Dù các nhà trường đã triển khai nhiều giải pháp, song “bài toán” duy trì tỷ lệ chuyên cần vẫn chưa thể tháo gỡ hoàn toàn.
Đến hẹn lại lo
Thầy Quan Văn Thương, Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Cốc Pàng (Bảo Lạc, Cao Bằng), trao đổi: Tình trạng học sinh nghỉ học sau Tết đã có biến chuyển tích cực trong những năm gần đây nhưng chưa thể giải quyết dứt điểm. Tỷ lệ chuyên cần thường chỉ đạt hơn 90% do học sinh nghỉ học vài ngày hoặc 1 tuần để tranh thủ lao động sản xuất cùng gia đình vẫn diễn ra.
Thầy Thương cũng cho biết thêm: Với đặc thù 100% học sinh người dân tộc, đời sống kinh tế khó khăn, sau Tết thường rơi vào vụ mùa, các em lại ở độ tuổi có thể lao động nên bố mẹ thường giữ con ở nhà cho đi nương rẫy phụ giúp. Suy nghĩ này “ăn sâu bám rễ” nên việc duy trì sĩ số học sinh sau Tết “đến hẹn lại lo”.
Học sinh dân tộc chiếm 82,3% số lượng học sinh toàn trường. Sau Tết tại Bắc Hà, có một số lễ hội truyền thống các dân tộc như: Xuống đồng, Gầu Tào… đã tác động đến tâm lý và tỷ lệ chuyên cần của học sinh tại địa phương trong việc trở lại trường đúng quy định dù trước khi nghỉ Tết nhà trường đã làm nhiều biện pháp, tuyên truyền. Chia sẻ điều này, cô Nguyễn Khánh Chi, Phó Hiệu trưởng Trường THPT số 1 Bắc Hà (Bắc Hà, Lào Cai), thừa nhân: Tình trạng học sinh nghỉ học 2 - 3 ngày hoặc sáng đi học chiều nghỉ để vui chơi, tham dự lễ hội, lao động… vẫn xuất hiện.
Việc duy trì tỷ lệ sau Tết cũng là nỗi lo và đòi hỏi nhiều nỗ lực của thầy cô Trường Tiểu học Pa Nắng (huyện Đa Krông, Quảng Trị). Thầy Lê Minh Tịnh, Hiệu trưởng, trao đổi: Sĩ số học sinh sau Tết thường chỉ đạt tối đa từ 80 - 85%. Các em thường trở lại trường chậm chủ yếu do ăn Tết bên Lào hoặc theo bố mẹ về quê chưa trở lại địa phương theo lịch tập trung của nhà trường.
“Với 99% học sinh dân tộc Vân Kiều tiếp thu còn hạn chế, đặc biệt với học sinh lớp 1, 2 nhanh quên, do đó, việc nghỉ Tết trong khoảng thời gian dài sau đó chậm quay lại trường lớp, hiệu quả giáo dục sẽ không đạt như mong muốn. Giáo viên sẽ mất nhiều thời gian để bồi dưỡng, hỗ trợ kiến thức khi các em trở lại…”, thầy Tịnh cho biết.
Nỗ lực từ giáo viên, nhà trường
Theo thầy Quan Văn Thương, đời sống của bà con dân tộc nghèo khó, nên khi có cơ hội kiếm sống, gia đình và học sinh thường bị cuốn theo. Đây là thực tế khó thay đổi dù nhà trường đã tiến hành các giải pháp để nâng cao tỷ lệ chuyên cần học sinh sau nghỉ Tết.
Giải quyết thực trạng trên, những năm gần đây nhà trường đã nỗ lực đưa giải pháp duy trì sĩ số học sinh sau Tết. Không để học sinh nghỉ, bỏ học một vài buổi hay 1 - 2 tuần mà cho thôi học. Học sinh dân tộc vốn đã thiệt thòi trong giáo dục, mặt khác, nhiều gia đình và học sinh sẵn sàng nghỉ học nếu không được tạo điều kiện quay lại trường lớp.
Vì vậy, theo thầy Thương, giải pháp tốt nhất vẫn là giáo viên chủ nhiệm kết hợp chặt với chính quyền địa phương làm công tác vận động tuyên truyền đến từng gia đình. Giúp cho phụ huynh hiểu được sự cần thiết của học tập với học sinh trong hiện tại và tương lai… từ đó sẽ chủ động tạo điều kiện và đưa con em tới trường.
Với kinh nghiệm hơn 20 năm dạy học, quản lý tại trường học vùng cao huyện Yên Minh (Hà Giang), thầy Dương Văn Đông, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học xã Ngọc Long, cho rằng: Sau Tết việc huy động 100% học sinh trở lại trường lớp ở mỗi cấp học có khó khăn riêng.
Do đó, ngoài việc tổ chức các trò chơi, hoạt động văn hóa giải trí truyền thống tại trường học; đảm bảo chất lượng các bữa ăn bán trú, theo thầy Đông, giáo viên phải trở lại trường sớm hơn để đến tận nơi làm công tác nắm bắt tình hình, thăm hỏi và vận động học sinh trở lại trường. Nhà trường giao trách nhiệm cụ thể cho từng giáo viên trong việc duy trì sĩ số lớp…
Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Pa Ủ (Mường Tè, Lai Châu) với 100% học sinh là người dân tộc La Hủ, nhiều em nhà xa trường, điều kiện đi lại liên lạc khó khăn, phong tục tập quán bản địa tác động tới việc học tập nên việc nghỉ, trốn học sau Tết khó tránh. Theo kinh nghiệm của cô Bùi Thị Minh Khuyên, giáo viên Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Pa Ủ, nhà trường, giáo viên chủ nhiệm phải chủ động đưa ra giải pháp đưa học trò trở lại trường lớp.
Nếu những năm trước đây tỷ lệ học sinh trở lại trường chỉ đạt 80 - 90%. Nhưng hiện nay, khi thầy cô vào tận bản đón học trò ra lớp thì cơ bản các em đã trở lại trường đầy đủ. Chỉ còn một số ốm, bệnh chưa ra lớp. Với cách làm này Tết năm trước, tỷ lệ học sinh Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Pa Ủ ra lớp đạt tới 95% và tăng dần lên 100% những ngày sau đó.
Cũng theo nhiều hiệu trưởng và giáo viên đang dạy học ở các huyện vùng cao khó khăn, nếu như những năm học trước các nhà trường thường tổ chức hoạt động văn hóa văn nghệ, trao tặng quà… để “kéo” học sinh trở lại trường lớp thì năm nay tình hình dịch bệnh phức tạp, các hoạt động tập trung đông người sẽ cơ bản hạn chế.
Do đó, việc tuyên truyền và nhiệt tình tâm huyết của giáo viên trong việc đến từng thôn bản đón học sinh cần được phát huy cao hơn. Đồng nghĩa giáo viên sẽ phải trở lại trường sớm hơn để chuẩn bị cơ sở vật chất và có thời gian huy động học sinh đến trường. Một số thầy cô chuẩn bị tiền lì xì, ra câu đố và trao thưởng cho trò trong ngày đi học trở lại…
