Cần có cơ chế phối hợp đồng bộ giữa các địa phương
Phát biểu mở đầu phiên làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trước đó, Quốc hội đã nghe Tờ trình Chính phủ và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội và dự án đường Vành đai 3 TP.Hồ Chí Minh. Quốc hội đã thảo luận tại tổ về nội dung này. Tổng Thư ký Quốc hội đã có báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận gửi đại biểu Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận các nội dung đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, báo cáo thẩm tra và gợi ý thảo luận của cơ quan thẩm tra. Trong đó, tập trung vào các nội dung về sự phù hợp của các dự án; các quy hoạch, kế hoạch; phạm vi, quy mô, hình thức đầu tư; nhu cầu sử dụng đất và các phương án giải phóng mặt bằng, tổng mức đầu tư; nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; phân kỳ tiến độ thực hiện dự án; phương án thu phí để thu hồi vốn; hoàn trả ngân sách trung ương; các cơ chế, chính sách đặc thù Chính phủ đề nghị áp dụng cho dự án.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị đại biểu phát biểu ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, nội dung trùng ý kiến đại biểu Quốc hội đã phát biểu trước thì chỉ cần thể hiện chính kiến, tránh trùng lặp. Mỗi đại biểu phát biểu không quá 7 phút, tranh luận không quá 3 phút. Trong quá trình điều hành, Đoàn Chủ tịch mời đại diện cơ quan trình và cơ quan chủ trì thẩm tra phối hợp giải trình làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm.
Theo đại biểu, việc đầu tư hoàn thành dự án đường Vành đai 4 hết sức cần thiết và cấp bách, là động lực để thúc đẩy sự phát triển về mọi mặt kinh tế xã hội. Tuyến đường sẽ góp phần kết nối nhiều khu, cụm công nghiệp, khu đô thị, các tỉnh, thành phố trong vùng giao thương trong nội bộ vùng Thủ đô trở lên.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng cho biết, dự án đường Vành đai 4 Thủ đô Hà Nội được chia thành bảy dự án thành phần do các địa phương quyết định đầu tư, đã xác định rõ nguồn vốn để thực hiện và tổ chức triển khai.
Các địa phương trong vùng dự án đã cam kết bố trí đủ nguồn lực theo phân cấp để đầu tư dự án, bảo đảm hoàn thành dự án theo tiến độ đề ra. Việc chia nhỏ các dự án thành phần, kêu gọi hợp tác công tư, giao cho các địa phương thực hiện theo hình thức cuốn chiếu là giải pháp cơ bản để bảo đảm nguồn vốn, rút ngắn tiến độ dự án.
Đại biểu đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành, các địa phương cần tạo điều kiện tốt nhất cho chủ đầu tư, nhà thầu; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cho công tác giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư, làm tốt việc thực hiện chỉ định thầu đối với gói thầu được phép thực hiện, lựa chọn được nhà thầu có năng lực, uy tín để tham gia thực hiện dự án.
Thực hiện tốt việc quản lý đất đai dọc tuyến đường ngay từ khi quyết định chủ trương đầu tư dự án, nhằm ngăn chặn tình trạng lấn chiếm đòi bồi thường hoặc xây dựng trên hành lang giao thông.
Đồng thời, cần có cơ chế phối hợp đồng bộ giữa các địa phương của dự án đi qua trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt dự án để địa phương chủ động trong việc bố trí vốn, bố trí địa điểm tái định cư ngay từ ban đầu khi tuyên án được phê duyệt.
Cần thiết phải đầu tư
Đại biểu Trần Văn Tiến - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc đồng tình với sự cần thiết phải đầu tư đường Vành đai 4 Vùng Thủ đô và đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh như Tờ trình của Chính phủ đã nêu, đồng thời nhấn mạnh việc đầu tư hai tuyến đường vành đai phù hợp với Chiến lược và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội quốc gia phù hợp với quy hoạch, kế hoạch phát triển giao thông quốc gia giai đoạn 2021 2025. Việc đầu tư 2 tuyến đường vành đai này phù hợp với Luật Đầu tư.
Đại biểu Trần Văn Tiến cho rằng, việc Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương là đúng thẩm quyền theo quy định của Luật Đầu tư. Cơ bản đồng tình với việc phân kỳ đầu tư giai đoạn một của cả hai dự án, song đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị làm rõ: tại sao cùng là quy mô 4 làn xe cao tốc, hạn chế nhưng mặt cắt ngang giữa hai tuyến đường vành đai lại rất khác nhau.
Đại biểu cũng đề nghị, cần cân nhắc thêm, đối với những đoạn tuyến cao tốc đi qua khu vực có lưu lượng giao thông lớn nên đầu tư giai đoạn một với quy mô 4 làn xe có B=24,75m nhằm hạn chế ùn tắc và tai nạn giao thông.
Về phân chia dự án thành phần và hình thức đầu tư, đồng tình với Tờ trình của Chính phủ, đại biểu đồng tình với việc đầu tư đường Vành đai 4 dự án thành phần cao tốc được đầu tư theo phương thức đối tác công - tư và dự án thành phần dọc 2 bên tiểu dự án giải phóng mặt bằng và tái định cư được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách.
Tuy nhiên, đại biểu đề nghị làm rõ tại sao đối với đường Vành đai 3 lại đầu tư theo hình thức đầu tư công. Đồng thời, cần đánh giá lại hiệu quả đầu tư giữa đầu tư công và đầu tư theo đối tác công - tư đối với đường Vành đai 3 trước khi quyết định chủ trương đầu tư.
Đồng tình với đề xuất giải phóng mặt bằng toàn bộ một lần theo quy hoạch để quản lý, đồng thời tách phần giải phóng mặt bằng và tái định cư hành tiểu dự án để giao địa phương thực hiện, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị làm rõ việc giải phóng mặt bằng một lần đã bao gồm cả phần đường song hành 2 bên chưa? Đề nghị cần nghiên cứu cơ chế phối hợp trong quá trình xây lắp, nghiệm thu, bàn giao để tránh những ý kiến, kiến nghị phát sinh sau này.