Hiện chuỗi cửa hàng tiện lợi đã được các nhà bán lẻ mở rộng ra vùng sâu, vùng xa tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước, đồng thời từng bước thay thế cho cửa hàng tạp hóa truyền thống.
Đáp ứng nhu cầu thiết yếu
Những năm gần đây, cửa hàng tiện lợi là một trong những kênh bán lẻ hiệu quả, được nhiều nhà bán lẻ lựa chọn. Sự vươn lên của những nhà bán lẻ nội đã hình thành nên những thương hiệu giữ vững thị trường nội địa trước sự gia nhập của làn sóng doanh nghiệp ngoại.
Hiện, chuỗi cửa hàng tiện lợi đã được các nhà bán lẻ mở rộng ra vùng sâu, vùng xa tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước, đồng thời từng bước thay thế cho cửa hàng tạp hóa truyền thống, địa điểm bán buôn tự phát trong khu dân cư.
Chị Bùi Thúy Hạnh (Quận 3, TPHCM) cho biết, hiện nay người dân chỉ cần bước ra đầu ngõ hay đi khoảng vài khu phố là đã có thể mua sắm hàng hóa thiết yếu tại cửa hàng tiện lợi. Những cửa hàng này kinh doanh hầu hết ngành hàng tiêu dùng, về giá cả không chênh lệch đáng kể so với trung tâm thương mại, hệ thống siêu thị và mạng lưới chợ truyền thống.
Cùng quan điểm, bà Bùi Huệ Minh (quận Tây Hồ, Hà Nội) cho hay, việc nhiều thương hiệu bán lẻ mở cửa hàng tiện lợi ra khu vực vùng sâu, vùng xa, nhất là khu dân cư đông đúc đã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận hàng hóa chất lượng với giá cả phải chăng.
Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, năm 2023 tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 6.231,8 nghìn tỷ đồng. Riêng trong 4 tháng năm 2024 đạt 2.062,3 nghìn tỷ đồng, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước. Hiện, ngành bán lẻ Việt Nam có quy mô 180 tỷ USD, dự báo đến năm 2025 sẽ đạt 350 tỷ USD, đóng góp 59% GDP.
Những con số này đã khẳng định sức hấp dẫn của thị trường bán lẻ Việt Nam đối với không ít các tập đoàn bán lẻ lớn của nước ngoài. Một điều đáng chú ý việc khai thác thị trường cửa hàng tiện lợi đã có mặt hầu hết các thương hiệu quốc tế như Circle K (Mỹ), Ministop (Nhật), GS25 (Hàn Quốc), 7-Eleven (Thái Lan)...
Hiện, hệ thống cửa hàng tiện lợi Circle K đã phủ sóng hơn 400 cửa hàng trên khắp Việt Nam. Tương tự, năm 2015, AEON (Nhật Bản) đã đầu tư phát triển hệ thống cửa hàng này, đến nay Ministop đã trở thành một “trạm dừng chân ven đường” với đông đảo người dùng Việt.
Tương tự, các đơn vị khác như là GS 25 (Hàn Quốc), 7-Eleven (Thái Lan) gia nhập thị trường bán lẻ Việt Nam cũng khiến cho kênh bán lẻ cửa hàng tiện lợi trở nên sôi động.
Chị Lê Kim Ngân (quận Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ, mua sắm ở cửa hàng tiện lợi, cảm giác yên tâm hơn so với chợ truyền thống bởi hàng hóa đầy đủ nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
Quan trọng hơn, những cửa hàng này phục vụ xuyên đêm, trong khi hệ thống chợ, siêu thị đến 21 giờ đã dừng phục vụ. Ngoài ra, giá bán các mặt hàng cũng phải chăng, thậm chí còn rẻ hơn siêu thị từ 5 - 10%.
Mảnh đất màu mỡ
Lý giải nguyên nhân khiến doanh nghiệp nước ngoài bỏ nhiều vốn đầu tư hệ thống cửa hàng tiện lợi, các đơn vị nghiên cứu thị trường đánh giá, nếu muốn mở siêu thị doanh nghiệp phải mất nhiều thời gian tìm địa điểm, thực hiện rất nhiều loại giấy phép khác nhau. Trong khi đó, việc xin giấy phép, tìm địa điểm cửa hàng có diện tích dưới 500m2 không quá khó khăn, vốn đầu tư lại thấp hơn đầu tư siêu thị.
Bên cạnh đó, Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển kênh mua sắm tiện lợi, với tỷ lệ đô thị hóa đạt 30% và dân số trẻ chiếm 57%. Đặc biệt, tầng lớp trung lưu ở Việt Nam dự kiến sẽ tăng gần gấp 3 lần vào năm 2030 so với hiện nay, tạo động lực chính cho sự phát triển của mô hình cửa hàng tiện lợi.
Chuyên gia Trần Minh Phong chia sẻ, nhìn toàn cảnh hệ thống cửa hàng tiện lợi ở Việt Nam đang đua nhau mọc lên. Bởi, câu chuyện kinh doanh cửa hàng tiện lợi không đơn giản chỉ là việc bán hàng hay quản lý chi phí để tìm kiếm lợi nhuận, mà là việc mở rộng chuỗi để đạt được một mật độ phủ sóng nhất định, khi đó mới có thể sinh lãi.
Thời gian đầu là thời gian dùng vốn để triệt hạ nhau từ các thương hiệu. Theo các nhà đầu tư tính toán thì 5 năm đầu là thời gian chịu lỗ nặng nhất của doanh nghiệp ngành kinh doanh cửa hàng tiện lợi. Tuy nhiên, đây là xu thế của thị trường, nếu đơn vị nào trụ vững thì sẽ đạt được nhiều “trái ngọt”, còn không sẽ phải nhường sân cho đối thủ mạnh hơn.
“Nếu nắm tốt xu hướng này, làm chủ được sân chơi, nhà bán lẻ sẽ có lợi thế trong đàm phán về giá với nhà sản xuất, đàm phán nợ và cả việc đàm phán mức hoa hồng mà họ muốn”, chuyên gia Trần Minh Phong đánh giá.
Không chịu thua kém, năm 2015, Công ty Cổ phần đầu tư Thế giới di động cũng đã đầu tư hệ thống siêu thị cửa hàng tiện lợi Bách hóa xanh. Sau 10 năm hoạt động Bách hóa xanh đã có 1.824 cửa hàng trên cả nước.
Tương tự Liên hiệp Hợp tác xã thương mại TPHCM (Saigon Co.op) cũng đã đầu tư mở gần 600 cửa hàng tiện lợi Co.op Food... Để cạnh tranh với các thương hiệu nước ngoài, nhiều doanh nghiệp đã chủ động thay đổi cách thức phục vụ, hàng hóa phù hợp với xu thế tiêu dùng, nhu cầu mua sắm của người dân.
Chủ tịch Hiệp hội Bán lẻ Việt Nam, Nguyễn Anh Đức cho rằng, các cửa hàng tiện lợi của doanh nghiệp ngoại tập trung hàng bách hóa và thức ăn nhanh. Để thu hút người tiêu dùng, doanh nghiệp Việt tập trung phục vụ thực phẩm tươi sống, tiêu dùng thiết yếu.
Đây đang là “phần bánh” mà các doanh nghiệp nội đầu tư khai thác qua đó chiếm thị phần vì họ hiểu ý người tiêu dùng Việt, nhất là tập trung vào đối tượng bà nội trợ.
Đánh giá về cuộc đua hiện nay của doanh nghiệp trong nước và các nhà bán lẻ lớn nước ngoài, chuyên gia Trần Minh Phong cho rằng, các doanh nghiệp bán lẻ nước ngoài có đủ tiềm lực để đầu tư hàng loạt cửa hàng tiện lợi mở cửa 24/24 giờ, để đủ sức cạnh tranh đơn vị bán lẻ Việt Nam cần tìm ra sự khác biệt trong quá trình phục vụ, nhưng vẫn phù hợp với yêu cầu người tiêu dùng.
“Nếu các doanh nghiệp cứ phát triển theo cùng một chiều hướng như nhau, không tìm ra sự khác biệt thì tiềm lực tài chính đến đâu cũng không dễ thành công”, ông Phong cho biết.
