Hình tượng thây ma sống giữ một vai trò rất quan trọng trong văn hóa phương Tây, được thể hiện trong rất nhiều tác phẩm nghệ thuật cũng như trong văn học dân gian. Gần đây, Hollywood cũng liên tục sản xuất phim dựa trên những câu chuyện hư cấu về thây ma sống hay còn gọi là zombie.
Theo Viện Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Florida, zombie còn được nhắc tới trong truyền thuyết dân gian của Haiti. Từ cổ “Zombi” trong tiếng Haiti có nghĩa là “linh hồn của người chết”. Người Haiti xưa cho rằng, nhiều thầy tu đã dùng tà thuật để khiến người chết sống dậy thông qua một loại bột phù thủy. Cũng theo truyền thuyết, zombie là một phần tử xấu trong cộng đồng và họ không thể chịu đựng nổi anh ta/cô ta. Họ quyết định thuê một thầy tu Bokor để biến người đó thành zombie.
Ngay cả Trung tâm Ngăn chặn và Kiểm soát bệnh dịch (CDC) của Mỹ cũng đã nhảy vào đề tài zombie với một bài post trên website hồi tháng 5/2011 dưới tựa đề: “Hãy chuẩn bị tinh thần: Sự khải huyền của Zombie”. Cùng lúc, Viện Internet Oxford đã tái hiện một bản đồ Google Maps về việc phân bố các tài liệu liên quan đến Zombie trên toàn cầu như thế nào.
Những bằng chứng thực tế
Năm 1980, một người đàn ông có tên Clairvius Narcisse đã chạy đến một khu làng nhỏ ở Haiti, nơi khởi nguồn của những câu chuyện thây ma sống. Ông nói rằng mình đã được công nhận là chết vào 25/5/1962 tại bệnh viện Albert Schweitzer (Deschapelles, Haiti), ông chỉ còn nhớ cái ngày mà các bác sĩ phủ tấm khăn trắng lên mặt mình. Nhưng ông nói rằng sau đó một thấy phù thủy Bokor đã biến ông trở thành zombie và bắt trở thành lao động tại một trang trại.
Khi điều tra, họ xác nhận ông chính là người đã được coi là chết trước đó, gia đình bạn bè cũng đồng ý với kết luận rằng ông đã bị biến thành Zombie sau khi chết. Chính câu chuyện này khiến cho các nhà nghiên cứu đã lên kế hoạch khám phá bí ẩn về zombie vào những năm 82-84 của thế kỷ trước, tiêu biểu là nhân chủng học và thực vật học Wade Davis đã đi khắp nơi để tìm hiểu những câu chuyện zombie.
Ông tìm kiếm những mẫu thuốc hoặc những người đang trong trạng thái zombie để nghiên cứu. Ông dường như đã khám phá ra công thức chế biến thuốc biến một người trở thành zombie của các thầy phù thủy Bokor. Thành phần cơ bản của công thức này bao gồm: độc tố cá nóc, cóc mía, dịch của loài ếch Hyla, thằn lằn, nhện, một phần tóc, móng tay, máu người… trong đó quan trọng nhất là độc tố Tetrodotoxin chiết xuất từ cá nóc.
Thực tế, có nhiều trường hợp ghi nhận bệnh nhân sau khi nhiễm Tetrodotoxin đã có dấu hiệu chết đi nhưng sau đó vẫn hồi phục và sống bình thường. Sau khi đem “công thức zombie” này về Mỹ thử nghiệm trên chuột và khỉ thì ông có kết quả tương tự: Sau khi chết đi một thời gian thì “sống” lại! Những nghiên cứu này đã được xuất bản trong tập san tháng 4 năm 1988 của báo khoa học Science và tập san tháng 10 năm 1977 của báo the Lancet.
Zombie trong thế giới động vật
 |
Dù chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy những thây ma người có tồn tại, nhưng trên thực tế, zombie lại tồn tại khá phổ biến trong vương quốc động vật. Một nghiên cứu gần đây tại rừng nhiệt đới Thái Lan cho thấy, một loại nấm ký sinh họ Ophiocordyceps đã xâm nhập vào đầu của kiến và điều khiển hành động của kiến tùy ý. Những con kiến bị sai khiến đi lang thang trong trạng thái say xỉn, vượt qua tầng lá thấp và cắn lá ngấu nghiến bất cứ khi nào nấm ra lệnh.
 |
Bằng cách theo dõi 16 con kiến thây ma, các nhà khoa học phát hiện thấy những cú cắn cuối cùng trước khi chết của kiến thường diễn ra vào buổi trưa, cho thấy cơ thể chúng hoặc là đồng bộ hóa với mặt trời, hoặc là với nhiệt độ và độ ẩm tại thời điểm đó.
Không chỉ quyết định thời điểm chết, nấm ký sinh còn tự chọn địa điểm chết của kiến. Thường thì đó là mặt trên của lá cây, nơi nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng đều lý tưởng để nấm sinh sôi và lây nhiễm cho nhiều kiến hơn.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng đã phát hiện thấy sâu bướm thây ma do bị nhiễm phải một loại virus đặc biệt. Trong cơ thể virus này có một loại gene khiến cho sâu bướm biến thành các thây ma trèo cây. Sau khi trèo lên đến ngọn cây, sâu bướm sẽ chết và cơ thể chúng hóa lỏng, rò rỉ những virus sát thủ lên các sâu bướm khác bên dưới.
