Dân khổ vì bờ sông sạt lỡ
Người dân địa phương lo lắng cho biết, tình trạng sạt lở bờ sông Tả Trạch xảy ra từ nhiều năm qua. Đặc biệt, cứ đến mùa mưa lũ, nước sông dâng cao và chảy siết “liếm” sâu vào bờ từ 5 – 10m đe dọa trực tiếp đến đời sống của người dân trong vùng.
Theo ghi nhận của chúng tôi dọc bờ sông Tả Trạch, đoạn qua ba thôn Buồng Tằm, thôn Hộ và thôn Hạ (thuộc xã Dương Hòa, thị xã Hương Thủy) có những điểm sạt lở dài khoảng 5km, nhiều mép sông bị nước khoét sâu tạo thành những “hàm ếch” dựng đứng. Một điều khiến người dân lo sợ nữa là tình trạng sạt lở đã đe dọa trực tiếp đến tuyến đường giao thông liên xã nối giữa xã Dương Hòa với xã Hương Thọ (thị xã Hương Trà), ranh giới giữa 2 xã cách không xa có một điểm đường bị sạt lở, ăn sâu vào sát mặt đường bê tông.
Lý giải tình trạng này, nhiều người dân địa phương bức xúc cho biết, nguyên nhân trực tiếp khiến bờ sông bị sạt lở nghiêm trọng nói trên chủ yếu là do nạn khai thác cát sạn quá mức làm thay đổi dòng chảy của lòng sông, nền đất trở nên yếu hơn dẫn đến sạt lở.
Mặc dù theo quy định, tàu chỉ hút cát trong phần mỏ được cấp phép, nhưng có nhiều tàu ngang nhiên vào hút cát sát phần đất của người dân. “Ở phía đoạn sông này có điểm khai thác cát. Đây chính là nguyên nhân gây ra vụ sạt lở nghiêm trọng trên đoạn sông Tả Trạch.
Việc khai thác cát này diễn ra khoảng từ 3 – 4 năm nay. Có ngày số tàu hút cát lên đến 5 – 7 chiếc, hoạt động từ sáng sớm đến đêm khuya”, anh Lê Văn Tân (45 tuổi, thôn Hạ, xã Dương Hòa, TX. Hương Thủy), bức xúc.
Anh Tân cho biết thêm, khu vực này có mỏ cát được UBND tỉnh cấp phép để hoạt động, nhưng các tàu thuyền lại không khai thác ở mỏ mà lén ra khỏi khu vực để khai thác trộm. Các đối tượng cát tặc này còn hoạt động công khai cả ban ngày. Hiện UBND xã Dương Hòa đã cho thành lập tổ tự quản và cấp một chiếc thuyền máy để kiểm tra tình hình khai thác cát của các tàu.
Dựng lán trại để truy bắt "cát tặc"
Quá bức xúc, nhiều người dân đã dựng lán ven bờ sông Tả Trạch (Thừa Thiên-Huế) để canh gác xuyên đêm, ngăn không cho thuyền khai thác cát lậu lộng hành.
Có mặt tại ại thôn Hạ, xã Dương Hòa để ghi nhận vụ việc chúng tôi được ông Nguyễn Văn Trước – Trưởng thôn thôn Hạ, xã Dương Hòa cho biết, quá bức xúc trước tình trạng cát tặc lộng hành, người dân đã kết hợp với chính quyền địa phương để thành lập một Tổ tự quản với mục đích: Tuần tra, kiểm soát nhằm ngăn chặn cát tặc hút trộm cát sạn tại khu vực sông Tả Trạch thuộc thôn Hạ. “Tổ tự quản được thành lập và đi vào hoạt động gần 1 tháng nay dưới sự quản lý của xã, gồm 10 thành viên, ngoài ra có kết hợp với lực lượng Công an xã, cán bộ xã để canh gác theo từng ca” – Ông Trước cho biết thêm.
Khoảng một năm trước, việc tàu khai thác cát trái phép tại khúc sông này diễn ra rất ngang nhiên, dân bất lực trước tình trạng hàng nghìn mét khối cát, sạn bị moi lên mỗi ngày. Dân không có biện pháp để ngăn chặn, chính quyền cũng không thể bám sát để xử lý.
Từ khi mới thành lập, các tổ viên phải mắc võng ở rừng tre ven sông để nằm gác suốt đêm. Nhưng thấy không đảm bảo sức khỏe và không tiện cho việc tuần tra.
Tổ tự quản cùng Công an xã đã dựng một cái lán ngay ven sông để làm nơi cho các tổ viên túc trực, canh gác. Anh Lê Văn Tân (45 tuổi , thôn Hạ, xã Dương Hòa) tổ viên Tổ tự quản cho biết: “Thời gian cao điểm trong ngày mà các tàu khai thác hoạt động thường từ 1h đến 4h sáng. Thường hoạt động rất nhanh, trong khi tổ chỉ có một ghe máy nhỏ, lực lượng khá mỏng nên vẫn còn nhiều trường hợp không thể vây bắt kịp thời”.
Theo ông Nguyễn Văn Trước – Trưởng thôn thôn Hạ cho biết, tuy lực lượng mỏng, phương tiện hoạt động còn chưa đảm bảo, tuy nhiên nhờ sự có mặt của tổ tự quản, tình trạng khai thác cát trái phép tại khúc sông thuộc thôn Hạ gần như giảm tới 80% đến 90% so với trước.
Hiện tại, các thành viên trong tổ đều hoạt động với tinh thần tự nguyện và chưa có hỗ trợ nào từ phía chính quyền, tuy nhiên các tổ viên cho rằng đó là trách nhiệm và nghĩa vụ của họ khi đất đai, nhà cửa của họ đang bị đe dọa bởi tình trạng sạt lở nghiêm trọng hai bên bờ sông.
Trao đổi với chúng tôi ông Lê Văn Tuấn – Trưởng Công an xã Dương Hòa thông tin, gần đây nhất, tổ tự quản đã bắt được 2 thuyền khai thác trộm có sức chứa khoảng 50m3, trong đó có 1 thuyền là người của địa phận xã Thủy Bằng nên được bàn giao lại cho chính quyền Thủy Bằng xử lý, còn lại các trường hợp khác, sau khi bị bắt quả tang sẽ bị lập biên bản, phạt hành chính từ 4 đến 6 triệu đồng.
