Canh bạc lớn
Hãng thông tấn Sputnik dẫn nhận định của giáo sư Joe Siracusa rằng cuộc tấn công của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran là một canh bạc lớn của ông Trump.
Bằng cách ra lệnh tấn công, Tổng thống Mỹ Trump đã bỏ qua "mọi lời khuyên" từ các cơ quan tình báo Mỹ, những người khẳng định rằng Iran không chế tạo vũ khí hạt nhân.
"Nếu ông ấy thoát tình thế, nếu ông ấy chấm dứt được, ông ấy sẽ là người anh hùng. Nếu không, thì nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump sẽ sớm bị ảnh hưởng", học giả Siracusa cảnh báo.
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 21 tháng 6 thông báo quân đội nước này đã tập kích ba cơ sở hạt nhân Fordow, Natanz và Isfahan trên lãnh thổ Iran, nhằm "phá hủy" năng lực làm giàu uranium và ngăn chặn "mối đe dọa hạt nhân" từ quốc gia Trung Đông này.
Đây lần đầu tiên kể từ Cách mạng Hồi giáo ở Iran năm 1979, một tổng thống Mỹ triển khai không quân tấn công các cơ sở lớn tại Iran. Động thái này cũng được coi là một bước ngoặt, đánh dấu sự liên quan trực tiếp của Mỹ vào cuộc chiến đang diễn ra giữa Iran và Israel, chấm dứt nỗ lực ngoại giao mà chính ông Trump đã theo đuổi với Tehran.
"Iran giờ phải đồng ý làm hòa, nếu không các cuộc tấn công trong tương lai sẽ còn lớn hơn nhiều", ông Trump tuyên bố sau cuộc tấn công.
Nhưng Iran dường như không phản ứng như cách ông Trump dự liệu. Các quan chức nước này lên án đòn tập kích của Mỹ vi phạm luật pháp quốc tế, tuyên bố đang xem xét các biện pháp đáp trả, đồng thời phóng loạt tên lửa gây thiệt hại diện rộng vào các thành phố ở Israel, đồng minh thân cận của Mỹ.
Giới quan sát nhận định Tổng thống Mỹ đã thực hiện một "canh bạc lớn" đối với nền an ninh toàn cầu cũng như di sản của chính ông, do không ai có thể dự đoán trước chiến dịch sẽ dẫn đến hậu quả như thế nào với tình hình Trung Đông cũng như thế giới.
"Chẳng ai có thể tự tin nói rằng sẽ biết chuyện này sẽ tiếp diễn ra sao, theo hướng lạc quan hay bi quan", Brett McGurk, người từng là điều phối viên về Trung Đông dưới thời chính quyền cựu tổng thống Mỹ Joe Biden, nhận định.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi tuyên bố nước này "bảo lưu mọi lựa chọn để bảo vệ chủ quyền, lợi ích và người dân", song không nêu cụ thể.
Stephen Collinson, bình luận viên chính trị của CNN, cho biết chương trình làm giàu uranium là vấn đề mang tính danh dự quốc gia đối với Iran, nên rất có khả năng lãnh tụ tối cao Ali Khamenei sẽ đáp trả sau khi các cơ sở hạt nhân bị Mỹ tập kích.
Ngoài tấn công trả đũa Mỹ, Iran còn có một số lựa chọn quan trọng như đóng cửa Eo biển Hormuz, điểm trung chuyển dầu mỏ quan trọng của thế giới, và gây ra cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu.
Tehran cũng có thể nhắm mục tiêu các đồng minh của Washington ở Vùng Vịnh, hoặc trang bị vũ khí cho lực lượng ủy nhiệm ở Iraq và Syria để tấn công căn cứ, quân nhân Mỹ tại khu vực.
"Bất kỳ phương án nào trong số này đều chắc chắn sẽ buộc Mỹ phải tiến hành các chiến dịch trả đũa, làm bùng phát nguy cơ xảy ra chiến tranh toàn diện giữa Mỹ và Iran", Collinson cho hay.
Washington chắc chắn không muốn tham gia vào một cuộc chiến mới ở Trung Đông, sau khi đã mất gần hai thập kỷ để thoát khỏi xung đột ở Iraq và Afghanistan. Và chính ông Trump cũng đã nhiều lần nói rằng Mỹ sẽ không bị kéo vào bất cứ cuộc chiến nào trong nhiệm kỳ của ông.
"Tổng thống Trump đã đưa Mỹ bước vào con đường mới với đích đến chưa rõ ràng. Ông ấy quyết định rằng mối đe dọa từ khả năng Iran sở hữu vũ khí hạt nhân đối với Mỹ, Israel và thế giới lớn hơn so với chuỗi hậu quả có thể xảy ra khi ngăn chặn nỗ lực đó", Collinson nhận định.
Lựa chọn của Iran
Nhà phân tích chính trị và an ninh Ali Rizk cho rằng Tổng thống Trump ngày càng áp dụng lối suy nghĩ của Israel và việc ông khăng khăng rằng Iran không được phép làm giàu uranium về cơ bản đã phá hoại các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Iran.
Không có bằng chứng cụ thể hoặc thông tin tình báo nào cho thấy Iran đang chế tạo vũ khí hạt nhân, nên cuộc tấn công của Mỹ khó có thể được coi là hợp pháp.
"Nhưng dù sao đi nữa, đây là điều mà chúng ta đã quen", Rizk lưu ý rằng "nhiều đời tổng thống Mỹ theo đuổi hoặc thực hiện các bước đi không phù hợp với tính hợp pháp quốc tế".
Rizk cho biết sự trả đũa của Iran "phải rất thông minh, được tính toán kỹ lưỡng, nhưng đồng thời cũng rất đau đớn", lập luận rằng Tehran muốn tránh kéo Mỹ vào sâu hơn cuộc xung đột Israel-Iran.
