Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đăng đàn trả lời chất vấn

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Huy Thái (đoàn Bạc Liêu) nêu thực trạng dạy học thêm trực tuyến đang có xu hướng gia tăng, thậm chí có tình trạng học sinh bị ép học thêm trực tuyến. Trong khi đó, Bộ GD&ĐT nghiêm cấm dạy thêm trong mùa dịch. Đại biểu đề nghị Bộ cần thanh tra về việc này? Quan điểm của Bộ trưởng ra sao?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, việc dạy thêm học thêm trong điều kiện bình thường đã cần phải ngăn chặn thì trong học trực tuyến giữa dịch bệnh rất đáng lên án. Thông tư 09 của Bộ đã quy định số giờ trong dạy và học trực tuyến cho các cấp, các lớp. Các trường thấy học sinh đi học quá số giờ quy định thì các Sở GD&ĐT địa phương cần tổ chức thanh tra xem có hiện tượng này hay không. Quan điểm của Bộ là tăng cường thanh tra để ngăn chặn, xử lý nghiêm việc này.

Nhữ Phong

Về vấn đề giảng dạy môn Ngữ văn mà đại biểu Quốc hội nêu ra, đây là môn học bồi đắp tinh thần học tập, tình cảm, bồi đắp đạo đức làm người. Vì thế môn Ngữ văn rất được quan tâm. Bộ đã ngăn chặn việc dạy theo văn mẫu. Việc giáo viên đọc cho học sinh chép và học thuộc rất tai hại cho việc bồi đắp cảm xúc chân thành, chân thực của học sinh . Vì vậy, việc không dùng văn mẫu cho học sinh sẽ được ngành quan tâm hơn nữa trong thời gian tới.

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh, có thể nói, sau ứng phó với dịch bệnh, có nhiều điều cần nhìn ra. Đó là sức mạnh, niềm tin được củng cố rất nhiều từ sự nhiệt thành, hi sinh của hàng triệu giáo viên và học sinh. Các thầy cô không kêu ca, không phàn nàn. Thầy cô đã sáng tạo vô cùng. Đó là sự tận tâm của đội ngũ nhà giáo. Bộ GD&ĐT đã rất cố gắng, các Cục, Vụ đã rất nỗ lực nhưng thời gian tới sẽ cần cố gắng hơn nữa.

Về chế độ chính sách, qua đợt dịch bùng phát, Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp tục rà soát các chế độ chính sách. Trong việc ban hành chính sách, giữa yếu tố chung cả nước cần chú ý nhiều hơn đến tính đa dạng vùng miền, các văn bản hướng dẫn cần phù hợp với thực tế. 

Ngọc Trang

Đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) nêu câu hỏi: Dạy học trực tuyến ảnh hưởng đến việc dạy kỹ năng cho học sinh? Quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này như thế nào?

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, việc học trực tuyến khó có thể thay thế cho học trực tiếp. Vì vậy, ngoài những kiến thức đã được trang bị, các em vẫn cần nhiều hơn nữa kỹ năng và cần có cả trách nhiệm của cha mẹ để các em quay trở lại trường học.

Dịch bệnh còn kéo dài, các nhóm và đơn vị vùng miền tiếp tục dạy học trực tuyến, các địa phương cần chủ động, củng cố cơ sở vật chất, trang thiết bị.

Việc thanh tra, kiểm tra cũng sẽ tiếp tục tăng cường. Ngoài ra là hỗ trợ về tâm lý, sức khỏe của học sinh. Bộ cũng đang xem xét để có những văn  bản liên quan đến vấn đề này.

Nhữ Phong

Đại biểu Nguyễn Thị Huế (đoàn Bắc Kạn) nêu vấn đề: Trong bộ sách giáo khoa mới có một số bài thiếu tính khoa họa, giáo dục. Đại biểu hỏi: Bộ có giải pháp và khắc phục như thế nào? Đại biểu này cũng đề cập đến môn học tích hợp đã được triển khai ở THCS - một môn học có 3 giáo viên cùng dạy…

Trả lời chất vấn của đại biểu đoàn Bắc Kạn, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: Khi có các ý kiến của dư luận, Bộ GD&ĐT và Hội đồng chuyên môn đã trao đổi với tác giả, điều chỉnh ngay nội dung trước khi in, trước khi sách đến tay học sinh. Về lâu dài, Bộ sẽ tiếp tục điều chỉnh quy trình để chất lượng sách giáo khoa ngày cao hơn.

Về dạy học tích hợp, Bộ trưởng cho biết, đang dạy học môn này ở lớp 6. Bộ đã hướng dẫn 3 phân môn khác nhau dạy học theo logic của nội dung trong chương trình. Đơn vị nào sắp xếp logic thì thuận lợi, ngược lại sẽ gặp lúng túng.

Ngoài ra, Bộ đã triển khai, tập huấn cho giáo viên về dạy học tích hợp. Bộ trưởng cũng nhắc tới vai trò của lãnh đạo cơ quan quản lý cơ sở giáo dục và lãnh đạo nhà trường.

Minh Phong

Về vấn đề liên quan đến việc làm cho sinh viên sau khi ra trường mà đại biểu Hoàng Văn Liên (Long An) đặt ra, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho  biết, có rất nhiều việc cần phải làm và làm tốt. Trong đó có việc xác định cung và cầu, kết nối nhà trường và doanh nghiệp. Ngoài ra là chất lượng đào tạo.

Hơn nữa, việc dự báo nguồn nhân lực không chính xác sẽ rất dễ dẫn đến không có việc làm và vì vậy chất lượng dự báo cũng rất quan trọng. Để sinh viên tốt nghiệp ra trường có việc làm tốt cần giải pháp mang tính tổng thể. 

Về việc lớp 1 học trên truyền hình, Bộ GD&ĐT đã kết hợp với Đài truyền hình Việt Nam và có nhiều bài giảng được phát sóng. Theo thống kê có hàng triệu lượt học sinh vào học và xem. Thực tiễn hiện nay, trong các giải pháp sẽ khó có giải pháp nào đáp ứng được tất cả yêu cầu. Vì vậy cần chọn 1 giải pháp tối ưu hơn cả. Dạy trên truyền hình cho lớp 1 là phương án được lựa chọn.

Khi quay lại trường, học sinh sẽ được hỗ trợ củng cố để đáp ứng được yêu cầu dạy học. 

Ngọc Trang

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (đoàn Thái Bình) đặt câu hỏi liên quan đến việc nhiều trường mở mã ngành nhóm sức khoẻ; ban hành thông tư hướng dẫn dạy văn hoá trong trường nghề.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trả lời: Theo quy định, việc mở mã ngành sẽ được thực hiện theo quyền tự chủ của cơ sở giáo dục đại học. Riêng ngành sức khoẻ và sư phạm sẽ phải theo quy chuẩn, với tiêu chí nghiêm ngặt và phải được thẩm định.

Bộ GD&ĐT vẫn đang thực hiện nghiêm túc theo đúng quy trình. Bộ xin tiếp thu ý kiến của đại biểu, đồng thời tiếp tục rà soát và bổ khuyết nếu cần.

Về dạy học văn hoá trong trường nghề, Bộ trưởng cho biết: Trước đây đã có thông tư hướng dẫn. Hiện, Bộ đã dự thảo thông tư thay thế và đã đăng mạng để lấy kiến rộng rãi. Thông tư này sẽ sớm được ban hành trong thời gian tới.

Minh Phong

Đại biểu Phạm Thúy Chinh (đoàn Hà Giang) nêu vấn đề GD-ĐT qua mạng Internet đã thể hiện rõ vai trò, sự phát triển trong đại dịch. Thời gian tới, Bộ có giải pháp gì cho xây dựng, phát triển giáo dục, đào tạo qua mạng? Ngoài ra, trong triển khai chương trình giáo dục phổ thông, các trường vùng sâu, vùng xa còn thiếu giáo viên ngoại ngữ và tin học, giải pháp của Bộ trưởng về vấn đề này?

Bộ trưởng cho biết, việc này được triển khai ở các cấp độ, quy mô, như đào tạo từ xa, đào tạo trực tuyến. Đây là một tất yếu mà quá trình chuyển đổi số hướng đến. Bộ đang chuẩn bị cơ sở pháp lý, nền tảng, mô hình thí điểm…

Về việc thiếu giáo viên ngoại ngữ, tin học, Bộ trưởng cũng cho rằng là một thực tế. Nhiều tỉnh đã có chính sách ưu đãi, thu hút nhưng vẫn đang còn là vấn đề khó khăn.

Tới đây, Bộ sẽ tăng chỉ tiêu đào tạo cho các trường khu vực. Xây dựng các bài giảng để học sinh miền núi có thể học qua internet. Giáo viên chỉ cần hướng dẫn, kiểm tra, giám sát…

Nhữ Phong

Đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh chất vấn 2 nội dung: Việc dạy và học trực tuyến là phù hợp nhưng chương trình thì không khác gì dạy trực tiếp, Bộ có điều chỉnh gì đối với việc này để giảm áp lực cho giáo viên và học sinh? Những năm gần đây, nhiều học sinh tốt nghiệp có những em điểm trung bình 9 điểm/môn mà vẫn trượt đại học, có ý kiến cho rằng đây là do cơ chế các trường tự chủ trong tuyển sinh, theo Bộ trưởng ý kiến này có đúng không?

Với câu hỏi thứ nhất, Bộ trưởng cho biết: Trước tình hình dịch bệnh, Bộ đã 2 lần ban hành văn bản tinh giản chương trình phù hợp với tình hình dạy học. Năm học 2021 – 2022, Bộ tiếp tục rà soát và xác định chương trình học là chương trình có tính cốt lõi, chứ không phải rút gọn mỗi năm một ít.

Điểm khác biệt của văn bản 4040 là chương trình mang tính cốt lõi. Đối với các địa phương dạy học trực tuyến bám theo chương trình cốt lõi đó, khi quay lại trường thì củng cố, mở rộng thêm. Vì vậy, giải pháp của chương trình trực tuyến chỉ cần dựa theo chương trình cốt lõi, chứ không phải bê nguyên xi chương trình vào học trực tuyến,

Với câu hỏi thứ hai liên quan tới nhiều em điểm thi tốt nghiệp THPT cao vẫn trượt đại học, Bộ trưởng cho biết, có 165 học sinh có điểm cao từ 27 điểm trở lên và cộng điểm ưu tiên nhưng không đỗ nguyện vọng nào. Đây là những học sinh chủ yếu đăng ký vào trường công an và quân đội, bên cạnh đó cũng có hiện tượng các trường đặt ra chỉ tiêu cao.

Bộ trưởng nhấn mạnh, việc tuyển sinh là quyền của các cơ sở giáo dục theo Luật nhưng quyền đó cũng phải nằm trong quy định.

Ngọc Trang

Đại biểu Trần Công Phàn (Bình Dương) chất vấn: Xung quanh vấn đề SGK, nhiều cử tri cho rằng còn lỗi, sạn, Bộ trưởng trả lời thế nào, có đúng không? Bộ trưởng đã và sẽ làm gì để khắc phục?

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, quan trọng nhất là tăng cường chất lượng các bộ SGK trong thời gian tới.

Để có được bộ SGK chất lượng cần có nhiều yếu tố, trong đó yếu tố con người rất quan trọng. Tiếp đó là quy trình biên soạn, tổ chức thẩm định, lấy ý kiến,... Bộ đang ráo riết sửa đổi thông tư 33 về quy định biên soạn, thẩm định SGK. Văn bản đang được lấy ý kiến. Trong đó chủ trương là không đợi các tác giả mang bản mẫu đến mới tổ chức thẩm định mà Bộ sẽ cùng các nhóm tác giả làm ngay từ đầu. Mặc dù xã hội hóa nhưng cần có sự giám sát, đồng hành của lực lượng quản lý.

Chúng tôi sẽ nâng cao yêu cầu, tiêu chuẩn đối với đội ngũ biên soạn, các tổ chức cá nhân phải đăng ký trước và sẽ điều chỉnh tiêu chuẩn các thành viên hội đồng. Người biên soạn sẽ không tham gia hội đồng. Bên cạnh đó, hội đồng thẩm định sẽ được ghi tên vào SGK và cùng chịu trách nhiệm.

Ngọc Trang

Đại biểu Nguyễn Danh Tú (Kiên Giang) chất vấn, Bộ đánh giá về chất lượng dạy – học trực tuyến và giải pháp trong thời gian tới.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, dạy -  học trực tuyến được cả thế giới đang áp dụng. Việt Nam đã có kinh nghiệm. Với tư cách là hình thức bổ trợ thì dạy học trực tuyến đã có từ lâu nhưng như năm 2021 thì chưa có tiền lệ về quy mô, tính chất. Đây là thách thức lớn.

Thầy – trò chuyển sang dạy – học trực tuyến trong điều kiện khó khăn. Đảng, Nhà nước, Chính phủ và xã hội luôn quan tâm đến phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, nhưng mức độ còn khó khăn. Hiện, có hơn 1,8 triệu học sinh không có thiết bị trong tay để học tập trực tuyến.

Bộ trưởng chia sẻ, dạy –học trực tuyến là việc bắt đắc dĩ để ứng phó với Covid-19. Trước khi quan tâm đến chất lượng, một trong những vấn đề “nóng” là làm thế nào để học sinh có thiết bị trong tay để học. Việc đó cấp bách hơn trước khi đánh giá các em học được gì. Thậm chí, một số nơi còn phải duy trì cảm giác cho học sinh trong học tập. Đây là thực tế và rất khó khăn.

Theo Bộ trưởng, để đánh giá chất lượng có 2 vấn đề: việc triển khai dạy - học trực tuyến như thế nào và hiệu quả ra sao? Bộ  thường xuyên theo dõi diễn biến việc dạy – học ở các địa phương, trong đó có dạy –học trực tuyến. Toàn ngành đã có hỗ trợ trên 140 nghìn máy tính, điện thoại cho học sinh.

Về đánh giá kết quả dạy – học trực tuyến, cần tiếp tục có khảo sát, đánh giá. Nhưng chắc chắn có thách thức và có ảnh hưởng đến chất lượng dạy – học.

Bộ đã có văn bản hướng dẫn củng cố bổ sung kiến thức, khi học sinh trở lại thì việc đầu tiên là giúp học sinh làm quen lại môi trường, học cách tự phòng dịch, sau đó lấy lại tinh thần. Giáo viên chưa kiểm tra khảo sát, đánh giá học sinh ngay.

Nêu giải pháp, Bộ trưởng chia sẻ: Với học sinh trở lại trường thì căn cứ vào nội dung, sĩ số lớp học, nhà trường, giáo viên tiếp tục hỗ trợ các em trong học tập. Không bỏ qua các bài giảng trên truyền hình, dạy học trực tuyến. Coi đó là công cụ để hỗ trợ.

Giáo viên có trách nhiệm đánh giá học sinh đến đâu để phân nhóm. Có thể lớp học sẽ không đồng đều. Vì thế, giải pháp phân nhóm và cá thể hoá học sinh là cần thiết.

Chốt lại, Bộ trưởng cho rằng, cần có giải pháp tổng thể về chuyên môn, thiết bị học tập và tư vấn tâm lý. Đặc biệt cần sự hỗ trợ của nhà trường cho học sinh để bổ trợ kiến thức cho các em sau thời gian học trực tuyến.

Minh Phong

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (đoàn TPHCM) đề nghị Bộ trưởng đánh giá bước đầu ưu điểm, hạn chế của chương trình học theo sách giáo khoa mới với lớp 1, lớp 2 và lớp 6? Vấn đề kiểm tra học trực tuyến của học sinh, Bộ có giải pháp gì để bảo đảm công bằng? Cùng với đó là việc xây dựng kỹ năng ứng xử của học sinh trên mạng xã hội?

Theo Bộ trưởng, sách giáo khoa mới là sản phẩm trí tuệ của hàng trăm nhà giáo, nhà khoa học. Bộ GD&ĐT đã tổ chức hội thảo tổng kết, đánh giá về hiệu quả sách giáo khoa mới. Qua ý kiến tại hội thảo cho thấy, các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy hứng thú hơn. Với tính mở các thầy cô chủ động hơn.

Như vậy chủ trương từ trang bị kiến thức sang phát triển năng lực, kỹ năng của học sinh là hướng đi đúng. Học sinh lớp 1 chủ động hơn, khả năng đọc viết năng động hơn… Đây là dấu hiệu để chúng ta quyết tâm thực hiện con đường đổi mới đã chọn. Không vì một vài viên sỏi mà nghi ngờ một chủ trương lớn của Đảng, Quốc hội về giáo dục.

Về việc kiểm tra đánh giá trực tuyến, ngành Giáo dục đã có Thông tư 09 quy định việc này. Các thầy cô theo đó để thực hiện. Tuy nhiên, thời gian qua có phát sinh một số sự việc, Bộ sẽ có đánh giá, điều chỉnh.

Về vấn đề ứng xử trên mạng xã hội của học sinh mà đại biểu nêu là việc quan trọng nhưng để đưa vào môn học chính thức chúng tôi cần nghe ý kiến chuyên gia, đồng thời đặc biệt đến quan tâm vấn đề này.

Nhữ Phong

Đại biểu Nguyễn Công Hoàng (đoàn Thái Nguyên) đặt vấn đề: Có sự mất cân đối đầu vào số lượng các trường đại học, Bộ có giải pháp gì khắc phục? Giải pháp khắc phục thiếu hụt giáo viên ở nhiều địa phương?

Về sự mất cân đối đầu vào số lượng các trường đại học, Bộ trưởng nhắc đến nhiều giải pháp, trong đó có quy hoạch mạng lưới đại học, cao đẳng sư phạm.

Thiếu giáo viên là vấn đề lớn. Có nhiều nguyên nhân, trong đó có việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 có nhiều môn học mới; nâng chuẩn giáo viên tiểu học và mầm non...

Cả nước thiếu trên 94 nghìn giáo viên; trong đó 1/3 là giáo viên mầm non. Đây là việc mà Bộ GD&ĐT và Bộ Nội vụ đã phối hợp để giải quyết. Ví dụ: 2 Bộ đã trình phê duyệt tuyển hơn 20 nghìn giáo viên ở các khu vực có nhu cầu cao; 2 Bộ cũng trình cấp thẩm quyền tuyển hơn 27 nghìn giáo viên để giải quyết tình trạng thiếu giáo viên ở một số bậc học, trong đó có mầm non. Hai bộ đã phối hợp chặt chẽ theo chức năng của mình.

Minh Phong

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) về vấn đề an toàn trường học, Bộ trưởng cho biết: Đây là vấn đề mà xã hội quan tâm và cũng là vấn đề lớn của ngành. Về mặt vĩ mô, Bộ đã xây dựng chương trình an toàn trường học; trong đó có nhiều nội dung sẽ được triển khai trong thời gian tới.

Riêng về giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên đã và đang được triển khai.  Bộ trưởng nhấn mạnh đến vai trò, trách nhiệm của thầy, cô giáo, và sự phối hợp của địa phương, gia đình trong việc quản lý học sinh, sinh viên. Những vấn đề này tiếp tục được đề cập tại nhiều văn bản trong thời gian tới.

Minh Phong

Trả lời đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) về nội dung liên quan đến chế độ, phụ cấp của giáo viên, Bộ trưởng khẳng định, chăm lo, giải quyết chế độ chính sách cho giáo viên là trách nhiệm của ngành Giáo dục.

Khi huyện Gia Nghĩa thành thành phố, 700 giáo viên mất phụ cấp 50%, Bộ cũng trăn trở nhưng phải theo đúng các quy định, căn cứ. Bộ đã làm văn bản gửi Bộ Tư pháp, Ủy ban dân tộc và được trả lời là tạm thời thực hiện đúng như quy định. Chúng tôi sẽ tham mưu cho Thủ tướng điều chỉnh Quyết định 244 cũ, không để thiệt thòi cho giáo viên.

Minh Phong

Đại biểu Đoàn Thị Hảo (Thái Nguyên) chất vấn: Tỉ lệ học sinh học sinh dân tộc thiểu số chưa đọc thông viết thạo, Bộ trưởng có giải pháp gì? Hiện nay trong các kỳ thi, điểm thi môn Lịch sử còn thấp, thái độ học tập còn đối phó, Bộ trưởng cho biết đâu là nguyên nhân và có giải pháp gì?

Với câu hỏi thứ nhất, Bộ trưởng cho biết, cần chùm giải pháp phát triển giáo dục miền núi và các khu vực. Có nhiều giải pháp phải tính đến, trong đó có chính sách hỗ trợ. Thực tế, hiện nay nhiều xã tiến tới nông thôn mới lại mất đi phần hỗ trợ hàng tháng. Vì vậy, một trong những giải pháp cần xem xét là hỗ trợ nhiều hơn nữa để đưa các cháu đến trường nhiều hơn và đúng độ tuổi.

Bên cạnh đó là giải pháp tăng cường cơ sở vật chất. Hiện nay, trường lớp đã được đầu tư và được quan tâm nhưng còn đến 35% trường chưa được kiên cố hóa.

Vừa qua, để phổ cập mẫu giáo 5 tuổi, nhiều lớp 3, 4 tuổi dồn lớp cho độ tuổi 5 tuổi nên còn thiếu lớp. Vì vậy, cần tăng cường vai trò các trường bán trú, dân tộc nội trú. Hệ thống các trường nội trú và bán trú là một trong những giải pháp để đưa các cháu đến trường, bên cạnh đó là các giải pháp truyền thông,…

Với câu hỏi thứ hai liên quan đến môn Lịch sử, Bộ trưởng cho biết đây là vấn đề chuyên môn khá sâu. Qua theo dõi, có thực tế điểm thi môn Lịch sử so với môn khác còn thấp, tình trạng học sinh còn học đối phó.

Môn Lịch sử là môn học quan trọng, cung cấp hiểu biết xã hội, kinh nghiệm sống giúp tư duy phát triển con người, bồi dưỡng tinh thần tự hào dân tộc. Có rất nhiều điều mà thế hệ sau tự hào nhưng học sinh lại chưa hứng thú. Điều này còn phụ thuộc vào việc dạy và kiểm tra đánh giá. Việc dạy còn thiên về sự kiện, số liệu chưa phát huy được sáng tạo, cá tính của học sinh trong việc học.

Việc kiểm tra đánh giá thi còn chưa chú ý nhiều về tư duy, ý nghĩa các sự kiện lịch sử, nên thời gian tới chúng tôi sẽ có những triển khai việc dạy và học môn Lịch sử để làm sao hướng đến tính sáng tạo của học sinh và không áp đặt. Việc kiểm tra cũng sẽ không đánh đố việc nhớ các con số.

Ngọc Trang

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) đặt vấn đề: Giải pháp căn cơ để khắc phục khó khăn, bất cập tổ chức dạy học trực tuyến?

Bộ trưởng cho biết: Hiện nay, chúng ta phải “sống chung” và ứng phó với đại dịch. Giải pháp dạy – học trực tuyến là để thích ứng. Về lâu dài và căn cơ, cần đầu tư để hình thành nền tảng đủ lớn, mang tính bền vững và tầm quốc gia.

Bộ trưởng cho biết, vừa rồi, Bộ GD&ĐT đã phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, giải quyết được nhiều việc. Trong thời gian ngắn đã giải quyết được hơn 200 điểm lõm sóng.

Ngoài ra, chúng ta cần xây dựng nền tảng dạy học trực tuyến mang tầm quốc gia. Việc này cần sự chung tay, hỗ trợ của các tập đoàn lớn.

Bộ cũng đã có các hướng dẫn tương đối đầy đủ, nhưng vẫn thiên về ứng phó và có tính chất tạm thời. Sau đợt này, Bộ sẽ có đánh giá sâu hơn.

Như vậy, 3 vấn đề chính là: Hạ tầng cơ sở, hành lang pháp lý và con người… Điều này đã nằm trong chiến lược của ngành Giáo dục. Việc  dạy – học trực tuyến đang là ứng phó nhưng vẫn là nội dung quan trọng cần đưa vào tầm chiến lược.

Minh Phong

Trả lời ý kiến của đại biểu Dương Văn Phước (đoàn Quảng Nam) về giải pháp thực hiện dự án Đại học Đà Nẵng, Bộ trưởng cho biết Bộ GD&ĐT sẽ làm việc với đơn vị này và phối hợp với chính quyền, các cơ quan hữu quan để bàn sâu. “Đây là chuyên đề, chúng tôi sẽ lưu ý thực hiện trong thời gian tới” – Bộ trưởng cho hay.

Minh Phong

Đại biểu Lương Văn Hùng (đoàn Quảng Ngãi) chất vấn về vấn đề tự chủ đại học đã được thực hiện một thời gian, tuy nhiên chưa thấy Bộ GD&ĐT thay đổi phương thức quản lý để thích ứng?

Theo Bộ trưởng, đây là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, Quốc hội. Ngành Giáo dục trong nhiều năm qua từng bước đã triển khai vấn đề này. Các văn bản quản lý, điều hành của Bộ đã điều chỉnh theo hướng để quản lý được hệ thống giáo dục tự chủ.

Khi Luật Giáo dục đại học sửa đổi ra đời là bước quan trọng cho tự chủ đại học. Việc xây dựng các quy chế đào tạo theo hướng phù hợp, tăng quyền tự chủ cho các trường đại học. Các quy định này mang tính khung, việc cụ thể hóa do các trường đảm nhiệm.

Một trong những chuyển biến rất quan trọng là việc ban hành một loạt chuẩn: quản lý, trường học, giáo viên, chương trình đào tạo… Bộ sẽ thực hiện đánh giá theo chuẩn này.

Thời gian tới, Bộ sẽ tăng cường quản lý nhà nước đối với các trường đại học tự chủ từ mệnh lệnh hành chính chuyển sang dùng công cụ kiểm định và các bộ tiêu chuẩn, tiêu chí.

Khối các trường tự chủ dùng công cụ kiểm định, hình thức chế tài hậu kiểm, thưởng phạt nghiêm minh thì đó là công cụ phù hợp với các trường đại học tự chủ. Bộ đã, đang và sẽ điều chỉnh mạnh để có thể quản lý được vừa tốt, vừa phù hợp tiếp tục mở đường cho tự chủ đại học.

Nhữ Phong

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (An Giang) nêu vấn đề: Học sinh ở nhà đã lâu, mong muốn được đến trường an toàn; giải pháp trước nguy cơ bỏ học, tái mù chữ ở vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu vùng xa...

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: Bộ trưởng Bộ Y tế cũng đã trao đổi nội dung này trong phiên chất vấn trước đó.

Về phía Bộ GD&ĐT, thực hiện Nghị quyết 128 của Chính phủ, ngành Giáo dục đã có kế hoạch  đưa học sinh trở lại trường an toàn. Bộ đã ban hành văn bản hướng dẫn chuyên môn, vừa định hướng quan điểm. Đối với các đơn vị cấp thấp như xã/phường đang là vùng xanh nên mạnh dạn đưa các cháu trở lại trường.

Hiện này, phần nhiều xử lý theo quy mô quận, huyện. Vì vậy, nếu xã phường thuộc các vùng xanh thì đưa các cháu tới lớp và không phải đợi cả huyện, quận.

Bộ trưởng  Bộ Y tế cũng nhắc đến việc tiêm vắc xin cho học sinh; khi đưa học sinh trở lại trường cần có thêm các biện pháp hướng dẫn theo Nghị quyết.

Về nguy cơ bỏ học, tái mù chữ ở vùng đồng bào dân tộc vùng sâu vùng xa, cần có những giải pháp trong đó bao gồm tăng cường hệ thống cơ sở vật chất (các trường bán trú, nội trú, hỗ trợ bữa ăn trưa, khắc phục tình trạng thiếu giáo viên,...).  Đặc biệt trẻ mầm non không thể đi xa, cần bố trí điểm trường gần địa bàn cư trú để huy động trẻ tới lớp.

Ngọc Trang

Đại biểu Huỳnh Thanh Phương (đoàn Tây Ninh) nêu vấn đề cử tri lo lắng về học trực tuyến chưa hiệu quả, chưa phù hợp truyền thống giáo dục Việt Nam, nhất là với học sinh bậc tiểu học. Vì vậy, cử tri kiến nghị năm học 2021-2022 có nên được xem là năm học dự phòng làm quen với phương pháp hiện đại? Bộ trưởng có ý kiến gì về vấn đề này?

Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, việc dạy học trực tuyến đương nhiên là phi truyền thống. Đó là hoạt động trong xu thế chuyển đổi số chung của Việt Nam và cả thế giới. Trên các quy mô nhỏ, quy mô các bổ trợ thì đã có từ lâu nhưng với quy mô thay thế toàn bộ chương trình trong thời gian dài thì mới, chưa có tiền lệ. Vì vậy, có những vấn đề cần điều chỉnh, hoàn thiện dần, đó là điều khó có thể tránh khỏi.

Vì điều đó chúng ta không kiểm tra đánh giá mà để lùi một năm thì không hợp lý. Quan điểm là học đến đâu thì kiểm tra, đánh giá đến đó và có tính đến những tác động tiêu cực, khó khăn… Dựa trên chuẩn đầu ra của chương trình cốt lõi để đánh giá, ngoài ghi nhận kết quả học tập của học sinh, còn đánh giá tình hình một năm việc củng cố, bồi dưỡng kiến thức cho lứa học sinh thiệt thòi của năm nay. Việc đánh giá này không chỉ một sớm một chiều…

Quan điểm của Bộ GD&ĐT là đã học là phải có kiểm tra, đánh giá để biết thực tế và có hướng bồi dưỡng cho các em.

Nhữ Phong

Đại biểu Phúc Bình NIÊ KDăm (Đắk Lăk) nêu vấn đề về cơ chế hỗ trợ cho giáo viên mầm non ngoài công lập.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng cho biết dịch bệnh đã khiến hệ thống giáo dục mầm non bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các cơ sở giáo dục mầm non hiện đảm nhiệm nuôi dạy cho 22,3% số trẻ trong độ tuổi đến trường, trong đó có hơn 90 nghìn người trong hệ thống này với hơn 19 nghìn cơ sở trong đó bao gồm các trường mầm non và các nhóm trẻ.

Nhiều cơ sở phải đóng cửa, sang tên, rao bán, nhiều lao động mất việc, và có khoảng 1,2 triệu cháu nguy cơ không có chỗ học. Điều này cũng ảnh hưởng đến cha mẹ các cháu là người lao động phải chăm lo, trông nom các cháu.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã xây dựng phương án đề xuất gói hỗ trợ để trình Chính phủ xem xét hỗ trợ cả người lao động và hỗ trợ cho cả cơ sở, tổng số gói là hơn 800 tỉ đồng. Trong đó có đề xuất các hỗ trợ về vay vốn, thuế,…cho cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập.

Một trong những vấn đề mà ngành Giáo dục nhận thấy qua dịch bệnh, đó là cần quan tâm hơn nữa đến cơ chế hỗ trợ các đối tượng trong nhóm các cơ sở giáo dục ngoài công lập.

Ngọc Trang

Đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) đặt vấn đề, nhiều trường tuyển sinh đông là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng sinh viên ra trường không có việc làm. Nên chăng, khi các trường tuyển sinh cần có cam kết việc làm cho sinh viên để các em yên tâm học tập. Cử tri muốn nghe chia sẻ của Bộ trưởng về vấn đề này. Đại biểu cũng đặt vấn đề về việc có nên bỏ thi tốt nghiệp THPT hay không?

Trả lời đại biểu Phạm Văn Hoà, Bộ trưởng trao đổi: Việc yêu cầu các trường ký cam kết sẽ khó khả thi. Việc tuyển dụng không nằm trong tay của nhà trường. Ngay cả doanh nghiệp, cũng khó có thể khẳng định là ký hợp tác tuyển dụng bao nhiêu nhân lực.  Bộ trưởng nhấn mạnh, cần tăng cường mối liên kết giữa nhà tuyển dụng, doanh nghiệp, trường.

Về việc có nên bỏ Kỳ thi tốt nghiệp THPT hay không, Bộ trưởng chia sẻ, năm ngoái kỳ thi đã tổ chức thành 2 đợt. Năm nay cũng vậy. Tuy nhiên do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 nên nhiều học sinh được xét đặc cách tốt nghiệp.

Theo Bộ trưởng, kỳ thi có nhiều tác dụng: đánh giá kết quả học tập của học sinh và còn là căn cứ để các cơ sở đại học, cao đẳng tuyển sinh. Năm 2022, Bộ đã nghiên cứu phương án thi, thậm chí còn linh hoạt hơn để ứng  phó với diễn biến phức tạp của dịch bệnh. Căn cứ vào tình hình, các tỉnh thành hoặc nhóm tỉnh thành có thể có lịch thi linh hoạt hơn.

Bộ đang xây dựng phương án ngân hàng đề thi mang tính tổng hợp và theo hướng cho phép thi thành nhiều đợt hơn; thậm chí mỗi tỉnh có một kế hoạch thi. Tuy nhiên, đây là phương án bất đắc dĩ. Nếu kỳ thi được tổ chức thành 1 đợt vẫn là tối ưu nhất.

Chốt lại vấn đề, Bộ trưởng khẳng định: Trước mắt, việc tổ chức thi vẫn là cần thiết. Kỳ thi đã được luật hoá và Bộ đang thực thi theo quy định của pháp luật.

Minh Phong

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (đoàn Quảng Bình) nêu vấn đề đại dịch Covid-19 có thể tiếp diễn lâu dài, vì thế theo Bộ trưởng những vấn đề lớn, giải pháp chiến lược gì tiếp tục được đặt ra cho ngành GD-ĐT? Và ngành Giáo dục đã có giải pháp gì để biến nguy cơ, thành cơ hội?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc dạy học trực tuyến cần xây dựng nền tảng bền vững cho quốc gia. Chỉ khi nào chúng ta xây dựng được nền tảng đủ mạnh với trang thiết bị, cơ sở vật chất thật đầy đủ thì việc dạy học trực tuyến mới có thể đảm bảo được. Điều thứ hai rất quan trọng là phương diện con người, đó là tinh thần, thái độ xem việc dạy trực tuyến là một phần của chuyển đổi số lâu dài, không chỉ là ứng phó với dịch bệnh…

Về phương diện chuyên môn, sau đợt triển khai dạy học trực tuyến này ngành sẽ có nghiên cứu khảo sát sâu về phương pháp dạy và học. Bộ sẽ có những điều chỉnh trong tương lai.

Trong ứng phó với dịch bệnh, “trong nguy có cơ”, đây là cơ hội để đổi mới, thay đổi những thói quen cũ. Chúng ta đang tiến hành đổi mới giáo dục căn bản và toàn diện, nhiều việc đã làm được. Đây còn là cơ hội để thực hiện chuyển đổi số quốc gia mà GD-ĐT là phần quan trọng. Đây cũng là cơ hội để nhìn ra được những bất cập trong cơ chế, chính sách để chấn chỉnh.

Cũng trong dịp này, qua vài lần điều chỉnh, rút gọn chương trình cho thấy chương trình dạy và học cũng cần tiếp tục rà soát kể cả về nội dung, phương pháp, cách tổ chức. Cùng với đó, cần xem xét lại hệ thống quản trị để tăng cường khả năng ứng phó với mọi trường hợp.

Nhữ Phong

Đại biểu Lê Thị Thanh Xuân (Đắk Lắk) nêu câu hỏi: Ngành Giáo dục ảnh hưởng lớn bởi đại dich, những chính sách mà ngành đang triển khai có đủ để thu hẹp khoảng cách về giáo dục, ngành có những tham mưu với Chính phủ chính sách mới nào để thực sự thích ứng với trạng thái bình thường mới? Với nhiệm kỳ của mình, Bộ trưởng sẽ làm gì để xã hội yên tâm rằng ngành Giáo dục sẽ tiếp tục và sẽ thực hiện đổi mới thành công?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: Trong quá trình ứng phó, có những chính sách cần phải xem xét thêm, ví dụ như có ý kiến cho rằng dạy trực tuyến vất vả thì có cần quy đổi giờ dạy như thế nào cho giáo viên đỡ thiệt thòi. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã tính toán nhưng trước mắt, toàn ngành cũng thống nhất rằng, trong khi ngành Y tế, Công an, Quân đội… cũng đang vất vả chống dịch thì cũng không cớ gì ngành Giáo dục lại xin thêm thù lao, tính giờ. Tạm thời chúng tôi cũng động viên giáo viên như vậy.

Tuy nhiên, khi tình hình dịch ổn định, qua thực tế rà soát, chúng tôi cũng sẽ tính toán, đề xuất với Chính phủ một số cơ chế chính sách để vận hành công tác giáo dục được tốt hơn.

Ngành Giáo dục cũng đang hoàn thiện chiến lược Giáo dục đào tạo giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn 2045. Chúng tôi đã lấy ý kiến các Bộ, ngành và xác định hướng quan trọng, trong đó lựa chọn việc chuyển đổi số, tăng cường hạ tầng cho giáo dục được xem là khâu mang tính đột phá. Còn nhân tố mang tính then chốt cho sự nghiệp đổi mới giáo dục thành công là xây dựng đội ngũ nhà giáo vừa đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng năng lực phẩm chất. Trong đó xây dựng đội ngũ các chuyên gia đảm bảo sự phát triển về lâu dài.

Ngọc Trang

Liên quan đến vấn đề biên chế giáo viên mầm non và phổ thông vừa qua, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết: Bộ đã rà soát kỹ lưỡng trên cơ sở báo cáo của 63 tỉnh, thành. Hiện, cả nước thiếu hơn 94 nghìn giáo viên, trong đó có số lượng lớn giáo viên mầm non, tiểu học. Thực tế, có tình trạng thừa, thiếu giáo viên ở một số địa phương. Nhiều địa phương đã có chỉ tiêu biên chế giáo viên, nhưng chưa tuyển dụng.

Nêu giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Nội vụ trao đổi, cần tập trung cao, quyết liệt thực hiện Nghị quyết 19 về việc giảm biên chế ở đơn vị sự nghiệp, người hưởng lương từ ngân sách nhà nước, trong đó có ngành giáo dục và đào tạo.

Giai đoạn 2021 -2025, tiếp tục thực hiện mục tiêu này. Việc tiếp theo là cần tiếp tục rà soát mạng lưới, trường lớp, giảm số trường, giảm số lớp học; tăng cường liên câp, liên xã. Cùng với đó, đẩy mạnh xã hội hoá giáo dục, trong đó có giáo dục mầm non và tăng cường tự chủ.

Bộ Nội vụ chủ trì phối hợp Bộ GD&ĐT để rà soát văn bản, trên cơ sở đó, xem xét, bổ sung các quy định (nếu cần) để hoàn thiện thể chế đề xã hội hoá và tự chủ.

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà đề nghị, Bộ GD&ĐT rà soát lại quy định mức học sinh/lớp, cơ cấu lại đội ngũ giáo viên gắn với Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Sớm tham mưu với Chính phủ những vấn đề căn cốt về tự chủ đại học.

Bộ Nội vụ tham mưu ban hành Nghị định quy định, hướng dẫn hợp trong đơn vị sự nghiệp công lập để giải quyết vướng mắc, tránh tư tưởng, suy nghĩ “biên chế suốt đời”.

Nhấn mạnh nguyên tắc có học sinh phải có giáo viên, Bộ trưởng Bộ Nội vụ trao đổi, thực hiện nguyên tắc này phải hợp lý. Trước mắt, có thể hợp đồng giáo viên để thay thế giáo viên đã nghỉ hưu. Tuy nhiên, việc này phải nằm trong định mức được giao.

Bộ trưởng đề nghị, địa phương rà soát lại về phân cấp, phân quyền để có sự liên thông trong điều động giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu.

Cần tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên, không để giáo viên thiệt thòi. Với những giáo viên hợp đồng từ 2015 trở về trước, cần có cơ chế để tuyển dụng xét tuyển cho họ, vì số giáo viên này này vẫn nhiều.

Minh Phong

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng thông tin thêm về việc cung cấp nền tảng số, và các hoạt động đáp ứng nhu cầu dạy và học trực tuyến.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, trong 2 tháng vừa qua, ngành đã phủ sóng được 1.000 điểm. Các điểm còn lại sẽ cố gắng phủ sóng trong năm 2021, chậm nhất là đến tháng 1/2022.

Về mạng cố định, hiện còn khoảng 8 triệu hộ chưa có mạng cáp quang. Bộ TT&TT đang chỉ đạo các doanh nghiệp chậm nhất là trước năm 2025 cơ bản các gia đình Việt Nam sẽ có cáp quang.

Về chương trình “Sóng và máy tính cho em”, đây là chương trình giúp đỡ học sinh học trực tuyến do Chính phủ phát động. Chương trình có tổng giá trị 6.000 tỷ đồng. Trong đó, chương trình 1 triệu máy tính bảng cho em với giá trị 2.500 tỷ đồng đã giao được trên 100 nghìn máy. Dự kiến, từ tháng 12 tới lượng máy tính sẽ về rất nhanh…

Về phát triển các nền tảng học trực tuyến, hiện có 6 nền tảng "make in Vietnam". Đây là các nền tảng học liệu, bài giảng mẫu, bài giảng hay, công cụ soạn bài, nền tảng tự học, quản lý học sinh… Các nền tảng này hoàn toàn miễn phí và có khoảng 10 triệu học sinh đang sử dụng. Bộ sẽ đánh giá và công bố các nền tảng đạt chuẩn.

Về việc an toàn thông tin, Bộ TT&TT đã phát triển một nền tảng phần mềm, hiện đã xong, để cài vào các máy tính với mục tiêu bố mẹ quản lý được các con trong việc truy cập các trang web. Bộ TT&TT phối hợp với Bộ GD&ĐT sẽ công bố tiêu chuẩn an toàn thông tin cho các nền tảng dạy học trực tuyến để đánh giá và công bố.

Chương trình chuyển đổi số quốc gia có ưu tiên cao cho ngành GD-ĐT. Bộ TT&TT sẽ đồng hành với Bộ GD&ĐT trong công cuộc chuyển đổi số có tính cách mạng này.

Nhữ Phong

Đại dịch Covid – 19 không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc dạy và học, mà còn có thể làm chậm tiến trình đổi mới căn bản toàn diện giáo dục theo tinh thần Nghị quyết 29 của Đảng đã đề ra.

Phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thu hút được sự quan tâm không chỉ của các vị Đại biểu Quốc hội mà còn cả nhiều học sinh, bậc cha mẹ học sinh trên cả nước.

Phiên chất vấn lần này có 28 đại biểu chất vấn, 10 ý kiến tranh luận, 1 đại biểu có câu hỏi nhưng do hết giờ nên chưa trả lời, còn nhiều đại biểu đăng ký.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn với cương vị đứng đầu ngành GD&ĐT không lâu nhưng tỏ rõ sự tự tin, nắm cơ bản những vấn đề của ngành và lĩnh vực phụ trách, trả lời kỹ lưỡng các ý kiến mà đại biểu quan tâm.

Phiên chất vấn đề cập nhiều vấn đề nóng trong vấn đề liên quan đến việc phòng chống dịch, đảm bảo chất lượng dạy và học. Bên cạnh vấn đề liên quan đến chất lượng dạy và học, các vị đại biểu rất quan tâm tới yếu tố dạy người, kỹ năng sống, nhân cách làm người để góp phần phát huy và duy trì đạo đức xã hội với thế hệ tương lai của đất nước.

Công tác dạy và học trực tuyến cần đảm bảo dạy và học hiệu quả, công bằng trong việc tiếp cận giữa các vùng miền, thu hẹp khoảng cách về giáo dục, công tác an toàn trường học, y tế học đường để học sinh sinh viên có thể trở lại trường, phương án tổ chức thi THPT quốc gia trong bối cảnh dịch.

Các Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Bộ TT&TT đã báo cáo, giải trình thêm về thực hiện Nghị quyết 19 đổi mới sắp xếp, nâng cao hiệu quả của các đơn vị sự nghiệp công lập giáo dục đào tạo, cũng như nội dung liên quan đến chủ trương dạy và học trực tuyến.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã trả lời, làm rõ thực trạng, khó khăn, vướng mắc và giải pháp thực hiện trong thời gian tới. Các vị ĐBQH yêu cầu Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cần phân tích kỹ hơn những ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh đối với Giáo dục và Đào tạo để nâng cao hiệu quả công tác quản lý điều hành của Bộ trong tình hình mới.