Chờ xem thầy trò HLV Troussier thể hiện tại SEA Games 32

Lúc này, người ta đang chờ xem ông thầy người Pháp sẽ ứng biến với khó khăn đã được nhận diện như thế nào?

Có phải là thảm họa?

Chiến lược gia người Pháp và các học trò kết thúc giải đấu trên đất UAE một cách khó tin. Sau 3 trận gặp U23 Iraq, U23 UAE và U23 Kyrgyzstan, U23 Việt Nam không giành nổi lấy 1 điểm, 0 bàn thắng và 7 bàn thua, đứng vị trí 10/10 đội tham dự. Với một giải giao hữu, thứ hạng và kết quả không phải là yếu tố hàng đầu, song về chuyên môn, U23 Việt Nam chưa cho thấy sự chuyển biến nào đáng kể.

Các tuyển thủ chỉ chơi tạm ổn trong hiệp 1 trước khi đuối sức ngay đầu hiệp 2. Chiều cao khiêm tốn, so với các đối thủ cùng trang lứa, thậm chí trẻ hơn khiến U23 Việt Nam nhận nhiều bàn thua từ các tình huống “không chiến”, hoặc các miếng phối hợp tầm cao. Quang Thịnh, Tiến Long, Duy Cương và Tuấn Tài thường xuyên được sử dụng ở hàng phòng ngự. Trong số này chỉ có Duy Cương đá trung vệ sở hữu chiều cao 1,8m.

Theo thống kê, U23 Việt Nam chỉ có 4 cầu thủ cao trên 1,8 m, trong đó gồm 2 thủ môn và có tới 17 cầu thủ cao dưới 1,75m.

Về mặt lối chơi, huấn luyện viên Troussier giống với người tiền nhiệm Park Hang Seo khi áp dụng sơ đồ chiến thuật 3 trung vệ, linh hoạt biến đổi từ 3-4-3 (trạng thái tấn công) sang 5-4-1 (trạng thái phòng ngự). Tùy vào đối thủ hoặc lực lượng ở một số thời điểm, trận đấu cụ thể, sơ đồ này có thể chuyển thành 3-5-2, 5-3-2.

Ông muốn U23 Việt Nam kiểm soát bóng, triển khai tấn công bài bản từ sân nhà bằng những đường chuyền ngắn và phối hợp nhóm nhỏ. Trước đối thủ mạnh như U23 Iraq, hay U23 UAE, các học trò của ông Troussier vẫn “kiên định” cách chơi đó.

Có thể thấy, ông thầy người Pháp muốn dạy các học trò bài học “vỡ lòng” về triết lý ông muốn xây dựng. “Kiểm soát” ở đây không chỉ là cầm bóng chuyền qua, chuyền nhiều hơn đối thủ, mà là giữ được nhịp độ trận đấu để có thể triển khai lối chơi đúng cách mình muốn, đồng thời kiểm soát được tình hình ngay cả khi không có bóng.

U23 Việt Nam thua cả 3 trận, song những con số thống kê về tỷ lệ giữ bóng rất đáng khích lệ. Các học trò của ông Troussier cầm bóng nhỉnh hơn Iraq (53% so với 47%) và Kyrgyzstan (58% so với 42%). Trước UAE mạnh hơn hẳn, U23 Việt Nam kiểm soát bóng ít hơn với 47%, nhưng sự chênh lệch không quá lớn.

Về mặt tổ chức tấn công, U23 Việt Nam phần nào đã làm tốt trong khoảng 2/3 sân, phối hợp và luân chuyển bóng khá hợp lý cho dù vẫn còn nhiều tình huống lỗi, để mất bóng nguy hiểm. Nhưng đến giai đoạn quyết định, các cầu thủ lại chưa đạt được hiệu quả như mong muốn.

Một phần các tuyển thủ U23 Việt Nam chưa thực sự “hiểu” hết được ý tưởng trong cách chơi của ông thầy người Pháp. Ngoài ra, trong đội hình đến Qatar, U23 Việt Nam không có nhân sự chất lượng nhất cho hàng công. Văn Tùng, nhà vô địch SEA Games 31 và từng dự Vòng chung kết U23 châu Á 2022 vắng mặt vì chấn thương.

Huấn luyện viên Troussier động viên học trò tại Doha Cup.

Vậy nên, thành tích “3 không” - không điểm, không thắng và không bàn thắng của U23 Việt Nam không phải là thảm họa. Doha Cup chỉ là giải đấu để bóng đá Việt Nam hiểu rõ mình đứng ở đâu, và đặc biệt nó là tấm gương phản chiếu để huấn luyện viên Troussier biết ông đang có gì trong tay và sẽ cần phải làm gì đạt mục tiêu.

Đội tuyển Việt Nam dưới thời huấn luyện viên Calisto từng hòa và thua lên đến 10 trận liền, nhưng sau đó đội hình dưới tay ông thầy người Bồ vẫn giành AFF Cup 2008, chức vô địch đầu tiên trong lịch sử cho bóng đá Việt Nam.

Nhìn rộng hơn, ông Troussier kém may mắn hơn người tiền nhiệm Park Hang Seo khi không có trong tay lứa tài năng trẻ được đào tạo chuyên nghiệp, có năng lực chuyên môn cao và được mệnh danh là thế hệ vàng thứ 2 của bóng đá Việt Nam.

Số đông lứa U23 hiện nay đang phải vật lộn tìm suất đá chính ở V-League. Họ không có thể hình, thể trạng tốt, chậm bắt nhịp tư duy thi đấu hiện đại và bước đầu chưa đủ tố chất, kinh nghiệm để có thể đáp ứng chiến thuật kiểm soát bóng, chủ động tấn công từ sân nhà, lối chơi đòi hỏi rất nhiều kỹ năng ở mức độ khó.

Bình luận về U23 Việt Nam, huấn luyện viên Phạm Minh Đức cho biết: Ông Troussier không đáng bị chỉ trích vì kết quả thi đấu ở Doha Cup, bởi toàn đội chưa có nhiều thời gian để rèn luyện. Xét tổng thể, U23 Việt Nam thua kém nhiều mặt so với các đối thủ ở giải đấu này. Khả năng di chuyển của toàn đội chưa linh hoạt dẫn đến việc triển khai tấn công thiếu sắc bén. Các tuyển thủ trẻ cần phải chạm trán nhiều đội bóng mạnh như vậy mới mong cải thiện trình độ chuyên môn.

Chuyên gia Đoàn Minh Xương, người từng có nhiều năm gắn với đào tạo trẻ nhận xét, những giải đấu giao hữu quốc tế như Doha Cup là cơ hội giúp cầu thủ trẻ trưởng thành hơn và là dịp để ban huấn luyện xây dựng lối chơi phù hợp, tìm được bản sắc cho đội tuyển.

“Đội bóng nào cũng vậy, sau một chu kỳ thành công thường chững lại. Vì vậy, việc làm mới nhân sự lẫn đấu pháp chiến thuật của U23 Việt Nam ở thời điểm hiện tại là điều nên làm. Đã đến lúc Việt Nam cần cách tân lối chơi, tìm sự tươi mới và hiệu quả hơn” - ông Xương cho biết.

Huấn luyện viên Troussier sẽ phải giải nhiều bài toán cho U23 Việt Nam.

“Sửa sai” như thế nào?

Huấn luyện viên Troussier đã phải hứng chịu sự chỉ trích và cả áp lực sau những gì U23 Việt Nam thể hiện ở Dubai Cup. Điều đó cũng dễ hiểu, bởi ông là người mới nên sẽ được đặt lên bàn so sánh với nhiệm kỳ 5 năm trước đó của huấn luyện viên Park Hang Seo, người luôn mang đến thành công và gần như giải đấu nào cũng có thành tích.

Ngay cả những thời điểm ông Park thất bại trước người Thái ở AFF Cup thì đội tuyển Việt Nam vẫn có thứ hạng cao, Huy chương Đồng năm 2020 và Huy chương Bạc năm 2022.

Người hâm mộ Việt Nam vốn đã quen được hưởng cảm giác có thành tích nên không dễ để họ chuyển trạng thái sang tay trắng, cho dù biết tính chất của các giải đấu, từng giai đoạn khác nhau. Một điều quan trọng nữa, vị thế của bóng đá Việt Nam giai đoạn huấn luyện viên Troussier khác hẳn so với thời ông Park Hang Seo.

Năm 2017, ông Park đến để vực dậy bóng đá Việt Nam đang trong giai đoạn sa sút không phanh, niềm tin đã chạm đáy. Bây giờ, ông Troussier đến là để bắt đầu hành trình mới cho tham vọng đến World Cup.

Cũng giống như người tiền nhiệm Park Hang Seo, hay như bất kỳ sự khởi đầu mới nào, ông thầy người Pháp cần nhiều thử thách để có thể sàng lọc được những nhân sự tốt nhất, đồng thời tìm được chiến thuật, lối chơi phù hợp với trình độ, thể trạng của cầu thủ Việt Nam.

Những trận đấu vừa qua là giao hữu, diễn ra chỉ vài tuần sau khi ông Troussier ký hợp đồng với Liên đoàn bóng đá Việt Nam. Các cầu thủ U23 Việt Nam chỉ có chưa đầy một tháng tập luyện với triết lý bóng đá mới nên chưa thể vận dụng linh hoạt những gì mà ông Troussier truyền đạt. Yêu cầu thành quả thời điểm này là quá khó.

Sau Doha Cup, U23 Việt Nam cần nhanh chóng định hình được tư duy mới để cải thiện khâu kiểm soát bóng và tấn công. Tuy nhiên, chất lượng cầu thủ là điều tiên quyết để xây dựng lối chơi. Trong đội hình đến Dubai, U23 Việt Nam thiếu vắng 2 tiền đạo sáng giá nhất của lứa cầu thủ sinh sau năm 2001 là Văn Tùng (Hà Nội FC) và Nguyên Hoàng (PVF CAND).

Ngoài ra, nhiều cầu thủ U23 thường xuyên thi đấu tại V-League như Vĩ Hào (Bình Dương), Xuân Tiến, Văn Cường (SLNA), Đình Sơn (Nam Định), Đình Duy, Phi Hoàng (Đà Nẵng). Không loại trừ khả năng U23 Việt Nam sẽ tiến hành thanh lọc lực lượng mạnh mẽ.

Vấn đề nữa đặt ra lúc này, huấn luyện viên người Pháp có kế hoạch như thế nào với U23 Việt Nam? Ông tiếp tục kiên định với lối chơi “kiểm soát”, hay sẽ trở về tâm thế cầu toàn đá phòng ngự như người tiền nhiệm Park Hang Seo, hoặc cần có sự biến hóa nào đó để phù hợp với thực tế? Sau 3 trận thử nghiệm tại Doha Cup, các tuyển thủ cho thấy sự tiến bộ qua từng trận đấu. Như trước U23 Kyrgyzstan, U23 Việt Nam tổ chức tấn công có ý đồ mạch lạc, di chuyển nhóm được thực hiện đồng bộ để đưa bóng áp sát khung thành đối phương một cách nhuần nhuyễn.

Mặc dù vậy, sự tiến bộ ấy chưa đủ mạnh, và mang đến niềm tin rằng các cầu thủ U23 Việt Nam sẽ triển khai tốt triết lý “kiểm soát” từ ông thầy người Pháp. Những gì được coi là điểm sáng chỉ đến khi đối thủ ở trận cuối là U23 Kyrgyzstan không mạnh như U23 Iraq, hay U23 UAE. Nhưng ngay cả khi đã “kiểm soát” bóng tốt hơn thì U23 Việt Nam lại xử lý không tốt trong những tình huống quyết định. Những đường kiến tạo mang tính đột biến gần như không có, thay vào đó là những đường chuyền ngang, chuyền về thể hiện sự bế tắc nào đó. Huấn luyện viên Troussier đang rất thiếu mẫu cầu thủ tài hoa ở trung tâm hàng tiền vệ.

Bài toán thể hình của U23 Việt Nam cũng rất khó. 2 trong số 4 bàn thua của U23 Việt Nam trước UAE xuất phát từ các pha không chiến. Thể hình không tốt cũng khiến cho U23 Việt Nam thường xuyên thua trong các pha tranh chấp tay đôi.

Thể lực yếu cũng là vấn đề nan giải. Cả 4 bàn thua của U23 Việt Nam trước UAE đều diễn ra trong hiệp hai, khi các học trò của huấn luyện viên Troussier xuống sức trông thấy, không theo kịp tốc độ của đối thủ.

Ông thầy người Pháp sẽ làm gì khi SEA Games 32 đã cận kề? Nhìn nhận về hạn chế của U23 Việt Nam sau giải Doha Cup, chuyên gia Phan Anh Tú nhấn mạnh, đội hình hiện tại của huấn luyện viên Troussier yếu thể lực chứ không chỉ thể hình. Thua nhiều bàn từ bóng bổng chưa chắc đã do thể hình của cầu thủ kém.

Thể hình là một phần, nhưng thể lực cũng là yếu tố quyết định. Cùng một pha tranh chấp, cầu thủ thấp bé hơn sẽ phải dùng nhiều sức hơn để cạnh tranh với cầu thủ to cao. Khi thể lực giảm, cầu thủ bật nhảy và phán đoán tình huống không tốt như lúc khỏe nên sẽ bị đối phương khai thác dễ hơn.

Huấn luyện viên Troussier đang làm đúng xu thế của bóng đá thế giới hiện nay, đó là kiểm soát bóng. Đá bóng là chơi bóng, cho dù là tấn công hay phòng ngự phản công, chúng ta đều cần đến khả năng kiểm soát bóng. Chơi kiểm soát bóng là cách tốt nhất để cầu thủ trưởng thành. Ông Troussier dạy cầu thủ trẻ đá như vậy là rất tốt cho họ sau này. Các cầu thủ U23 Việt Nam phải nỗ lực rèn luyện, chịu đựng mới tiến bộ.

Hãy chờ xem thầy trò huấn luyện viên Troussier thể hiện như thế nào tại SEA Games 32.