Thức quà vặt của người Việt
Theo lương y Vũ Quốc Trung - Phòng chẩn trị y học Cổ truyền chùa cảm ứng, quất hồng bì không chỉ là loại quả ăn theo mùa mà nó còn là một vị thuốc.
Một số phòng khám đông y còn mua loại quả này về chế biến để trở thành vị thuốc bán quanh năm cho người dân. Chị Thuý Hiền – giáo viên tại quận Gò Vấp, TP.HCM tâm sự, năm nào cũng vậy vào mùa hè chị lại nhờ người quen từ miền Bắc mua sấu và quất hồng bì gửi vào để dùng cả năm.
Riêng quất hồng bì, chị mua cả chục cân vừa ăn vừa ngâm đường để dùng dần. Năm nay chị ngâm thì sang năm là dùng được, cả nhà pha nước uống rất ngon. Ngoài ra, chị cũng để dành ít quả để ngâm ngăn đá và khi con ho chị hấp với đường phèn cho bé uống rất hiệu quả.
Chị Hiền chia sẻ cách ngâm quất hồng bì rất đơn giản: hồng bì mua về dùng kéo cắt sát cuống, rửa sạch 2 lần với nước lã, 1 lần với nước đun sôi để nguội rồi đem phơi cho ráo nước. Ngâm quất hồng bì với đường theo tỉ lệ 1:1 trong lọ thủy tinh, sau khoảng 3 tháng là có thể lấy ra dùng. Tốt nhất là nên ngâm khoảng 1 năm thì nước quất hồng bì có hương vị rất thơm ngon.
Phần bã của quất hồng bì ngâm đường xong có thể mang bỏ hạt xào săn lại thành ô mai quất hồng bì rất ngon.
Quất hồng bì thứ quả ăn vặt và là vị thuốc
Quất hồng bì còn gọi là hoàng bì, quất bì (dễ nhầm với quất làm cảnh). Tên khoa học: Clausena lansium (Lour.) Skeels, thuộc họ Cam quýt. Theo Danh mục thuốc thiết yếu thuốc đông y và thuốc từ dược liệu lần VI thuộc nhóm XI - Trừ đàm. Trong 100g có tới 0,60 (ug) Selenium và 226,00 (mg) Kali là vi chất tốt cho sức khoẻ.
Theo quan niệm của đông y lá quất hồng bì vị cay, đắng, tính bình, có tác dụng giải thử (cảm nắng), cảm cúm, hạ sốt, long đờm và giảm ho. Quả vị chua, tính bình, hơi ấm, có tác dụng giảm ho, long đờm, kích thích tiêu hóa và cầm nôn mửa.
Hạt quất bồng bì có vị đắng, cay, the, tính ấm. Có tác dụng giảm đau, kích thích tiêu hóa, được dùng chữa đau dạ dày, đau vùng thượng vị, đau bụng co thắt
Khi dùng các thầy thuốc đông y sẽ sử dụng quả bổ dọc, phơi khô gọi là quất bì hay hồng bì, hạt của quả chín phơi khô, lá, vỏ rễ phơi khô.
Chuyên gia Đông Y chia sẻ bài thuốc quý từ quả hồng bì
Tác dụng của các thành phần quất hồng bì rất rõ ràng. Lương y Trung cho biết người ta sử dụng vỏ của quất hồng bì rất tốt cho cơ thể. Cụ thể, vỏ của quất hồng bì giàu vitamin và chất xơ, trị ho rất tốt. Khi ăn vỏ có ráp ráp nhưng không nên vì thế mà bỏ vỏ đi. Người ăn nên rửa sạch và dùng vỏ, hạt giữ lại phơi khô dùng khi đầy bụng, khó tiêu.
Theo lương y Trung trong dân gian thường dùng nó trị đau dạ dày, đau thượng vị hoặc do co thắt ống tiêu hóa, phụ nữ sau đẻ.
Lá quất hồng bì được dùng trong các chứng cảm mạo , sốt, hỗ trợ điều trị sốt rét, gội đầu để sạch gàu, trơn tóc.
Ho, viêm họng ngậm quất hồng bì với chút muối. Còn với trẻ nhỏ kể cả trẻ dưới 1 tuổi khi bị ho có thể lấy quất hồng bì hấp với đường, hoặc đường phèn rồi cho trẻ uống ngày 3 lần để trị ho.
Ngoài ra, lương y Trung bật mí thêm, lá quất hồng bì có thể trị cảm cúm, hạ sốt. Khi có dấu hiệu của cảm cúm hay sốt chỉ cần lấy là quất hồng bì rửa sạch phơi hoặc sấy khô, sắc uống cho ra mồ hôi sẽ đỡ triệu chứng cảm cúm, hạ nhiệt.
Trong đông y, người ta lấy quả quất hồng phơi khô, bỏ hạt để nấu siro trị ho. Công thức đơn giản đó là hồng bì 50g, vỏ rễ dâu hay còn gọi tang bạch bì 50g, củ sả 50g, củ bách bộ 50g, ô mai 50g, cát cánh 50g, hạnh nhân 50g, kinh giới 50g, cam thảo 50g, bạc hà 50g.
Sắc đặc cô lại và cho thêm đường uống 1 – 5 thìa tùy theo lứa tuổi và tình trạng bệnh nặng hay nhẹ trong vài ngày sẽ hết triệu chứng ho, long đờm.
