Tiến sĩ Lê Tuấn Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết Bộ Y tế cuối năm 2017 đã cấp visa lưu hành thuốc điều trị theo liệu pháp miễn dịch tại Việt Nam. Thuốc được chỉ định điều trị cho các bệnh nhân người lớn bị ung thư hắc tố melanoma tiến triển (không thể cắt bỏ hoặc đã di căn), ung thư phổi không tế bào nhỏ. Nhiều bệnh nhân ung thư bàng quang, đầu cổ... đang được tham gia thử nghiệm thuốc miễn dịch trong các nghiên cứu đa quốc gia.
Chi phí điều trị bằng thuốc miễn dịch hiện nay chưa được bảo hiểm y tế chi trả nên người bệnh phải thanh toán 100%. Giá mỗi lọ thuốc hơn 62 triệu đồng. Mỗi lần bệnh nhân sử dụng 2 lọ thuốc, phác đồ dùng thuốc 3 tuần một lần và kéo dài 1-2 năm hoặc hơn tùy thuộc vào mức độ đáp ứng thuốc của bệnh nhân. Như vậy trung bình mỗi lần dùng thuốc miễn dịch chi phí hơn 100 triệu đồng, chưa kể nhiều chi phí khác như xét nghiệm, dịch các loại... Nhiều tình huống lâm sàng bệnh nhân phải phối hợp thuốc miễn dịch với hóa trị và xạ trị để tăng hiệu quả.
Bác sĩ Tuấn Anh giải thích: "Liệu pháp miễn dịch còn mới nên chi phí điều trị rất tốn kém".
Theo bác sĩ Tuấn Anh, liệu pháp miễn dịch có thể giúp kéo dài thêm thời gian sống cho bệnh nhân ung thư hoặc giúp tình trạng bệnh ở trạng thái ổn định lâu dài. "Nói cách khác là thuốc miễn dịch làm chậm sự tiến triển của bệnh ung thư", bác sĩ Tuấn Anh nói. Liệu pháp này cũng có một số tác dụng phụ, giống như các bệnh tự miễn do kích hoạt bạch cầu hoạt động quá mức gây viêm não, viêm tuyến giáp, viêm phổi, viêm da, mạch máu... Tuy nhiên những tác dụng phụ này tương đối ít gặp và cũng không khó để hạn chế hoặc xử trí bởi các bác sĩ.
 |
| Cơ chế của liệu pháp ức chế chốt kiểm miễn dịch. |
Liệu pháp miễn dịch chữa ung thư hiện được áp dụng tại các bệnh viện Ung bướu TP HCM, K Hà Nội, Chợ Rẫy, Bình Dân TP HCM... Hai tác giả tìm ra liệu pháp miễn dịch này là James P.Allison (Mỹ) và Tasuku Honjo (Nhật Bản) đã giành giải Nobel Y học 2018, công bố hôm 1/10. Đây là liệu pháp dựa trên cơ chế ức chế chốt kiểm soát miễn dịch ở tế bào ung thư để dùng tế bào T tiêu diệt tế bào ung thư. Các loại thuốc điều chế từ những kháng thể đơn dòng nhằm hóa giải, ức chế các chốt kiểm để trị ung thư, như Ipilimumab (Yervoy), pembrolizumab (Keytruda), nivolumab (Opdivo), atezolizumab (Tecentriq).
Năm 2011, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) công nhận loại thuốc miễn dịch đầu tiên điều trị ung thư hắc tố melanoma. Những năm sau, các thuốc miễn dịch điều trị ung thư phổi và thận, Hodgkin lymphoma, bàng quang được đưa vào sử dụng. Nhiều loại thuốc miễn dịch khác đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối trước khi ứng dụng.
Giáo sư Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam đánh giá: "Con người đang có một bước nhảy lớn trong công cuộc chăm sóc người bệnh ung thư". Thành công của liệu pháp miễn dịch mở ra nhiều hy vọng mới, giúp kho vũ khí điều trị ung thư ngày càng phong phú, với nhiều gam màu tươi sáng hơn. Mỗi bệnh nhân sẽ có những chỉ định phù hợp, lựa chọn phối hợp với những phương pháp trước đây như phẫu trị, hóa trị, xạ trị, nội tiết, nhắm trúng đích... để có kết quả tốt nhất.
