Xôi vò xưa thường chỉ có mỗi dịp Tết, giỗ chạp hay hiện diện trong tráp lễ thách cưới. Vừa là món ngon dâng cúng, hay như các cụ thì những ngày đầu hạ oi nóng còn có thể thưởng thức xôi vò ăn chơi cùng một bát chè hoa cau thanh mát.

Với hương vị nếp dẻo, màu vàng bắt mắt vốn có lại được kết hợp thêm vị bùi, thơm thì món xôi này sẽ lại càng hấp dẫn hơn. Xôi vò nghe qua tưởng chừng là một món ăn phức tạp nhưng lại có nhiều cách nấu khác nhau từ dân gian đến hiện đại.

Theo chị Phan Anh (admin nhóm Yêu bếp) cho biết, đã là xôi thì phải nấu từ gạo nếp, phải dẻo dính. Nhưng khác hoàn toàn với những xôi đỗ, xôi lạc, xôi vò đặc biệt ở chỗ, từng hạt xôi rời mọng tơi ráo, “áo” bên ngoài một màu vàng nhẹ hút mắt, cùng hương vị thơm bùi, dẻo mềm gói trọn tinh túy đất trời.

"Người Hà Nội cầu kỳ, tỉ mẩn ở chỗ, mỗi món ngon đều có một bí quyết riêng. Đĩa xôi đơn sơ không phô trương, nhưng lại ẩn giấu sự khéo léo cầu kì “cao thủ” bí kíp. Đó là kĩ thuật “2 lửa - 3 vò” giúp xôi đạt đến mức độ “kim bao ngân”– nghĩa là lấy vàng bọc bạc.

Để có thể nhuần nhuyễn kĩ thuật này, thường phải là các cụ cao niên, hay các bà, các mẹ dày dặn kinh nghiệm nấu cỗ mới được đảm đương trọng trách đồ xôi - nấu chè" - chị chia sẻ.

Nhưng với cách làm đơn giản nhất mà Phan Anh giới thiệu, bạn có thể tự tin chính tay mình nấu món xôi này thắp hương ông bà, tổ tiên trong ngày Tết Thanh minh, sau đó cùng người thân thưởng thức.

Nguyên liệu

- 500g gạo nếp cái hoa vàng

- 250g đỗ xanh (đỗ đã xát vỏ, loại hạt nhỏ)

- 2 thìa canh đường

- 3-4 thìa canh dầu thực vật (hướng dương/đậu nành/macca/óc chó)

Chuẩn bị

- 800ml nước + 1/2 thìa canh muối (ngâm đỗ)

- 1 lít nước + 1 thìa canh muối (ngâm gạo)

Dụng cụ

- Xửng hấp 2 tầng hoặc chõ đồ xôi

- Cối chày giã đỗ

- 2 khăn xô to sạch

Cách làm

Để có một đĩa xôi vò vàng nhẹ đẹp mắt, các bà các mẹ Hà Nội xưa thường chọn đỗ gạo rất kĩ. Đỗ xanh phải lấy loại đỗ hạt tiêu, hạt nhỏ thôi nhưng lòng vàng ươm thì mới ngon, mới bở.

Gạo cũng phải là nếp cái hoa vàng, hạt nào hạt nấy căng tròn, trắng mẩy thì xôi sẽ ráo hạt, dẻo thơm.Để hạt xôi mọng, nở căng, thường sẽ phải ngâm gạo trước 3-4 tiếng với nước muối nhạt cho xôi thêm đậm đà.

Bạn đã nghe đến bí thuật “2 lửa 3 vò” hay xôi đẹp như “kim bao ngân” chưa? Đây chính là bí quyết nằm lòng truyền bao đời nay của các bà các mẹ.

Vò lần một thật nhẹ tay cho đỗ trộn đều với nếp, nếp khô ráo tơi ra.Cứ rắc dần từng chút đỗ, vò dần từng phần gạo sẽ giúp gạo tơi mọng từng hạt và không lo bị vón cục.

Sau khi đồ cho xôi chín cỡ 80% thì xới tơi rồi trút xôi ra nia tre, dàn đều cho nguội bớt. Sau đó trộn đường khi xôi vẫn còn nóng ấm. Phủ thêm lớp đỗ bào mỏng, vò lần hai nhẹ tay cho đỗ quyện lại cùng xôi.

Khi xôi đã chín, lại dùng đũa để xới cho xôi tơi hạt và nguội bớt.Cuối cùng là vò lần ba nhẹ nhàng để đỗ nhuyễn áo đều vào từng hạt nếp, phần đỗ thừa cũng sẽ rơi ra, xôi mịn mướt không bị bết.