Phiên toà dự kiến diễn ra 20 ngày, do Thẩm phán Vũ Quang Huy làm chủ toạ phiên toà. Thực hành quyền thực hành công tố tại phiên toà là 4 kiểm sát viên thuộc Viện KSND TP. Hà Nội.
Tham dự phiên toà còn có gần 60 luật sư bào chữa cho bị cáo, hoặc bảo vệ cho những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án. Trong số này, cựu Bí thư Tỉnh uỷ Bình Dương có 5 luật sư bào chữa; bị cáo Nguyễn Văn Minh (cựu Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng Giám đốc Tổng Công ty 3/2) có 8 luật sư bào chữa...
Cựu Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương Trần Văn Nam; cựu Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương Trần Thanh Liêm và 20 bị cáo khác bị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí, theo quy định tại Điều 219 BLHS.
Có 3 bị cáo bị truy tố về tội Tham ô tài sản gồm: Võ Hồng Cường (Chủ tịch HĐQT Công ty Hưng Vượng); Trần Đình Như Ý (cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Phát Triển); Nguyễn Thục Anh (con gái bị cáo Nguyễn Văn Minh, cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Phát Triển).
Các bị cáo bị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và tội Tham ô tài sản gồm: Nguyễn Văn Minh, Trần Nguyên Vũ (Tổng Giám đốc Tổng Công ty 3/2) và Huỳnh Thanh Hải (Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty 3/2).
Bán rẻ “đất vàng” gây thiệt hại 5.700 tỷ đồng
Theo cáo trạng của Viện KSND Tối cao, Tổng Công ty 3/2 là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, do Tỉnh uỷ Bình Dương là chủ sở hữu. Tất cả tài sản của Tổng Công ty 3/2 được giao quản lý, sử dụng đều thuộc sở hữu Nhà nước, do vậy toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp này phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật hiện hành đối với doanh nghiệp Nhà nước.
Với vai trò là chủ sở hữu, trên cơ sở quy định của Luật Doanh nghiệp và các quy định của pháp luật về quản lý vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại Doanh nghiệp, Tỉnh ủy Bình Dương cũng đã ban hành các quy định để quản lý và cùng UBND tỉnh Bình Dương thực hiện trách nhiệm quản lý tài sản Nhà nước, tuân thủ các quy định của pháp luật để bảo toàn vốn, tài sản đồng thời chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước tại Tổng Công ty 3/2.
Cáo trạng xác định bị cáo Trần Văn Nam, Trần Thanh Liêm, Phạm Văn Cành (Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy Bình Dương giai đoạn từ tháng 12/2013 đến tháng 11/2018) và Nguyễn Văn Minh là những người chịu trách nhiệm chính trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quản lý vốn, tài sản của Nhà nước tại Tổng Công ty 3/2 đã có những hành vi vi phạm pháp luật trong lãnh đạo, chỉ đạo, cố ý làm trái các quy định của pháp luật về quản lý vốn, tài sản gây hậu quả thất thoát đặc biệt lớn cho Nhà nước.
Cụ thể, ngày 28/9/2012 và ngày 7/1/2013, bị cáo Trần Văn Nam, khi đó là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương đã ký ban hành Quyết định số 2631/QĐ-UBND và Quyết định số 48/QĐ-UBND về việc giao khu 43 ha và 145 ha cho Tổng Công ty 3/2 theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất. Theo quy định của pháp luật về đất đai, giá đất để thu tiền sử dụng đất đối với Tổng Công ty 3/2 được áp dụng tại thời điểm giao đất nêu trên. Tuy nhiên, các bị cáo Lê Văn Trang, Võ Thanh Bình và Nguyễn Thái Thanh thuộc Cục Thuế tỉnh Bình Dương và các bị cáo Trần Xuân Lâm, Võ Văn Lượng và Nguyễn Thanh Trúc thuộc Văn phòng UBND tỉnh Bình Dương đã tham mưu, đề xuất cho áp dụng đơn giá là 51.914 đồng/m2 theo Quyết định số 5853/QĐ-UBND của UBND tỉnh Bình Dương ban hành từ ngày 27/12/2006 để tính thu tiền sử dụng đất đối với Tổng Công ty 3/2.
Bị cáo Trần Văn Nam với chức trách, nhiệm vụ được phân công biết rõ nội dung đề xuất áp đơn giá đất bình quân năm 2006 để thu tiền sử dụng đất theo các quyết định giao đất năm 2012 và 2013 là trái với quy định của pháp luật nhưng vẫn ký ban hành Công văn số 3444/UBND-KTN ngày 23/11/2012 để thu tiền sử dụng đất cho Tổng Công ty 3/2 cùng các bị cáo nêu trên đã gây thất thoát cho Nhà nước hơn 761 tỷ đồng.
 |
| Toàn cảnh phiên tòa xét xử. |
Trong vụ án này, các bị cáo nguyên là lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bình Dương và một số cơ quan tham mưu của tỉnh Bình Dương đều biết việc Nguyễn Văn Minh và đồng phạm chuyển nhượng 43 ha đất và 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú cho tư nhân là trái quy định, gây thất thoát tài sản Nhà nước nhưng đã không ngăn chặn, yêu cầu khắc phục thu hồi tài sản cho Nhà nước mà còn hợp thức hoá thủ tục để Nguyễn Văn Minh hoàn tất việc chuyển nhượng tài sản Nhà nước sang công ty của con rể mình thành lập và bán cho công ty tư nhân.
Hành vi của các bị cáo đã làm trái quy định của pháp luật về quản lý tài sản của Nhà nước tại doanh nghiệp cùng với Nguyễn Văn Minh và các bị cáo khác tại Tổng Công ty 3/2 gây thất thoát cho Nhà nước số tiền gần 985 tỷ đồng Với động cơ vụ lợi, Nguyễn Văn Minh đã sắp xếp đưa Công ty Hưng Vượng do Nguyễn Văn Minh là Chủ tịch Hội đồng quản trị và Công ty Phát Triển do Nguyễn Thục Anh (con gái Minh) để tham gia liên doanh thực hiện dự án tại khu đất 145 ha (đây là những công ty “sân sau” của Minh).
Sau đó Minh chỉ đạo Trần Nguyên Vũ, Đỗ Thị Thanh Thúy cùng nhóm bị cáo thuộc Công ty Đông Nam phân loại, sắp xếp chuyển khu đất 145 ha từ mục A “Tài sản đang dùng” (sẽ được xác định giá trị để cổ phần hoá) sang mục C “Tài sản chờ thanh lý” (loại trừ ra khỏi giá trị doanh nghiệp).
Đồng thời, bị cáo này còn lợi dụng chức vụ, quyền hạn là Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty 3/2 cố ý làm trái các quy định của pháp luật về cổ phần hoá, nội dung phê duyệt phương án sử dụng đất của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Dương trong việc cố ý chuyển nhượng khu đất 145 ha thông qua hình thức góp vốn bằng quyền sử dụng đất vào Công ty Tân Thành nhưng chỉ xác định giá trị là hơn 139 tỷ đồng và hạch toán phản ánh giá trị trên sổ sách kế toán của Công ty Tân Thành với mục đích tạo điều kiện cho 2 công ty “sân sau” hưởng lợi trên giá trị tăng thêm của khu đất 145 ha. Trong quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp, bị cáo Trần Thanh Liêm cùng các bị cáo thuộc Sở Tài chính tỉnh Bình Dương đã làm trái các quy định của pháp luật khi không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất đối với khu đất 145 ha khi cổ phần hóa doanh nghiệp dẫn đến cùng bị cáo Nguyễn Văn Minh và các đồng phạm đã gây thất thoát cho Nhà nước số tiền đặc biệt lớn 4.030 tỷ đồng.
Với mục đích tạo nguồn tiền để hoàn ứng khoản tiền lớn do đã sử dụng trước đó trái nguyên tắc tài chính và tạo điều kiện để Công ty Hưng Vượng và Công ty Phát Triển có quyền lợi của cá nhân và người thân trong gia đình, lợi dụng chức vụ, quyền hạn, bị cáo Nguyễn Văn Minh đã ban hành chủ trương, quyết định và chỉ đạo cùng các bị cáo khác đã thực hiện hành vi chiếm đoạt hơn 815 tỷ đồng, gây thiệt hại cho Tổng Công ty 3/2. Trong đó cá nhân bị cáo Minh trực tiếp chiếm hưởng 163 tỷ đồng.
Cựu Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương nhận sai
Tại ngày xét xử đầu tiên, bị cáo Trần Văn Nam thừa nhận, mình đã ký 2 Quyết định năm 2012 và 2013 về việc giao 2 khu đất và thu tiền sử dụng đất cho Tổng Công ty Bình Dương nhưng bị cáo nói không còn nhớ rõ về nội dung liên quan nghĩa vụ tài chính trong các quyết định này mà chỉ nhớ các quyết định đó đều yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo luật định.
Cụ thể, Công văn số 344 ngày 23/12/2012 do bị cáo Nam ký duyệt khi đang giữ chức vụ Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương là văn bản nêu về việc áp giá đất để tính tiền sử dụng khu đất 43 ha tại tỉnh Bình Dương.
Cũng theo bị cáo Nam cho biết, bản thân ký các văn bản trên cơ sở nhận được tờ trình khá đầy đủ nội dung của Cục Thuế tỉnh Bình Dương. Trong đó nêu, doanh nghiệp đã đóng tiền xây dựng hạ tầng. Ngoài ra, bị cáo thấy các cơ quan chuyên môn của tỉnh Bình Dương đã thẩm định nên mới ký duyệt.
 |
| Bị cáo Trần Văn Nam tại phiên tòa xét xử. Ảnh: Lê Thắm. |
Tại phiên tòa xét xử, bị cáo Nam khai năm 2012, tỉnh Bình Dương đang tập trung tối đa để làm thành phố mới. Khi đó nghe có, doanh nghiệp lớn nhận đất, giá bất động sản lại đang trùng xuống nên bị cáo rất mừng. Sau đó, bị cáo thấy tờ trình khá đầy đủ của Cục Thuế tỉnh Bình Dương nên tin tưởng và làm theo đề xuất của Cục Thuế tỉnh Bình Dương.
Ngoài văn bản của Cục Thuế tỉnh Bình Dương, bị cáo Nam khai còn dựa vào văn bản tham mưu từ Văn phòng UBND tỉnh Bình Dương.
Về hành vi chuyển nhượng 43 ha đất và 30% vốn góp của Tổng Công ty 3/2 cho doanh nghiệp khác, bị cáo Nam khai, khi đó, bị cáo đã nhận nhiệm vụ Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương. Tuy nhiên, đầu năm 2018, bị cáo biết đến vụ chuyển nhượng này. Đến khi có kết luận thanh tra thì bị cáo mới biết việc chuyển nhượng đất này là sai pháp luật.
Bị cáo Nam cho biết, tại cuộc họp giao ban ngày 17/4/2017, Tỉnh ủy Bình Dương đã xem xét đề nghị của Tổng Công ty 3/2 về việc chuyển nhượng 30% vốn góp cho Công ty Tân Phú. Hôm đó, bị cáo vẫn chưa biết khu đất 43 ha đã được chuyển nhượng cho Công ty Tân Phú.
