Ý nghĩa của lễ cúng Giao thừa ngoài trời
Theo quan niệm dân gian, mỗi năm sẽ có một vị quan Hành khiển đảm nhiệm cai quản hạ giới. Đêm Giao thừa chính là thời khắc các vị thần bàn giao công việc, tiễn vị thần năm cũ và đón vị thần năm mới. Vì lẽ đó, người Việt thường chuẩn bị mâm cỗ cúng đêm Giao thừa như một nghi thức trang trọng để thể hiện lòng thành kính.
Mâm lễ cúng ngoài trời thường bao gồm: Ngũ quả, hương, hoa, đèn nến, trầu cau, muối gạo, trà, rượu, quần áo và mũ nón cho thần linh, gà trống luộc với bông hoa hồng đỏ cài ở mỏ, xôi, bánh chưng…
Tuy nhiên, những phẩm vật này không phải quy chuẩn bắt buộc. Quan trọng hơn cả là tấm lòng thành tâm của gia chủ. Tùy thuộc vào văn hóa, tín ngưỡng của từng gia đình hay phong tục tập quán từng vùng miền, mâm lễ có thể được điều chỉnh sao cho phù hợp. Đặc biệt, nếu gia chủ là Phật tử, mâm lễ chay cũng là một lựa chọn ý nghĩa và thanh tịnh.
Ý nghĩa của lễ cúng Giao thừa trong nhà
Lễ cúng Giao thừa trong nhà được thực hiện để dâng lên tổ tiên, bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong những điều tốt đẹp, bình an sẽ đến với gia đình trong năm mới.
Mâm cúng thường bao gồm: Mâm ngũ quả, hương, hoa, đèn nến, bánh kẹo, mứt Tết, rượu, bánh chưng, giò chả hoặc thịt gà, xôi gấc.
Tuy nhiên, những lễ vật này không cần phải cố định. Quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính của gia chủ. Tùy theo phong tục từng vùng miền, tín ngưỡng hay văn hóa gia đình, mâm cỗ có thể được chuẩn bị theo cách phù hợp. Nếu gia đình là Phật tử, mâm lễ chay cũng là một lựa chọn nhẹ nhàng và trang nghiêm.
Cúng Giao thừa ngoài trời trước hay trong nhà trước?
Thông thường lễ cúng Giao thừa ngoài trời sẽ được thực hiện trước lễ cúng Giao thừa trong nhà.
Theo tín ngưỡng dân gian Việt Nam, có 12 vị hành khiển và 12 vị phán quan luân phiên nhau đảm nhiệm. Mỗi năm, một vị Hành khiển sẽ trực tiếp cai quản trần gian. Đúng thời khắc Giao thừa, khi năm cũ chuyển giao sang năm mới, các vị thần này sẽ tiến hành lễ bàn giao nhiệm vụ.
Người ta quan niệm rằng các vị thần sẽ đi thị sát khắp nơi để nắm bắt tình hình nhân gian. Chính vì sự bận rộn trong thời khắc chuyển giao, các vị thần thường không có nhiều thời gian để viếng thăm trong nhà. Do đó, bàn cúng thường được đặt ở ngoài cửa chính mỗi nhà.
Vì vậy, lễ cúng Giao thừa ngoài trời được thực hiện trước nhằm mục đích "nghênh tân, tiễn cựu", tức là đón vị thần mới đến cai quản trong năm tới và tiễn vị thần cũ đã hoàn thành nhiệm vụ, sau đó mới làm lễ cúng Giao thừa trong nhà. Việc đặt bàn thờ cúng ở ngoài cửa chính là để các vị thần dễ dàng nhận được lễ vật và lời cầu nguyện của gia chủ.
Lưu ý:
Đối với các hộ gia đình sinh sống tại chung cư, do điều kiện không gian hạn chế, có thể chỉ thực hiện nghi lễ cúng Giao thừa trong nhà. Việc cúng ngoài trời chỉ nên được thực hiện tại những khu vực có không gian mở như sân chung cư, đảm bảo sự thông thoáng và kết nối với thiên nhiên.
Theo quan niệm dân gian, lễ cúng ngoài trời cần được tiến hành tại những nơi có sự giao hòa giữa đất trời. Việc đặt bàn thờ cúng quá cao so với mặt đất, như ở ban công các tầng lầu, sẽ không đáp ứng được yêu cầu này.
* Thông tin mang tính tham khảo, chiêm nghiệm!
