Những hoạt động như lắng nghe, tương tác và kể chuyện, giúp trẻ dễ dàng tập trung khi tự học.
Cơ hội khám phá bản thân
Phát triển kỹ năng tự học và tự lập giúp trẻ xây dựng sự tự tin và khả năng điều chỉnh quá trình học tập, khám phá kiến thức của bản thân.
Bằng cách phát triển kỹ năng này, trẻ có thể xây dựng khả năng tư duy, nắm bắt thông tin và áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Đồng thời, tự đưa ra quyết định, xử lý tình huống và chịu trách nhiệm về hành động của mình. Thông qua các yếu tố trên, việc phát triển kỹ năng này giúp trẻ có khả năng sáng tạo, giải quyết vấn đề khi trưởng thành.
Các chuyên gia cho biết, khi có thời gian và không gian để tự học, trẻ sẽ có cơ hội khám phá sở thích cũng như thú vui của bản thân. Tự học giúp trẻ phát triển khả năng sáng tạo và khám phá những lĩnh vực mà bản thân quan tâm, yêu thích.
Ngoài ra, trẻ cũng sẽ có cơ hội phát triển tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề. Thực tế, việc tự học khuyến khích trẻ suy nghĩ, phân tích và đưa ra quyết định dựa trên thông tin đã thu thập được.
Thông qua việc giải quyết vấn đề và khám phá, trẻ phát triển kỹ năng tư duy logic. Từ đó, trở nên linh hoạt hơn trong việc đối phó với các thách thức.
Để trẻ có thể phát triển kỹ năng tự học, trước hết, cha mẹ cần tạo cho con môi trường học tập thuận lợi tại nhà. Cụ thể, môi trường học tập của trẻ cần thoải mái, yên tĩnh và đủ ánh sáng để có thể tập trung.
Ngoài ra, bàn học của trẻ phải được đặt ở vị trí thuận tiện cho việc học tập và sinh hoạt. Cha mẹ cũng nên cung cấp nhiều tài liệu học tập để bổ sung kiến thức và khuyến khích con tìm hiểu thêm về các chủ đề mà trẻ quan tâm.
Ngoài ra, cha mẹ cũng cần khuyến khích trẻ đọc và tìm hiểu thêm thông qua nhiều nguồn khác nhau.
Thực tế, đọc sách là phương pháp tuyệt vời để trẻ học hỏi và phát triển tư duy một cách tự nhiên, nhanh chóng. Vì vậy, cha mẹ nên khuyến khích trẻ đọc sách thường xuyên, bao gồm tiểu thuyết, khoa học, lịch sử,...
Để đạt được kết quả tốt nhất, cha mẹ nên dành thời gian đọc sách cùng con và thảo luận về những gì trẻ đã đọc.
Việc hướng dẫn trẻ cách sử dụng công cụ tìm kiếm và kỹ năng tìm kiếm thông tin hiệu quả trên Internet cũng là yếu tố vô cùng quan trọng.
Internet là nơi chứa một lượng thông tin khổng lồ. Do đó, cha mẹ nên hướng dẫn trẻ cách sử dụng công cụ tìm kiếm cũng như kỹ năng tìm kiếm thông tin hiệu quả trên Internet.
Đồng thời, trong quá trình hướng dẫn trẻ sử dụng Internet để tìm kiếm thông tin, phụ huynh cũng cần giúp con phân biệt được thông tin chính xác và không chính xác.
Để có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng tự học và tự lập, cha mẹ cần kiên nhẫn và tin tưởng con. Ngoài ra, phụ huynh cũng cần làm gương để trẻ học theo.
Thực tế, các cha mẹ thường muốn giúp đỡ trẻ khi con gặp vấn đề. Tuy nhiên, phụ huynh cần lưu ý không làm hộ trẻ mọi việc. Thay vào đó, hãy là người hỗ trợ, cùng con giải quyết khó khăn. Khi trẻ gặt hái được thành quả, phụ huynh nên khen ngợi và động viên con.
Bằng cách tạo ra môi trường học tập thuận lợi, khuyến khích trẻ đọc và tìm kiếm thông tin, giao nhiệm vụ và trách nhiệm, khuyến khích trẻ tự đưa ra quyết định và giải quyết vấn đề, lập kế hoạch và theo dõi tiến độ công việc, cha mẹ có thể phát triển kỹ năng tự học và tự lập cho trẻ. Những phương pháp này giúp trẻ trở nên tự tin, linh hoạt và có khả năng tự quản lý cũng như phát triển trong cuộc sống.
Phát triển kỹ năng xã hội
Bên cạnh các kiến thức trong sách vở, thì việc giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp xã hội tại nhà cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng.
“Mọi người đều có thể học đọc, viết và toán tại nhà. Trong khi đó, các kỹ năng xã hội đến một cách tự nhiên với trẻ em thông qua việc làm mẫu và trải nghiệm mà các em có được khi ở trong lớp học và trên sân chơi, hoặc tương tác với những người lớn khác, chẳng hạn như giáo viên”, bà Jaclyn Shlisky, Tiến sĩ Tâm lý học, một nhà tâm lý học lâm sàng và là mẹ của ba đứa trẻ tại Mỹ, cho biết.
Chuyên gia này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cha mẹ dạy con các kỹ năng xã hội và cách kết hợp những bài học này tại nhà. Theo Hiệp hội Tâm lý học Mỹ (APA), các kỹ năng xã hội là những khả năng học được để tương tác phù hợp trong tình huống xã hội khác nhau. Các khả năng này bao gồm những việc như kết bạn, giải quyết xung đột giữa các cá nhân, giao tiếp, điều chỉnh cảm xúc và hành vi.
Vào độ tuổi mẫu giáo, các kỹ năng xã hội trở thành nền tảng cho những gì trẻ em dựa vào để điều hướng thế giới xung quanh. Một số kỹ năng quan trọng mà trẻ em học được trong môi trường lớp học bao gồm: Cách đối phó với sự thất vọng; Biểu lộ cảm xúc; Cách phản ứng với mọi người (ngoài gia đình); Giao tiếp bằng mắt. Trẻ cũng học được cách lắng nghe mà không ngắt lời người khác, chơi công bằng, biết chia sẻ và chấp nhận thắng thua.
Theo bà Shlisky, để giáo dục cho trẻ kỹ năng xã hội tại nhà, cha mẹ nên hướng dẫn con về cách cư xử và lời chào phù hợp. Mặc dù mọi người không thể làm tất cả những điều này một cách riêng lẻ, nhưng cha mẹ có thể cố gắng bù đắp những gì trẻ em còn thiếu bằng cách cùng tham gia vào trò chơi tại nhà. Điều này cũng có thể có lợi cho nhận thức xã hội của trẻ.
“Một điều đơn giản như chơi với bạn cùng lớp trực tuyến có thể dạy cho con bạn rất nhiều điều”, Francyne Zeltser, Tiến sĩ Tâm lý học, một nhà tâm lý học trẻ em tại Long Island, New York (Mỹ) cho biết. Theo chuyên gia này, trong các cuộc gọi video, trẻ em phải giao tiếp bằng mắt, chờ đến lượt mình và thể hiện ngôn ngữ cơ thể để cho thấy rằng chúng đang lắng nghe. Theo cách này, cha mẹ có thể biến những tương tác trực tiếp và trực tuyến hằng ngày thành những khoảnh khắc giáo dục trẻ. Các chuyên gia đã gợi ý ba hoạt động cha mẹ có thể áp dụng để dạy trẻ về kỹ năng xã hội:
Quan điểm - góc nhìn
Đây là một hoạt động dễ dàng liên quan đến việc xác định cảm xúc và suy nghĩ của người khác.
Tiến sĩ Shlisky gợi ý, cha mẹ có thể thực hiện khi xem tivi hoặc xem phim với con. Phụ huynh hãy nhấn nút tạm dừng và nói với con rằng: “Con nghĩ mình đang cảm thấy thế nào lúc này? Con đang nghĩ gì?”. Hãy để trẻ trả lời và sau đó, cha mẹ cũng có thể đưa ra câu trả lời của riêng mình, như: “Mẹ nghĩ con sợ vì bị đuổi bắt” hoặc “Mẹ nghĩ con vui vì mẹ thấy trời tạnh mưa và con có thể ra ngoài”.
“Điều quan trọng là để con thực hành xác định suy nghĩ và cảm xúc của người khác”, Tiến sĩ Shlisky nói thêm.
Cha mẹ cũng có thể thực hiện điều này trong khi cả gia đình tham gia các hoạt động nhập vai hoặc trò chơi diễn xuất. Phụ huynh có thể tổ chức một buổi biểu diễn múa rối và để những con rối nói chuyện với nhau về cảm xúc và suy nghĩ của chúng. “The Good Dinosaur”, “The Incredibles” và “Inside Out” là những lựa chọn phim tuyệt vời để trẻ nói về cảm xúc và cảm giác.
Trò chơi nhập vai
Phụ huynh hãy sử dụng một số đồ chơi nhập vai, như búp bê Peppa Pig hoặc Barbie và để chúng giả vờ nói chuyện với nhau. Cha mẹ có thể để các nhân vật ngồi ở căn bếp đồ chơi, cùng con giả vờ nướng bánh và cùng nhau tổ chức tiệc sinh nhật.
Phụ huynh hãy sử dụng ngôn ngữ như: “Con nói gì với bạn bè khi đến sinh nhật của họ?” Sau đó, lắng nghe câu trả lời của con và trả lời: “Đúng rồi, chúng ta thường nói, sinh nhật vui vẻ! Tôi hy vọng bạn có một ngày tuyệt vời!”
Nếu trẻ là người nhảy lên phía trước để giúp thổi nến, hãy dành thời gian này để nhập vai với các nhân vật đồ chơi về cảm giác của đứa trẻ sinh nhật.
“Sử dụng trò chơi này như một cách để rèn luyện những điều phụ huynh cảm thấy con mình cần thêm một chút trợ giúp”, Tiến sĩ Shlisky chia sẻ.
Thay phiên nhau
Ngay cả đối với những phụ huynh có một con, cha mẹ vẫn có thể thực hành thay phiên nhau với con mình. Hãy lấy ra một món đồ chơi trẻ thích mà có thể chỉ được sử dụng trong những dịp đặc biệt hoặc nghĩ ra một món đồ độc đáo mà trẻ luôn muốn chạm vào, như máy ảnh của gia đình. Phụ huynh có thể đưa đồ vật cho trẻ và bảo con sử dụng trong năm phút. Sau đó, hẹn giờ và chuyển cho cha mẹ khi đến lượt.
