Nhấn mạnh điều này, thầy Trần Xuân Trà - Phó hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Trường Thúy (Nam Định) - cho rằng: Những kiến thức trọng tâm, cơ bản về tác giả, tác phẩm văn học chính là cơ sở, nền tảng để các em giải quyết tốt các vấn đề đặt ra ở đề bài.
Để giúp học sinh nắm chắc kiến thức trọng tâm, cơ bản về tác giả, tác phẩm văn học, tạo cơ sở, nền tảng làm tốt các kiểu bài nghị luận văn học, theo thầy Trần Xuân Trà, giáo viên cần lưu ý học sinh những nội dung sau:
Thứ nhất: Nhớ được những chi tiết quan trọng trong cuộc đời mỗi tác giả, như: năm sinh, năm mất, đặc điểm, không khí thời đại ảnh hưởng tới thế giới quan, nhân sinh quan và nhất là cảm hứng sáng tác của nhà thơ, nhà văn; tên khai sinh, bút danh (nếu có); ảnh hưởng của quê hương, gia đình và những chi tiết, sự kiện quan trọng trong cuộc đời tới sự nghiệp sáng tác của tác giả; những tác phẩm tiêu biểu thể hiện rõ nhất đặc điểm phong cách của nhà văn, nhà thơ…
Thứ 2: Hiểu rõ hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, ngọn nguồn cảm hứng sáng tạo của tác giả. Đối với văn bản thơ phải học thuộc tác phẩm, hiểu được cảm hứng chủ đạo, phát hiện ra các từ ngữ, hình ảnh, các biện pháp tu từ tiêu biểu, đặc sắc… Đối với các tác phẩm văn xuôi phải tóm tắt được cốt truyện, nắm được những chi tiết cơ bản, đặc điểm nổi bật của các nhân vật chính, nhận diện được ngôi kể, giọng kể...
Thứ 3: Nắm chắc được giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm (tìm hiểu phần nội dung cần đạt; hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, nhất là phần phần ghi nhớ trong SGK); biết phân tích, cảm thụ một số chi tiết (câu, đoạn) đặc sắc; biết liên hệ, so sánh với các hình tượng văn học cùng loại, các tác phẩm có chung đề tài, chủ đề để vừa tích lũy làm giàu vốn kiến thức văn học cho bản thân, vừa hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm, cũng như đóng góp của tác giả với nền văn học dân tộc.
