Với hơn 7000 chất hóa học có trong sản phẩm thuốc lá, trong đó có 69 chất là tác nhân gây ung thư, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 25 căn bệnh nguy hiểm cho cả người hút và những người không hút nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc như: ung thư phổi, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Ngày 11/11/2004 Việt Nam đã chính thức phê chuẩn Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá với cam kết sẽ thi hành các biện pháp hữu hiệu nhằm bảo vệ mọi người khỏi việc phơi nhiễm với thuốc lá tại nơi làm việc trong nhà, các phương tiện giao thông công cộng… Ngày 18/6/2012, Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam đã ban hành Luật phòng chống tác hại của thuốc lá (Luật PCTH thuốc lá - có hiệu lực từ ngày 1/5/2013), trong đó một lần nữa việc thực hiện môi trường không khói thuốc đã được quy định rõ ràng và mạnh mẽ.
Nhằm triển khai mạnh mẽ và hiệu quả công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) đã ban hành các văn bản quy định cụ thể các mục tiêu và tiêu chí của công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá nói chung và tại các công sở, nơi làm việc nói riêng.
Theo đó, để hỗ trợ các cơ quan, đơn vị triển khai tốt các quy định về môi trường không khói thuốc lá tại nơi làm việc theo quy định của luật PCTH thuốc lá và các văn bản hiện hành, Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá Quốc gia đã biên soạn tài liệu Hướng dẫn xây dựng làm việc không khói thuốc lá.
Mục đích của tài liệu nhằm cung cấp cho các cơ quan, tổ chức nội dung cơ bản về tác hại của việc hút thuốc lá và hướng dẫn các bước để xây dựng môi trường làm việc không có khói thuốc lá.
Tài liệu nêu rõ, trên thế giới hiện có 1,3 tỷ người hút thuốc lá. Tại các nước phát triển, tỷ lệ hút thuốc lá đang giảm đi trong những thập kỷ qua, ngược lại tại các nước đang phát triển việc sử dụng thuốc lá có xu hướng gia tăng. Tại Việt Nam, theo Điều tra toàn cầu năm 2010 về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành (trên 15 tuổi), Việt Nam là một trong 15 nước có số người hút thuốc cao nhất thế giới. Tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc là 47,4%.
Trong giới trẻ độ tuổi từ 15-24, tỷ lệ hút thuốc trong nam giới là 26,1% và nữ giới là 0,3%. Điều tra toàn cầu về tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh từ 13-15 tuổi năm 2014 cho thấy 47,7% học sinh phơi nhiễm với khói thuốc tại nhà; 66,5% học sinh phơi nhiễm với khói thuốc tại địa điểm công cộng trong nhà.
Việt Nam hiện có 33 triệu người không hút thuốc thường xuyên phải hít khói thuốc tại nhà và hơn 5 triệu người trưởng thành không hút thuốc thường xuyên phải hít khói thuốc tại nơi làm việc. Trong học sinh độ tuổi từ 13-15, có khoảng 60% học sinh hút thuốc thụ động tại nhà và khoảng 70% hút thuốc thụ động tại nơi công cộng.
Mục tiêu xây dựng nơi làm việc không khói thuốc lá: Tạo môi trường trường làm việc lành mạnh, đảm bảo quyền của những người không hút thuốc được hít thở bầu không khí trong lành không có khói thuốc; giúp giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá cho người lao động.
Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá Quốc gia cũng đưa ra bộ Tiêu chí xây dựng Nơi làm việc không khói thuốc lá, cụ thể như sau:
1. Có niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại nơi có nhiều người qua lại trong cơ quan.
2. Có treo biển cấm hút thuốc lá trong phòng họp, phòng làm việc, phòng ăn, hành lang, cầu thang và các khu vực công cộng khác trong cơ quan có quy định cấm hút thuốc lá. Biển báo cấm hút thuốc cần rõ ràng, được treo hoặc đặt ở những vị trí dễ quan sát.
3. Có kế hoạch hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá.
4. Có tổ chức triển khai các hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá.
5. Không có hiện tượng mua bán, quảng cáo các sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên cơ quan.
6. Không có các vật dụng liên quan đến việc hút thuốc như gạt tàn, bật lửa trong phòng họp, phòng làm việc…
7. Không nhận sự hỗ trợ hoặc tài trợ trực tiếp hoặc gián tiếp của các công ty thuốc lá hay các tổ chức liên quan đến công ty thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào.
8. Đưa nội dung không hút thuốc lá vào tiêu chí thi đua của cán bộ, công chức
9. Không có hiện tượng hút thuốc, đầu mẩu thuốc lá tại các khu vực cấm hút thuốc của cơ quan, đơn vị.
