Bén duyên bida khi còn bé
Năm 1952, vua bida Willie Hoppe, phải đối mặt với một đối thủ vô tiền khoáng hậu, đó là nữ cơ thủ Masako Katsura. Khi ông giành chức vô địch thế giới đầu tiên trong số 51 chức vô địch thế giới của mình, Katsura thậm chí còn chưa ra đời.
Thế nhưng, cô đã nhanh chóng tạo dựng được tên tuổi trong làng bida Nhật Bản và trở thành tâm điểm của giới thể thao, khi mang kinh nghiệm hàng chục năm ở các phòng thi đấu bida tại Tokyo ra đấu trường thế giới, trở thành người phụ nữ đầu tiên tranh tài trong các giải đấu bida quốc tế.
Sinh ra ở Tokyo năm 1913, Katsura lớn lên dưới sự giám sát của mẹ, đặc biệt là sau khi người cha qua đời. Cũng chính người mẹ là người đã giới thiệu môn bida cho cô. “Thể trạng tôi yếu, lúc nào cũng cảm thấy mệt mỏi”, Katsura nói, “Vì vậy, mẹ tôi muốn tôi chơi bida để rèn luyện sức khỏe và giúp tôi mạnh mẽ hơn”.
Vào những năm 1920, các tiệm bida rất phổ biến ở Tokyo. Anh rể của Katsura cũng sở hữu một tiệm và dạy Katsura làm quen với môn này. Năm 13 tuổi, cô dành thời gian rảnh rỗi bên bàn bida và đến năm 14 tuổi, bắt đầu làm việc với tư cách nhân viên phục vụ. Cô siêng năng, luyện tập mỗi ngày, chẳng bao lâu đã có sở trường về những đường bi độc.
Năm 15 tuổi, Katsura giành chức vô địch bida tự do nữ Nhật Bản. Các kỹ năng của cô đã tạo sự chú ý từ nhà đương kim vô địch Nhật Bản, Kinrey Matsuyama. Ông nhận huấn luyện và hướng dẫn cô môn bida ba băng, vốn phức tạp, đòi hỏi sự chính xác cao, người chơi thành thạo có thể đạt điểm hai chữ số trong một lượt. Chẳng bao lâu, Katsura đã đạt đến trình độ cao, với những đường cơ nhuần nhuyễn, đánh bại nhiều cơ thủ tiếng tăm.
Vang danh trên đất Mỹ
Chiến tranh Thế giới lần thứ Hai đã khiến sự nghiệp thi đấu bida của Katsura phải tạm dừng. Trong những năm chiến tranh, cô đã từng biểu diễn những đường cơ lả lướt, giải trí cho quân đội Nhật Bản. Sau chiến tranh, cô tiếp tục thể hiện tài năng này ở các câu lạc bộ phục vụ quân đội Mỹ.
Những màn trình diễn đó đã giúp khởi động sự nghiệp bida quốc tế của Katsura. Một lính Mỹ đã viết thư về nhà cho cha mình, nhà vô địch bida, Welker Cochran, kể về Masako Katsura. Anh ta tuyên bố: “Cô gái này còn chơi giỏi hơn cả bố!”. Lúc này, Katsura đã giành chức vô địch giải bida nữ quốc gia và bắt đầu tranh tài ở giải vô địch nam.
Bước ngoặt đến với Katsura khi cô gặp Vernon Greenleaf, một trung sĩ trong quân đội Mỹ ở một câu lạc bộ, nơi cô biểu diễn tài năng bida hằng đêm. Cô bắt đầu dạy Vernon những bài học vỡ lòng về bida, và thay vì mê môn thể thao này, anh ta lại say mê cô. Vào ngày 30/11/1950, họ kết hôn.
Năm 1951, Katsura cùng chồng đến California và cô nhìn thấy một thế giới rất khác so với Tokyo. Ở thủ đô của Nhật, phụ nữ sau khi làm xong công việc, tìm đến chơi trong hàng trăm tiệm bida. Nhưng các phòng chơi bida của Mỹ lại là lãnh địa của nam giới.
Katsura thừa nhận: “Tôi mới chỉ gặp một nữ vận động viên bida khi ở đây. Tiệm bida được coi là nơi dành cho đàn ông”.
Tuy nhiên, Masako Katsura đã thành công trong làng bida Mỹ vào những năm 1950 và ngay lập tức ghi dấu ấn của mình. Nhà vô địch Welker Cochran trở thành quản lý của Katsura.
Cochran nói với các tờ báo: “Môn này cần một nữ cơ thủ có đủ kỹ năng để cạnh tranh với vận động viên nam giỏi nhất. Và tôi tin rằng, cuối cùng điều này cũng đã đến”.
Nữ cơ thủ Nhật nhanh chóng trở thành đề tài chính trên các phương tiện truyền thông Mỹ. Nhưng báo chí thường quan tâm đến giới tính hơn là kỹ năng của cô.
Tuy nhiên, nhiều người chơi bida đã dành cho Katsura sự tôn trọng đặc biệt. Willie Hoppe tuyên bố: “Ở phương Đông, họ nói với tôi rằng cô ấy rất giỏi, nhưng tôi không ngờ được thấy một nữ cơ thủ thật tuyệt vời như thế này. Cô ấy có thể đánh bại bất kỳ cơ thủ nào”. Được tôn xưng là “Đệ nhất phu nhân của bida”, nhưng Katsura cho biết, cô chỉ muốn mọi người gọi mình đơn giản là Katsy.
Cuộc so tài vào năm 1952 giữa Hoppe, nhà vô địch thế giới 51 lần và Katsura, một phụ nữ Nhật Bản nhỏ nhắn, đã khiến báo chí lên cơn sốt. Mặc dù không thể truất ngôi vô địch thế giới của Hoppe, nhưng Katsura đã trở thành người phụ nữ đầu tiên thi đấu tại một giải đấu bida quốc tế.
Sau khi phá bỏ rào cản giới tính trong môn bida, Masako Katsura trở thành một trong những gương mặt đại diện cho môn thể thao này, được xếp hạng gần đầu trong các giải đấu quốc tế.
Huấn luyện viên lâu năm của Katsura là Cochran đã khen ngợi kỹ năng của cô: “Masako đã mở ra một lĩnh vực mới cho phụ nữ. Sự hiện diện của cô ấy đã khiến môn thể thao này trở nên hấp dẫn đối với phụ nữ. Cô ấy có sức mạnh của một đàn ông”.
Tuy nhiên, vào năm 1961, Katsura giải nghệ sau trận thua trước cơ thủ đương kim vô địch thế giới. “Đệ nhất phu nhân của môn bida” xuất hiện lần cuối vào năm 1976, tại một tiệm bida ở San Francisco. Bà vào lấy một cây cơ và đi liền 100 điểm, sau đó đi mất dạng.
Đến những năm 1970, môn bida đã thay đổi. Một nhóm người chơi đã thành lập Hiệp hội Bida chuyên nghiệp nữ. Họ đã đưa Katsura vào Đại sảnh Danh vọng của họ. Về phần nhà cựu vô địch, Katsura chuyển về sống lặng lẽ ở Nhật Bản và qua đời vào năm 1995 ở tuổi 82.
Ngày 7/3/1921, bằng một đoạn hoạt hình trên trang chủ Doodle, Google đã vinh danh Masako Katsura như là một vận động viên bida đẳng cấp thế giới, người đã mở đường cho phụ nữ tham gia môn thể thao này.
