Linh hoạt tổ chức hoạt động hướng nghiệp

Trên cơ sở đánh giá đúng thực tế và triển khai tốt các yêu cầu về giáo dục định hướng nghề nghiệp cho HS, hằng năm, ngoài hoạt động tư vấn chung cho các em HS chọn trường thi vào lớp 10, Trường THCS Phú Hộ (TX Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ) còn xây dựng kế hoạch tư vấn kỹ cho từng HS và tổ chức họp, tư vấn cho từng phụ huynh có con học lớp 9.

Qua đó, đã tư vấn thành công cho một số HS chọn thẳng trường nghề; một số HS có làm hồ sơ thi lớp 10 THPT nhưng chỉ là để thử sức mình và sẵn sàng đi học ở một trường nghề mà các em cảm thấy phù hợp với sở thích của mình.

Trao đổi với Báo GD&TĐ, thầy giáo Nguyễn Hoàng Hải - Hiệu trưởng Trường THCS Phú Hộ cho biết, từ năm học 2021 - 2022, Chương trình GDPT 2018 được triển khai ở cấp THCS và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp được đưa vào chương trình giáo dục bắt buộc.

Ban giám hiệu xác định là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên trong nhà trường nhằm góp phần chuẩn bị cho HS sau khi tốt nghiệp THCS lựa chọn ngành nghề, định hướng cho HS lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực bản thân và yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực của địa phương, của cả nước.

Do đó, trường THCS Phú Hộ đã khá linh hoạt khi tổ chức hoạt động hướng nghiệp với nhiều hình thức khác nhau, kết hợp hài hòa giữa lý thuyết và thực hành như: Tổ chức các buổi tọa đàm hướng nghiệp để trao đổi, thảo luận về định hướng, mục tiêu, giới thiệu về một số ngành nghề cụ thể với sự tham gia của học sinh trong một lớp học, khối học hay rộng hơn là toàn trường.

Tổ chức các hoạt động ngoại khóa tạo sân chơi cho học sinh giao lưu, học tập nâng cao trình độ kiến thức, trau dồi các kỹ năng sống, kỹ năng thực hành giao tiếp, tinh thần đồng đội, đoàn kết, sự kết hợp làm việc nhóm, có cơ hội thể hiện năng khiếu thông qua việc tham gia các trò chơi dân gian, trang trí gian hàng...

Giáo dục hướng nghiệp của nhà trường còn thông qua đọc sách; giới thiệu những ngành nghề truyền thống của địa phương, của đất nước. Phát động và tổ chức các cuộc thi Lobocon; Khoa học kỹ thuật; Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng…

Cũng theo Hiệu trưởng Nguyễn Hoàng Hải, quá trình triển khai công tác hướng nghiệp cho HS, trường THCS Phú Hộ luôn nhận được quan tâm lãnh đạo toàn diện của Thị ủy - HĐND - UBND TX Phú Thọ; của Đảng ủy - UBND xã Phú Hộ; sự chỉ đạo sâu sát của Phòng GD&ĐT TX Phú Thọ, sự quan tâm của rất nhiều các bậc phụ huynh; sự phối hợp chặt chẽ của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường.

Cùng với đó, kỷ cương nền nếp dạy và học được tăng cường. Cán bộ quản lý, giáo viên nhà trường có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, có trình độ, năng lực luôn quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đa số học sinh ngoan, lễ phép có ý thức vươn lên trong rèn luyện và học tập. Cơ sở vật chất cơ bản đủ phục vụ công tác giảng dạy...

Bên cạnh những thuận lợi trên, công tác hướng nghiệp cho HS của nhà trường vẫn còn gặp khó khăn bởi không ít HS còn khá thụ động trong việc tiếp nhận thông tin về ngành nghề, lúng túng trong việc tự chọn trường, chọn nghề.

Với đặc thù lứa tuổi, trước giờ HS bậc THCS luôn được mặc định là chưa có sự hiểu biết, chưa có nhu cầu tìm hiểu về thế giới nghề nghiệp. Bởi theo tư duy của cha mẹ HS, thậm chí của một bộ phận không nhỏ người dân, do HS ở lứa tuổi này còn nhỏ, tính tự lập chưa cao, các yếu tố về tâm, sinh lý và sự phát triển thể chất còn hạn chế nên chưa thể đi học và làm nghề mà cứ tốt nghiệp THCS là phải thi vào lớp 10 THPT.

Có thể thấy việc lựa chọn con đường đi phù hợp với năng lực và sở thích cá nhân của đại đa số HS bậc THCS vẫn phụ thuộc nhiều vào cha mẹ, do cha mẹ quyết định dù chính bản thân họ chưa hoặc ít được tiếp cận với các thông tin về nhu cầu việc làm của thị trường lao động để có lựa chọn ngành nghề phù hợp cho con cái.

Đồng bộ nhiều giải pháp

Nhằm tư vấn cho HS lựa chọn đúng ngành nghề phù hợp với năng lực của bản thân và xu hướng thị trường lao động, trường THCS Phú Hộ đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.

Theo đó, nhà trường nâng cao nhận thức về giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng HS qua việc đổi mới và tăng cường công tác thông tin, truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cha mẹ HS và HS cũng như về chủ trương giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng HS trong giáo dục phổ thông.

Tích cực đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục hướng nghiệp, bổ sung, cập nhật các nội dung giáo dục hướng nghiệp trong các môn học và hoạt động giáo dục phù hợp với thực tiễn. Đa dạng hóa, vận dụng linh hoạt các hình thức tư vấn hướng nghiệp phù hợp với tâm lý, sinh lý lứa tuổi; đảm bảo học sinh được tiếp cận đầy đủ thông tin về cơ sở giáo dục nghề nghiệp, xu hướng thị trường lao động và nhu cầu sử dụng của thị trường lao động.

Nhà trường xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên tư vấn, nhất là phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm để làm tốt công tác giáo dục hướng nghiệp, định hướng phân luồng HS trong nhà trường nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo.

Tăng cường cơ sở vật chất phòng học bộ môn, phòng tin học...trang thiết bị dạy học tiên tiến gắn với giáo dục hướng nghiệp trong các hoạt động giáo dục của nhà trường.

Thầy giáo Nguyễn Hoàng Hải - Hiệu trưởng Trường THCS Phú Hộ chia sẻ, việc tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp được nhà trường thực hiện theo các chủ đề ở từng năm học, gắn hướng nghiệp với tham quan thực tế; định hướng chọn trường THPT cho HS và cha mẹ HS lớp 9 phù hợp với khả năng và nguyện vọng của học sinh.

Bên cạnh việc giảng dạy hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp theo chương trình chính khóa, giáo viên có trách nhiệm tích hợp hoạt động hướng nghiệp vào các môn học, mỗi giáo viên phải là một cán bộ tư vấn hướng nghiệp cho HS, thực hiện việc giới thiệu các thông tin về nghề nghiệp;

Giáo viên còn tìm hiểu nguyện vọng hứng thú nghề nghiệp của HS; theo dõi, quan sát HS trong quá trình học tập văn hóa, học nghề phổ thông và có sự tư vấn, lời khuyên phù hợp về việc chọn nghề của HS.