Chương trình GD phổ thông mới phù hợp mục tiêu đổi mới giáo dục

Cần một Bộ Chuẩn kiến thức môn học

Một trong những đổi mới trong GD-ĐT là viết sách giáo khoa. Bộ GD&ĐT sẽ quản lý chất lượng qua Bộ Chuẩn kiến thức môn học, chúng tôi đề nghị Bộ GD&ĐT giao cho Ban Soạn thảo chương trình tổ chức soạn Bộ Chuẩn kiến thức môn học để các nhà xuất bản mời các chuyên

gia viết sách giáo khoa cho cả hệ thống giáo dục chúng ta áp dụng triệt để, với một tỷ lệ thời gian hợp lý dành cho các địa phương thêm vào. Các giáo viên tham khảo nhiều sách giáo khoa để soạn giáo án, chọn quyển sách giáo khoa nào hay nhất để giới thiệu cho học sinh mua về học.

Trong số các năng lực cần hình thành cho học sinh, với nhiều chi tiết của mỗi năng lực được hình thành trong quá trình học tập cả 12 năm, nên lưu ý thêm là học sinh sẽ học lên lớp cao hơn sau trung học, nên các em sẽ hình thành thêm năng lực cao hơn. Chúng ta cần nhấn mạnh năng lực song ngữ trong năng lực giao tiếp.

Trong suốt quá trình từ lúc 3 tuổi ở nhà trẻ - mẫu giáo + 12 năm giáo dục phổ thông học sinh được tiếp cận, trau dồi tiếng Việt và một ngoại ngữ (như học sinh Singapore, Malaysia, Philippines, các nước Nam Á, Trung Đông, tất cả các nước châu Phi…).

Về Kế hoạch giáo dục đã được đổi mới gần như hoàn toàn, tiếp cận được ngang tầm quốc tế. Nổi bật nhất là bốn môn học (1) Tiếng Việt - Ngữ văn, (2) Ngoại ngữ, (3) Toán và (4) Giáo dục thể chất được học trong suốt quá trình 12 năm. Về môn Tiếng Việt nên thiết kế chương trình cho học sinh học Tiếng Việt thật giỏi, phát âm tiếng Việt thật chuẩn.

Về môn Ngoại ngữ, chỉ học một Ngoại ngữ (Tiếng Anh hoặc Tiếng Pháp, Tiếng Hoa) xuyên suốt từ 3 tuổi - Mẫu giáo đến lớp 12. Không nên học hai ngoại ngữ trong chương trình phổ thông. Nếu học sinh có năng khiếu ngoại ngữ nào khác thì họ có thể học thêm ở lớp học bên ngoài trường.

Đề nghị Ban Soạn thảo thêm tiết học Ngoại ngữ để nâng cao năng lực giao tiếp song ngữ, tốt nhất là Việt - Anh, cho người Việt chúng ta. Nếu không thì người Việt luôn bị “lép vế” với dân ASEAN, dân Nam Á, dân Trung Đông, dân châu Phi, châu Âu và châu Mỹ khi hội nhập quốc tế.

Những điểm nhấn để đổi mới thành công

Chương trình giáo dục phổ thông mới đã đạt mục tiêu đổi mới giáo dục Việt Nam một cách gần cơ bản và toàn diện. Để đạt mục tiêu cơ bản và toàn diện, những vấn đề sau đây cần phải được đổi mới:

Lớp Mẫu giáo: Phải là đơn vị quan trọng nhất của giáo dục phổ thông, nên được bao gồm trong giáo dục phổ thông mới. Trong hệ thống giáo dục hiện tại của Việt Nam, các lớp mầm non và mẫu giáo của ta trước đây chưa nhận được sự quan tâm đúng mức. Hệ thống giáo dục các quốc gia tiên tiến luôn coi trọng giáo dục mầm non, do giáo viên “già dặn” nghề giáo đảm trách.

Thêm Bộ Chuẩn kiến thức (Set of Standards of Knowledge) của từng môn học đổi mới dạy trong từng lớp học. Đây là tài liệu quan trọng nhất mà Bộ sẽ dùng để quản lý chất lượng giáo dục, đánh giá giáo viên và học sinh, chứ không phải là Chương trình sách giáo khoa.

Bộ nên giao nhiệm vụ cho Ban Soạn thảo huy động thêm chuyên gia các môn học tham khảo các Bộ Chuẩn kiến thức của các nước để soạn Bộ Chuẩn cho Việt Nam. Có được Bộ Chuẩn của từng môn học, các nhà xuất bản sẽ hợp đồng các chuyên gia môn học để soạn sách giáo khoa từng lớp theo đúng Bộ Chuẩn kiến thức mà Bộ đã duyệt.

Đào tạo giáo viên: Đây là khâu gay go nhất. Gần như tất cả các môn học sẽ đổi mới về nội dung kiến thức và phương pháp dạy/hướng dẫn. Với trình độ giáo viên tốt nghiệp từ các trường sư phạm qua chương trình đào tạo giáo viên cũ thì không thể nào dạy nổi chương trình mới này. Do đó, đổi mới cơ bản nhất của giáo dục của Việt Nam chính là đổi mới trước tiên chương trình đào tạo sư phạm để đáp ứng sự đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.

Vấn đề này không được xem thường. Phải thẳng thắn nhìn nhận chất lượng đội ngũ giáo viên phổ thông của ta hiện nay để thiết kế lại chương trình đào tạo giáo viên. Sao cho mỗi giáo viên tốt nghiệp Chương trình đào tạo giáo viên mới phải đạt trình độ cơ bản chuẩn về Tiếng Việt và Tiếng Anh (hoặc ngoại ngữ 1 khác), và các môn học mới thiết kế bởi chương trình giáo dục phổ thông vừa soạn thảo.

Đối với các giáo viên hiện đứng lớp: Cần một chương trình đào tạo cấp tốc giáo viên dạy chương trình mới với Bộ Chuẩn kiến thức môn học mới sẽ được Bộ GD&ĐT công bố. Mỗi giáo viên môn học được huấn luyện phương pháp dạy, phương pháp đánh giá mức độ học sinh đạt chuẩn kiến thức… Làm quen cách dạy với thực tế môn học, phải có khả năng chỉ cho học sinh những ứng dụng của kiến thức đang học vào thực tiễn. Khai thác khía cạnh hướng nghiệp của môn học mình đang dạy.