Bộ phim “Thần dược” (The Substance – Giải Kịch bản xuất sắc nhất Liên hoan Phim Cannes 2024) được phát hành ở hệ thống rạp chiếu nước ta trong sự phấn khích của các fan hâm mộ đã theo dõi hành trình của tác phẩm từ khi ra mắt lần đầu tại Liên hoan Phim Cannes cũng như phát hành trên toàn thế giới, với doanh thu hơn 43 triệu USD (kinh phí sản xuất hơn 17 triệu USD).
Ở mức doanh thu này, bộ phim đã có lãi lớn và đơn vị phát hành trong nước hẳn cũng không đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu. Bởi trong quá khứ, nhiều bộ phim nổi tiếng trên thế giới, thành công cả về nghệ thuật và thương mại, nhưng đến Việt Nam lại gặp cảnh “chợ chiều” ế ẩm.
Điển hình như bộ phim “Kỳ án trên đồi tuyết” (Anatomy of a Fall), Cành cọ Vàng Liên hoan Phim Cannes 2023, doanh thu 36 triệu USD, khi ra rạp Việt chỉ có suất chiếu rất khiêm tốn, mỗi suất chiếu cũng vô cùng vắng vẻ.
Tình cảnh này tương tự với các phim như “Killers of the Flower Moon” (Tựa Việt “Vầng trăng máu”, đề cử Oscar 2023), hoặc gần gũi hơn như “Muôn vị nhân gian” của Trần Anh Hùng (Giải Đạo diễn xuất sắc nhất LHP Cannes 2023), “Bên trong vỏ kén vàng” của Phạm Thiên Ân (Giải Camera Vàng dành cho phim đầu tay xuất sắc nhất LHP Cannes 2023).
Thực tế đã chứng minh, một bộ phim hay không đồng nhất với một bộ phim có lợi nhuận lớn. Nhưng nếu vừa được đánh giá cao tại các liên hoan phim uy tín, vừa thành công về thương mại thì hẳn đó là một tác phẩm không nên bỏ lỡ.
Quay trở lại với “Thần dược”, tác phẩm điện ảnh thuộc thể loại body horror (kinh dị thể xác) gắn nhãn 18+. Bản chiếu rạp chỉ bị cắt hơn một phút so với bản gốc. Rất nhiều hình ảnh, chi tiết, phân đoạn gây ám ảnh, sợ hãi.
Tất nhiên đó là một bộ phim không chiều chuộng thị hiếu mà có khả năng dẫn dắt khán giả, với những thông điệp mạnh mẽ, những tầng ý nghĩa sâu sắc. Những tác phẩm điện ảnh như thế này có vị trí riêng, có diện mạo khác biệt so với các phim thương mại thể loại siêu anh hùng hay kinh dị - tâm linh vốn lúc nào cũng có sẵn ngoài rạp chiếu.
Đưa các phim nghệ thuật ra rạp Việt là nỗ lực của những đơn vị phát hành muốn đem tới cho khán giả trong nước những trải nghiệm điện ảnh xứng tầm, mở rộng quan sát về điện ảnh thế giới. Có thêm nhiều tác phẩm như vậy sẽ góp phần nâng cao nhận thức về nghệ thuật và thị hiếu khán giả.
Rạp chiếu là để kinh doanh. Song nếu đặt phép tính có lãi lên hàng đầu, có lãi là số 1 để ưu tiên dòng phim thương mại mà lãng quên các tác phẩm điện ảnh giàu sáng tạo thì không chỉ thiệt thòi cho khán giả, mà còn thiệt thòi cho cả nhà rạp.
Vì thế, dù có gặp phải cảnh “chợ chiều”, đơn vị phát hành và nhà rạp cũng đừng bỏ lỡ cơ hội nắm bắt các tác phẩm nghệ thuật độc đáo, vừa mở rộng tệp khán giả, vừa nâng tầm cho chính thương hiệu của mình.
Kinh doanh bền vững là vậy. Và nghệ thuật bền vững cũng là vậy.
