Đạt được những kết quả quan trọng

Tham dự Hội thảo có lãnh đạo các đơn vị liên quan thuộc Bộ GD&ĐT, đại diện các trường đại học và hàng trăm giáo viên trực tiếp giảng dạy đến từ 63 tỉnh thành trên cả nước.

Báo cáo tại Hội thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học Nguyễn Xuân Thành cho biết, giáo dục STEM trong các trường trung học đã mang lại những kết quả quan trọng, góp phần đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, gắn giáo dục nhà trường với việc giải quyết các vấn đề thực tiễn; phát huy tính tích cực, sáng tạo, tự chủ của học sinh; góp phần hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh, phù hợp với định hướng đổi mới căn bản, toàn diện GDPT.

Với 88.529 lượt bài dạy STEM đã và đang được triển khai tại các cơ sở giáo dục trung học trên cả nước trong hai năm học 2021-2022 và 2022-2023, so với thống kê năm 2021, số lượng các trường triển khai bài dạy STEM đã tăng lên, song hành với việc đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường.

Các tổ, nhóm chuyên môn chủ động xây dựng các chủ đề dạy học STEM, dạy học tích hợp liên môn, dạy học qua nghiên cứu bài học và đưa vào kế hoạch giáo dục của tổ, nhóm ngay từ đầu năm học được triển khai thực hiện ở tất cả các trường trung học.

Các trường trung học đã tổ chức các câu lạc bộ nghiên cứu khoa học, ngày hội STEM và Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cho học sinh để chọn các dự án tham gia cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp huyện, cấp tỉnh.

Trong 2 năm qua, có 12.113 dự án tham gia cuộc thi cấp huyện, cấp tỉnh và hàng ngàn dự án tham gia cuộc thi ở cấp quốc gia. Hoạt động được triển khai hiệu quả tại một số địa phương, tác động lớn đến đổi mới dạy học trong các trường trung học.

Cuộc thi Khoa học kỹ thuật các cấp dành cho học sinh trung học đã trở thành hoạt động khoa học thường niên trên cả nước, số lượng, chất lượng dự án tăng cao qua từng năm, số lĩnh vực nghiên cứu trải rộng.

Quang cảnh Hội thảo.

Tuy đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học thẳng thắn nhìn nhận, việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên, đặc biệt là đáp ứng được yêu cầu Chương trình GDPT 2018 còn hạn chế; việc xây dựng kế hoạch bài dạy nói chung và bài STEM chưa đạt hiệu quả cao…

Để nâng cao hiệu quả giáo dục STEM trong các cơ sở giáo dục trung học, Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành lưu ý các địa phương cần triển khai tốt Chương trình GDPT 2018. Xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường có định rõ “địa chỉ” chủ đề có thể tổ chức bài học STEM để thực hiện, trong đó lưu ý sử dụng các thiết bị dạy học hiện có để giao cho học sinh thực hiện theo tiến trình STEM…

Còn nhiều khó khăn

Chia sẻ tại hội thảo, đại diện Sở GD&ĐT Quảng Ninh cho biết, các nhà trường đã chủ động triển khai các hoạt động giáo dục STEM trong đơn vị, hướng dẫn chỉ đạo giáo viên đổi mới phương pháp dạy học, hướng học sinh gắn lý thuyết với thực hành. Có tác động tích cực, làm chuyển biến công tác dạy và học tại các nhà trường, học sinh được thực hành, trải nghiệm, học tập gắn với cuộc sống thực tế.

Tuy nhiên, chương trình giáo dục đang từng bước chuyển từ yêu cầu dạy học “để biết” sang dạy học “để làm” nên kỹ năng và tư duy sản phẩm STEM, gắn với kiến thức khoa học của giáo viên và học sinh còn lúng túng và hạn chế.

Đại diện Sở GD&ĐT TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện đã có nhiều nước có nền giáo dục phát triển thực hiện giáo dục STEM nên cơ sở lý luận về STEM, công cụ hỗ trợ giảng dạy STEM khá đầy đủ, phong phú. Các văn bản tạo được hành lang pháp lý thúc đẩy giáo dục STEM.

Riêng tại TP Hồ Chí Minh, toàn thành phố đang đẩy mạnh xây dựng thành phố thông minh, chính quyền điện tử, trong đó có xây dựng trường học thông minh, ứng dụng công nghệ trong dạy học và quản lý giáo dục. Cha mẹ học sinh rất thích con mình được học với STEM nhằm phát triển kỹ năng thao tác với máy móc, công nghệ, phát triển tư duy sáng tạo.

Đặc biệt, học sinh rất yêu thích việc chế tạo sản phẩm, chế tạo đồ chơi đơn giản mà học sinh vẫn được nhìn thấy trong các đoạn video clip hướng dẫn trên mạng Internet. Một điểm thuận lợi khác chính là kinh phí trang bị các bộ công cụ, máy móc, thiết bị ngày càng rẻ. Hoạt động dạy học theo định hướng giáo dục STEM gắn kết với chương trình GDPT 2018 góp phần phát triển phẩm chất năng lực học sinh, định hướng giáo dục nghề nghiệp…

Đại diện ngành Giáo dục TP Hồ Chí Minh phát biểu tại Hội thảo.

Điểm yếu hiện nay là không phải trường nào cũng tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục STEM dù rằng đã có những văn bản vận động thực hiện từ cấp trên. Điều này cho thấy hoạt động giáo dục STEM, cũng như bất kỳ hoạt động nào khác trong khu vực trường học, thành hay bại, mạnh hay yếu, tất cả đều bắt nguồn từ nhận thức của người đứng đầu nhà trường.

Do đó, cần nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục về giáo dục STEM. Hành lang pháp lý cho hoạt động giáo dục STEM chưa rõ và quyết liệt hơn. Cho đến nay, dù ngày càng có nhiều sách viết về giáo dục STEM, các bài dạy theo định hướng STEM nhưng vẫn thiếu một chương trình tổng thể, một khung kiến thức, kỹ năng, thái độ chung cho từng bậc học, từng khối lớp.

“Quỹ thời gian dành cho hoạt động giáo dục STEM hiện không tồn tại trong nhà trường, nói cách khác, các hoạt động chế tạo sản phẩm STEM không được chèn vào các tiết học chính khóa. Đa số các hoạt động này được tổ chức ngoài giờ, theo hình thức câu lạc bộ nên khó thực hiện đại trà và lâu dài. Thiếu kinh phí trả cho giáo viên thực hiện dạy học theo định hướng giáo dục STEM”, đại diện Sở GD&ĐT TP Hồ Chí Minh nói.