Đối sánh điểm thi của 3 môn này cho ta cái nhìn khá đầy đủ về chất lượng giáo dục cốt lõi. Qua đó, cho thấy chất lượng giáo dục ở các vùng núi, vùng có nhiều con em đồng bào dân tộc vẫn còn khoảng cách xa so với vùng thuận lợi.

Kết quả thi năm 2023 cho thấy, điểm trung bình toàn quốc môn Toán giảm từ 6,47 (năm 2022) xuống 6,25. Trong khi điểm trung bình môn Ngữ văn tăng mạnh, từ 6,51 (năm 2022) lên 6,84, điểm trung bình Ngoại ngữ tăng từ 5,15 (năm 2022) lên 5,45. Về tổng điểm của 3 môn học này năm 2023 là 18,54, tăng so với năm 2022 (18,13 điểm).

Có 52 địa phương tăng tổng điểm 3 môn (chiếm 92,5%) và 11 địa phương giảm điểm (17,5%). Tổng điểm 3 môn tăng nhiều nhất có: Lai Châu (tăng 1,33 điểm), Bình Phước (1,11), Kon Tum (0,9), Hưng Yên (0,84), An Giang (0,83), Quảng Trị (0,79), Kiên Giang (0,79), Hà Nội (0,74), Bắc Ninh (0,73) và Bến Tre (0,73).

Tổng điểm 3 môn giảm nhiều nhất có: Hà Giang (giảm 0,32 điểm), Yên Bái (0,3), Hải Phòng (0,26), Hòa Bình (0,23), Bắc Kạn (0,2).

Bình Dương cao nhất cả nước

Bình Dương có tổng 3 môn Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ là 20,97 điểm, dẫn đầu cả nước. Tiếp theo là Vĩnh Phúc (20,62 điểm), Nam Định (20,34), TPHCM (20,21), Hải Phòng (20,13), Bắc Ninh (20,12), Ninh Bình (20,11), Hà Nội (19,99), Hà Nam (19,96), và Tiền Giang (19,72). Những địa phương này năm 2022 cũng nằm trong top 10 của tổng điểm 3 môn. Như vậy, Bình Dương có 3 năm liền chỉ số này xếp thứ nhất, năm 2021 (tổng điểm 3 môn là 21,04; xếp thứ 1), năm 2022 (20,48; xếp thứ 1). Bình Dương còn là địa phương nhiều năm liền có độ chênh lệch giữa điểm thi và điểm học bạ thấp nhất cả nước. Đây là địa phương học thật, thi thật và chất lượng thật.

Toàn quốc có 7 địa phương tổng điểm 3 môn trên 20 điểm (chiếm 11,11%); 27 địa phương từ 18 đến dưới 20 điểm (42,86%), 27 địa phương từ 15 đến dưới 18 điểm (42,86%) và 2 địa phương dưới 15 điểm (3,2%).

10 địa phương có tổng điểm 3 môn thấp nhất là: Đắk Lắk (16,37 điểm), Hòa Bình (16,26), Đắk Nông (16,25), Trà Vinh (16,19), Điện Biên (15,92), Bắc Kạn (15,84), Lạng Sơn (15,75), Sơn La (15,15), Cao Bằng (14,94) và Hà Giang (13,42). Chủ yếu là vùng miền núi phía Bắc (7 địa phương), Tây Nguyên (2) và Đồng bằng sông Cửu Long (1).

Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ là 3 môn quan trọng liên quan đến rất nhiều ngành đào tạo ở trường đại học. Đặc biệt là 2 môn Toán, Ngoại ngữ liên quan nhiều tổ hợp xét tuyển đại học nên được tất cả các địa phương chú trọng, nhất là đối với những nơi có kinh tế, xã hội, du lịch, công nghiệp phát triển.

Học ngoại ngữ còn là nhu cầu của học sinh muốn có chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế để được miễn thi theo quy chế của Bộ GD&ĐT, được cộng điểm trong tuyển sinh đại học cũng như có cơ hội du học. Đây là một xu hướng tốt nhằm nâng cao chất lượng ngoại ngữ của học sinh Việt Nam, nhưng cũng là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ bất bình đẳng trong cơ hội học tập đại học giữa học sinh vùng khó khăn và vùng thuận lợi.

Nam Định dẫn đầu cả nước về môn Toán thi tốt nghiệp THPT 2023. Ảnh minh họa: ITN

Môn Ngữ văn: Điểm thi tăng so với năm 2022

Ngữ văn là môn có điểm thi tăng nhưng không nhiều, từ 6,51 (năm 2022) lên 6,86 năm 2023. Tuy nhiên, tỷ lệ điểm Ngữ văn giỏi (từ 8 trở lên) lại giảm từ 16,98% (năm 2022) xuống 15,16%. Do mốc điểm trung bình thí sinh có nhiều điểm nhất là 7,6 điểm, có 123 thí sinh bị điểm liệt và 12 thí sinh đạt 10 điểm.

Môn Ngữ văn chứng kiến nhiều địa phương tăng hạng vượt trội như Ninh Thuận tăng 38 bậc so với năm 2022 (từ bậc 43 lên bậc 5), Kon Tum (từ 61 lên 26), Lạng Sơn (từ 49 lên 17), Cao Bằng (từ 57 lên 25), Lai Châu (từ 63 lên 18), Trà Vinh (từ 56 lên 32) và Bình Định (từ 38 lên 15).

Tuy nhiên, cũng có nhiều địa phương môn Ngữ văn lại tụt hạng so với năm 2022, như Nghệ An (từ hạng 6 xuống 49), Cần Thơ (từ 22 xuống 62), Bình Dương (từ 10 xuống 50), Bắc Giang (từ 17 xuống 54), Lào Cai (từ 24 xuống 58), Thanh Hóa (từ 8 xuống 35), Cà Mau (từ 21 xuống 46), Thừa Thiên - Huế (từ 30 xuống 51).

Học sinh Bình Dương trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2023. Ảnh: Hồ Phúc

Môn Toán: Nam Định 7 năm liền giữ số 1

Toán là môn có điểm trung bình giảm, từ 6,47 (năm 2022) xuống 6,25.

Tỷ lệ điểm Toán giỏi giảm khá lớn, năm 2022 là 21,85% và năm 2023 xuống còn 6,95%. Có 23 thí sinh bị điểm liệt môn Toán và 70 thí sinh đạt điểm 10. Nhìn chung môn Toán nhiều tỉnh có thứ hạng khá ổn định trong giai đoạn 2017 – 2023.

Các địa phương như Nam Định, TPHCM, Bình Dương, Hà Nam, Thái Bình, Hải Phòng, Bà Rịa – Vũng Tàu, Ninh Bình, Tiền Giang có điểm môn Toán luôn ở top 10 giai đoạn 2017 - 2023, đặc biệt, Nam Định có 7 năm liền (2017 – 2023) đứng đầu cả nước; Kế đến là TPHCM và Bình Dương.

Năm 2023 có một số địa phương tăng hạng khá lớn về môn Toán so với năm 2022 như Bình Phước (từ 37 lên 24), Bình Thuận (từ 31 lên 27), Đồng Nai (từ 36 lên 32), Phú Yên (từ 39 lên 35), Bà Rịa – Vũng Tàu (từ 13 lên 10). Trong khi một số địa phương giảm hạng như Tây Ninh (từ 29 xuống 34), Gia Lai (từ 43 xuống 48), Đắk Nông (từ 45 xuống 50), Lào Cai (từ 38 xuống 43) và Hà Tĩnh (từ 20 xuống 30).

Đa số các địa phương miền núi phía Bắc có điểm môn Toán luôn nằm trong tốp cuối của cả nước.

Nguồn: Công bố của Bộ GD&ĐT và tính toán của tác giả

Môn Ngoại ngữ: TPHCM 7 năm đứng đầu cả nước

Ngoại ngữ là môn có điểm trung bình tăng, từ 5,15 năm 2022 lên 5,45.

Tỷ lệ điểm Ngoại ngữ giỏi tăng từ 11,9% (năm 2022) lên 14,41%. Số thí sinh bị điểm liệt là 192 và số thí sinh đạt điểm 10 là 494.

Môn Ngoại ngữ là thế mạnh của các tỉnh, thành phố có kinh tế - xã hội, du lịch, công nghiệp phát triển. Các địa phương như TPHCM, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc, Nam Định, Ninh Bình… thường ở tốp đầu về ngoại ngữ, đặc biệt là TPHCM trong 7 năm, từ 2017 – 2023 đứng đầu cả nước.

Năm 2023 có một số địa phương miền Trung tăng hạng khá lớn về môn Ngoại ngữ so với năm 2022 như Hà Tĩnh (từ 30 lên 22), Nghệ An (từ 47 lên 39), Hậu Giang (từ 60 lên 54), Kiên Giang (từ 44 lên 38), Thừa Thiên – Huế (từ 35 lên 29), Thanh Hóa (từ 49 lên 44) và Vĩnh Long (từ 23 lên 18). Trong khi một số địa phương giảm hạng như Bạc Liêu (từ 27 xuống 32), Kon Tum (từ 45 xuống 50), Lào Cai (từ 37 xuống 47), Hải Dương (từ 20 xuống 31) và Yên Bái (từ 32 xuống 45).

Hỗ trợ nhiều hơn cho địa phương khó khăn

Nhiều địa phương thuộc miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long khó khăn về kinh tế, có nhiều học sinh dân tộc thiểu số, chất lượng 3 môn học trên vẫn còn khoảng cách xa so với đồng bằng, thành phố.

Trong 10 địa phương tốp cuối năm 2023 về môn Toán và Ngoại ngữ chủ yếu là các tỉnh miền núi phía Bắc như: Lai Châu, Yên Bái, Bắc Kạn, Lạng sơn, Hòa Bình, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Hà Giang, một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều đồng bào Khmer như Hậu Giang, Trà Vinh và các tỉnh Tây Nguyên như Đắk Nông. Riêng môn Ngữ văn một số địa phương thuận lợi vẫn ở tốp cuối như Long An (xếp hạng 56), Đà Nẵng (60) và Cần Thơ (62).