Hiện tượng kinh nguyệt và mãn kinh ở phái đẹp là một ví dụ. Và những vấn đề xung quanh chuyện mãn kinh đâu chỉ là “đặc quyền” của phái đẹp mà quý ông xem ra cũng có... chu kỳ.
Tiền mãn và mãn kinh
Bước qua tuổi 40, nhiều chị em phái đẹp lâm vào cảnh “khủng hoảng”, mặc dù đây là một hiện tượng hoàn toàn mang tính tự nhiên. Những biến đổi về mặt sinh học và tâm lý trong giai đoạn này tạo thành hội chứng tiền mãn kinh.
Thời kỳ tiền mãn kinh tập trung chủ yếu trong độ tuổi 41 - 45. Thời gian chuyển giai đoạn từ tiền mãn kinh sang mãn kinh thật sự thay đổi tùy theo mỗi cá thể, có thể ngắn ngủi chừng 1/2 năm và cũng có thể kéo dài đến cả 10 năm.
Trong những trường hợp cá biệt, có thể mãn kinh sớm trước tuổi 40, hoặc mãn kinh muộn sau tuổi 55.
Bản chất của tiền mãn kinh và mãn kinh là sự suy giảm chức năng sản sinh ra nội tiết tố nữ là estrogen. Các biểu hiện trong thời kỳ tiền mãn kinh bao gồm:
- Kinh nguyệt bị rối loạn: Ngày “đỏ đèn” không đến hẹn lại lên như thời kỳ xuân sắc mà chợt đến, chợt đi sớm muộn bất thường, lượng dịch cũng khi nhiều khi ít không có tính ổn định như trước đây và thời gian dài ngắn cũng bất thường như mưa nắng vậy!
- Suy giảm sự ham muốn: Âm đạo, tử cung và buồng trứng teo bớt, giảm tiết chất nhày và giảm sản xuất các nội tiết tố nữ, do đó sự ham muốn “chàng” cũng giảm theo.
- Có những cơn bốc hỏa: Do sự rối loạn vận mạch gây ra. Biểu hiện thường gặp là cơ thể nóng bừng, đỏ mặt, hoa mắt, chóng mặt, ù tai và vã mồ hôi. Đôi lúc có cảm giác nóng lạnh bất chợt.
- Tâm thần kinh thay đổi: Bất chợt thấy cáu gắt, mất bình tĩnh, dễ hồi hộp, lo lắng, tim đập nhanh, thiếu tập trung, giảm trí nhớ, mất ngủ, thiếu tự tin, buồn chán. Một số trường hợp có thể rơi vào trạng thái trầm cảm. Nên quý ông cần hết sức chú ý đến giai đoạn này của quý bà mà thông cảm, động viên và chia sẻ.
- Diện mạo bị ảnh hưởng: Làn da mịn màng năm xưa biến mất, da trở nên cằn cỗi, nhăn nheo, sạm màu vì tổ chức mỡ dưới da mất dần, đôi gò bồng đảo trở nên lép kẹp, cơ bắp mất độ săn chắc, trở nên nhão. Trái lại mỡ tích tụ nhiều dưới da bụng, đùi, mông làm gia tăng trọng lượng cơ thể và mất eo, dáng đi trở nên nặng nề không còn thanh tao uyển chuyển.
- Những sự biến đổi khác: Tóc, lông dễ bạc màu và dễ rụng, móng khô giòn, dễ gãy do tuyến bã và tuyến mồ hôi giảm hoạt động, dễ bị són tiểu do cơ thắt cổ bàng quang yếu, trương lực cơ bàng quang giảm, mắc các bệnh loãng xương, lún xẹp đốt sống, xương giòn và dễ gãy do mất nhiều canxi trong khi lượng bù đắp thiếu hụt.
Lợi hại của hormone thay thế
Các chuyên gia y học khuyên, biện pháp hàng đầu vẫn là làm sao “bắt” cơ thể tiếp tục sản sinh ra một nguồn hormone nữ dồi dào như xưa qua các biện pháp thể dục tích cực, cung cấp cho cơ thể nguồn dinh dưỡng dồi dào và nhất là thay đổi các lối mòn trong chuyện gối chăn và tăng cường sự hấp dẫn lẫn nhau từ cả hai phía.
Trong trường hợp cần thiết, hormone sinh dục nữ được sử dụng như là một biện pháp hỗ trợ, nhưng cần được chỉ định và theo dõi bởi các bác sĩ chuyên khoa. Sự hỗ trợ này để tránh các nguy cơ đáng tiếc như tăng huyết áp, bệnh huyết khối, quá sản nội mạc tử cung, ung thư nội mạc tử cung hoặc ung thư vú.
Điều may mắn là sự phát hiện của các nhà nghiên cứu về một chất có hoạt tính như hormone nữ chứa trong mầm đậu nành. Đó là isoflavon. Hiện nay, isoflavon là sự lựa chọn tốt nhất, vì đây là một chất có trong tự nhiên, gần như không gây ra các tác dụng phụ.
Nó được xem như là một loại thực phẩm chức năng bổ sung vào khẩu phần ăn hằng ngày nhằm duy trì những đặc quyền vốn có và tạo hóa đã ban cho phái đẹp.
Thời gian ơi, xin dừng lại
Độ tuổi mãn kinh (menopause) trung bình là 45 - 55. Mãn kinh sớm cũng có thể xảy ra do phẫu thuật cắt bỏ cả hai buồng trứng, dùng hóa chất điều trị (hóa liệu pháp) hay tia xạ. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp mãn kinh sớm, tự phát không cắt nghĩa được. Sau đây là những bước mà các chuyên gia Âu – Mỹ khuyên tiến hành nhằm kiểm soát sự mãn kinh một cách tích cực nhất:
Bước 1: Đầu tiên và trước hết hãy hiểu rằng mãn kinh chỉ là một thời kỳ chuyển tiếp tự nhiên và bình thường của cuộc đời và đừng bao giờ coi đó như là sự kết thúc việc sinh sản. Những người phụ nữ lạc quan xem nó như là khởi đầu của giai đoạn trưởng thành hơn nữa trong cuộc sống. Thái độ như thế sẽ giúp họ có những hành động tích cực hơn với giai đoạn này.
Bước 2: Liệu pháp estrogen duy trì sự điều trị theo “tiêu chuẩn vàng” (gold standard) cho hầu hết phụ nữ sau mãn kinh. Liệu pháp này không áp dụng cho những người có tiền sử ung thư vú, bệnh tim mạch, tiền sử cục máu đông trong tĩnh mạch hay đột quỵ và những người có nguy cơ cao mắc các bệnh nói trên.
Bước 3: Niêm mạc âm đạo và niệu đạo rất nhạy cảm với sự thiếu hụt estrogen. Sự thiếu hụt này luôn xảy ra trong thời kỳ mãn kinh. Điều này dẫn đến chứng teo âm đạo gây ra các biểu hiện khô âm đạo, ngứa ngáy và thường đau khi ân ái. Estrogen dùng đường uống hay bôi sẽ làm giảm các triệu chứng này. Estrogen dạng kem bôi âm đạo cho hiệu quả tốt hơn.
Bước 4: Phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh có nguy cơ mắc nhiều bệnh khác nhau như bệnh tim và mạch vành, loãng xương và suy giảm trí nhớ. Các bệnh này có thể phòng tránh được như sau:
- Bệnh tim mạch: Estrogen không được chỉ định kéo dài để phòng tránh các bệnh tim ở phụ nữ sau mãn kinh. Sự phòng tránh bệnh tim mạch tuy thứ yếu nhưng thực hiện trước hết là loại trừ các yếu tố nguy cơ như là hút thuốc lá, tăng huyết áp, cholesterol máu cao và bệnh đái tháo đường.
- Chứng loãng xương: Trước hết, estrogen được đề nghị như là loại thuốc hàng đầu để phòng chống và điều trị chứng loãng xương, nhưng hiện nay Bisphosphonate (Fosamas) hay Raloxifene (Evista) đang được ưu tiên chỉ định.
- Giảm trí nhớ: Liệu pháp hormone không nên chỉ định cho các phụ nữ đã bước qua tuổi 65.
Tính chu kỳ của quý ông
Chu kỳ của chị em thì đã quá rõ. Đó như là một biểu hiện đặc trưng của phái đẹp. Nếu không có chu kỳ, thì phái đẹp sẽ trở nên... vô duyên hoặc đấy là một cụ già lẫm cẫm!
Quý ông cũng có chu kỳ đấy. Tuy nhiên, chu kỳ này của quý ông xem ra là chuyện tế nhị, bởi không có các dấu hiệu đặc trưng để cho những người xung quanh có thể nhận biết được một cách dễ dàng. Chỉ có những ai là người gần gũi, “nâng khăn, sửa túi” cho quý ông thì mới thấy được chu kỳ này.
Chu kỳ của quý ông chính là những biến đổi về mặt cảm xúc và sự ham muốn. Các nhà tình dục học gọi đó là “chu kỳ ham muốn của đàn ông”. Thực chất đây là một loại chu kỳ mang tính sinh học.
Chu kỳ này gồm 2 giai đoạn đan xen lẫn nhau. Giai đoạn “tích cực” gồm có những ngày đầy sôi nổi, nhiệt tình và lãng mạn hết chỗ chê. Giai đoạn “tiêu cực” gồm những ngày thờ ơ, hững hờ và đăm chiêu đáng ghét. Chị em nên hiểu và thông cảm cho quý ông nhà mình, cứ để mặc họ và tôn trọng sự riêng tư đó của họ.
Ảnh minh họa.
Quý ông cũng... “mãn kinh”
Quý ông mãn… kinh là cách nói vui, “ăn theo” quý bà. Thật ra đây chính là sự khởi đầu những trắc trở trong chuyện gối chăn của quý ông mà các nhà chuyên môn gọi là hiện tượng mãn dục nam.
Mãn dục nam thường gặp ở độ tuổi 45 - 50. Đây là khoảng thời gian mà năng lượng ham muốn và “tác nghiệp” của quý ông bắt đầu xuống dốc. Tốc độ xuống dốc nhanh hay chậm tùy theo đặc điểm của mỗi người mà hầu như phần ai nấy biết.
Nguyên nhân của sự mãn dục nam là do cơ thể giảm sản xuất ra một loại nội tiết tố nam có tên gọi là testosteron. Các nghiên cứu của Mỹ cho thấy, trong độ tuổi từ 40 - 60, cứ 10 quý ông thì có khoảng 10% bị tắt dục, không khác gì quý bà đã lầm lũi bước trên con đường… mãn kinh.
Khi lượng testosteron sụt giảm trong cơ thể, quý ông cũng bước vào thời kỳ “khủng hoảng” tương tự như quý bà trong thời kỳ tiền mãn kinh. Đó là những thay đổi về tâm sinh lý, sụt giảm ham muốn giới tính, cơ bắp không còn săn chắc, loãng xương, phệ bụng, đau lưng, trí nhớ bắt đầu suy giảm và dễ mắc các bệnh tim mạch.
Ở quý ông, tất cả đều diễn ra từ từ tạo nên sự khác biệt giữa hai giới. Chính sự khác biệt này nhiều khi thổi vào cuộc sống của các gia đình nhiều cơn sóng gió.
Hiện tượng hồi xuân
Trong tiến trình già đi của cơ thể, có một thời kỳ hình như là “sự phản đối” của cơ thể trước quy luật bất biến đầy nghiệt ngã của tự nhiên. Một cơ thể đang trong giai đoạn già nua bỗng nhiên căng tràn nhựa sống, hừng hực những ham muốn của tuổi trẻ đã qua trong ngậm ngùi nuối tiếc.
Khoảng thời gian khác thường này chính là hiện tượng “hồi xuân” của con người. Đây quả là ân huệ mà tạo hóa ban tặng cho con người, trước khi đẩy họ vào ngõ cụt của sự già nua, bệnh hoạn và bất trắc.
Trong giai đoạn hồi xuân, con người cảm thấy tươi vui hơn, yêu đời hơn, mơ mộng hơn, sức khỏe tốt hơn, làm việc hiệu quả hơn và khát khao mang tính bản năng của con người cũng mạnh mẽ và cháy bùng hơn.
Nguyên nhân của hiện tượng hồi xuân có liên quan đến sự biến động nội tiết tố trong cơ thể con người trong giai đoạn này. Ở nam giới, thời kỳ hồi xuân xảy ra trễ hơn, vì “tạo hóa” đã không công bằng khi ban cho họ khả năng hoạt động tình dục suốt đời.
