cuộc khai quật tại Hoàng thành Thăng Long từ 2002 đến nay.
Trong đó, có một số loại hình đồ gốm sứ - là những đồ dùng, vật dụng không thể thiếu, có vai trò rất quan trọng trong hoàng cung. Các hiện vật phục vụ từ cuộc sống sinh hoạt thường nhật đến các yến tiệc của nhà vua và triều đình trong dịp đại lễ, sinh nhật hay lễ đăng quang của nhà vua…
Ngoài ra, nhiều đồ gốm quý còn được dùng làm đồ tự khí trong các tôn miếu, hay được dùng làm đồ vật trang hoàng nội thất của các cung điện, lầu son gác tía - nhằm điểm tô vẻ đẹp quyền quý, cao sang của chốn cung đình.
Bên cạnh đó, trưng bày cũng giới thiệu một số loại hình di vật kim loại quý như đồ trang sức, mảnh vàng trang trí trên đồ dùng. Đặc biệt, còn có sự xuất hiện của thanh gươm cẩn tam khí - biểu trưng quyền lực của triều đình, và lệnh bài triều đình trao ban khi cung nữ xuất cung.
“Báu vật hoàng cung Thăng Long” được bố trí trưng bày trong ba không gian liên hoàn: Thời Lý - Trần, thời Lê sơ - Mạc - Lê Trung hưng, và phía ngoài tạo điểm nhấn với các hiện vật lần đầu tiên ra mắt công chúng, như chậu đất nung thời Trần có kích thước lớn nhất từ trước đến nay, mô hình kiến trúc men xanh thời Lê sơ.
Không gian trưng bày độc đáo, nổi bật hơn với những hình ảnh trình chiếu tái hiện cung điện nhà Lý và bức tường bao thể hiện sự tươi đẹp bốn mùa trong hoàng cung xưa kia.
Đặc biệt, đây là lần đầu tiên giới thiệu công nghệ trình chiếu 3D mapping mô phỏng lại những hoa văn độc đáo của hiện vật. Điều này giúp khách tham quan nhận diện rõ hơn về vẻ đẹp và tính sang quý của đồ gốm ngự dụng hoàng cung.
Việc kết hợp phương pháp trưng bày tĩnh và động, sử dụng ánh sáng nghệ thuật và công nghệ trình chiếu 3D mapping tạo hiệu ứng hấp dẫn, giúp công chúng cảm nhận tận cùng vẻ đẹp và giá trị đặc biệt của những báu vật sau nghìn năm “ngủ yên” dưới lòng di sản.
 |
| Mảnh vàng trang trí văn mây thời Trần (thế kỷ 13 - 14). |
Di sản nổi bật toàn cầu
“Các giá trị lịch sử - văn hóa của Thăng Long đạt 3 tiêu chí nổi bật toàn cầu, đem lại cho Việt Nam và nhân loại một di sản thế giới - mà giá trị to lớn đã được chuyên gia Iamanaka Arika (Đại học Mie, Nhật Bản) khẳng định: “Để hiểu biết lịch sử nhân loại, di tích này không thể thiếu được” - PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam.
Đại diện Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long cho biết, trưng bày nhằm mục đích quảng bá lan toả giá trị di sản của Hoàng thành Thăng Long. Đồng thời, cũng là dịp tìm hiểu giá trị di sản và bảo tồn lâu dài cho thế hệ mai sau. Đặc biệt, là dịp các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý cùng nhìn lại thành quả và xác định bước đi cho tương lai.
Hoàng thành Thăng Long được UNESCO vinh danh di sản văn hóa thế giới năm 2010. Sau đó, việc quy hoạch, thực hiện cam kết của Thủ tướng Chính phủ gồm 8 điểm với Ủy ban Di sản Thế giới, công tác bảo tồn, tôn tạo, các hoạt động tuyên truyền quảng bá được tập trung đẩy mạnh.
PGS.TS Tống Trung Tín – Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam cho rằng, các cuộc khai quật đã phát lộ một hệ thống di tích và di vật lịch sử đồ sộ. Đó là minh chứng xác thực cho lịch sử - văn hoá Thăng Long và Việt Nam, liên tục hơn 1.000 năm từ các thời kỳ tiền Thăng Long đến các thời kỳ Thăng Long thời Lý - Trần - Lê sơ - Mạc - Lê Trung hưng - Tây Sơn - Nguyễn cho đến các thời kỳ cận hiện đại.
Ông Christian Manhart - Trưởng đại diện văn phòng UNESCO tại Việt Nam, cho rằng: Nghiên cứu và bảo tồn di sản là một quá trình lâu dài, đòi hỏi phải có kế hoạch và thực hiện một cách chiến lược. Việc ghi danh Hoàng thành Thăng Long vào danh sách di sản thế giới là một vinh dự, tạo ra những cam kết và trách nhiệm để bảo tồn, lưu giữ và lan toả giá trị.
Các nhà nghiên cứu cũng cho rằng, Hoàng thành Thăng Long minh chứng cho hơn 10 thế kỷ giao lưu và ảnh hưởng văn hóa từ khắp châu Á. Ngày nay, các tầng văn hóa khảo cổ phản ánh những bước phát triển nối tiếp nhau của các triều đại. Hiếm có di sản nào trên thế giới thể hiện tính liên tục lâu dài như Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long.
Đặc biệt, đến nay vẫn còn nhiều lớp khảo cổ chưa được khám phá, nhiều báu vật vẫn “ngủ yên” dưới lòng đất. Điều đó đòi hỏi việc bảo tồn và phát huy các giá trị của Hoàng thành Thăng Long, được xác định là công cuộc lâu dài, phải được triển khai với sự thận trọng, đề cao tính khoa học và cần có cách thức thực hiện bài bản.
