Cơ chế, chính sách đột phá
Tại trụ sở Thành ủy Hà Nội, UBND thành phố tổ chức hội thảo “Xây dựng các nghị quyết của HĐND thành phố phục vụ phát triển khoa học, công nghệ gắn với triển khai thi hành Nghị quyết số 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị và Luật Thủ đô số 39/2024/QH15” chiều 29/8. Đây là bước chuẩn bị quan trọng trong quá trình xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Thủ đô.
Hội thảo có sự tham dự của hơn 150 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; đại diện lãnh đạo Thành ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ TP; các sở, ngành; chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ, quỹ đầu tư và tổ chức nghiên cứu - đào tạo.
Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung đưa ra những ý kiến tham vấn để hoàn thiện 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND thành phố dự kiến ban hành nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 và triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Các Nghị quyết dự kiến sẽ được HĐND TP xem xét, thông qua tại kỳ họp HĐND tháng 9/2025.
6 Nghị quyết bao gồm: Nghị quyết quy định chi tiết một số chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của thành phố Hà Nội; Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách về đầu tư, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo của thành phố Hà Nội; Nghị quyết quy định hoạt động thử nghiệm có kiểm soát tại thành phố Hà Nội); Nghị quyết thông qua Đề án “Thành lập sàn giao dịch công nghệ Hà Nội”; Nghị quyết phê duyệt Đề án thí điểm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm thành phố Hà Nội và Nghị quyết thông qua Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội.
Theo ông Trần Anh Tuấn - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Trần Anh Tuấn, dự thảo 6 Nghị quyết trên dự kiến sẽ được HĐND thành phố xem xét, thông qua tại kỳ họp HĐND tháng 9/2025. Nội dung các nghị quyết thể hiện tinh thần đổi mới mạnh mẽ, mang tính đột phá nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô năm 2024 và Nghị quyết 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị. Không chỉ tạo hành lang pháp lý đồng bộ, các nghị quyết sẽ mở ra những cơ chế mới, vượt trội để thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Thủ đô.
Điểm nổi bật nhất là việc lần đầu tiên quy định cơ chế lập dự toán cho nhiệm vụ khoa học - công nghệ cấp cơ sở, kết hợp với chính sách thu hút nhân tài và cơ chế khoán chi linh hoạt, giúp đơn giản hóa thủ tục và tăng hiệu quả quản lý. Song song, Hà Nội chủ động phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thông qua đầu tư hạ tầng, khuyến khích hợp tác công - tư, hỗ trợ doanh nghiệp trong chuyển giao công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo theo từng giai đoạn phát triển mà không áp dụng mức trần cứng.
Đặc biệt, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) là chính sách chưa có tiền lệ, cho phép doanh nghiệp thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới trong môi trường an toàn, khắc phục khoảng trống pháp lý và nâng cao sức cạnh tranh. Bên cạnh đó, việc thành lập Sàn giao dịch công nghệ, Quỹ đầu tư mạo hiểm và Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội sẽ tạo dựng hạ tầng hiện đại, nguồn vốn linh hoạt và không gian hội tụ tri thức - công nghệ - tài chính, biến Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước và khu vực.
Trong quá trình triển khai, các đơn vị được giao chủ trì thực hiện (Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Tài chính và Ban Quản lý các Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp TP Hà Nội) đã tổ chức nhiều hội thảo, cuộc họp với chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp; tham khảo kinh nghiệm quốc tế (Pháp, Singapore, Trung Quốc, Malaysia, Hàn Quốc…) để xây dựng nội dung dự thảo các Nghị quyết.
Các dự thảo đã được công khai lấy ý kiến trên Cổng thông tin điện tử của TP, góp ý của các đơn vị liên quan, gửi Sở Tư pháp thẩm định và xin ý kiến phản biện xã hội qua Ủy ban MTTQ TP. Ý kiến góp ý được tiếp thu, chỉnh lý để bảo đảm tính khoa học, tính pháp lý và khả năng áp dụng trong thực tiễn.
Các Nghị quyết khi được HĐND TP thông qua sẽ tạo nền tảng hình thành những chính sách đột phá, phù hợp với đặc thù Thủ đô; phát triển đồng bộ các thành tố của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; khắc phục điểm nghẽn về thể chế, tài chính, kết nối thị trường và năng lực doanh nghiệp. Đây là những điều kiện tốt giúp Hà Nội phát huy vai trò đầu tàu, dẫn dắt cả nước trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đồng thời biến khoa học - công nghệ trở thành động lực then chốt cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.
Coi trọng tính đặc thù và khả năng ứng dụng
Trong ý kiến tham luận, PGS.TS. Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, Chủ tịch Hội Nữ trí thức thành phố Hà Nội đánh giá cao việc thành phố chỉ đạo lấy ý kiến ban hành một lúc 6 Nghị quyết. Điều đó thể hiện quyết tâm chính trị cao và sự chủ động của Hà Nội trong việc biến “chủ trương” thành “hành động thực tế”.
Theo bà An, “nghị quyết bao quát nhiều khía cạnh: Từ cơ chế đặc thù, quỹ đầu tư mạo hiểm, sàn công nghệ… đến thử nghiệm có kiểm soát và hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Sự đồng bộ này giúp tạo ra hệ sinh thái hoàn chỉnh, tránh tình trạng “chính sách có nhưng rời rạc”, từ đó thúc đẩy hiệu quả ngay từ những bước đi ban đầu”.
GS-TSKH Nguyễn Đình Đức – Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực vật liệu – kết cấu tiên tiến và composite cho rằng: Để triển khai hiệu quả Nghị quyết 57, thành phố muốn phát triển, các xã, phường cũng phải có chiến lược, nếu không sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Các xã, phường cần có chủ trương, cơ chế rõ ràng để thay đổi, chuyển đổi, để đầu tư cho lĩnh vực khác như thành lập công ty phát triển dịch vụ công nghệ cao… Các địa phương cần khơi dậy tiềm năng sẵn có để đầu tư vào công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo. Ông Đức kiến nghị thành phố ban hành văn bản chỉ đạo chi tiết, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa cơ sở và các trường đại học trong quá trình chuyển đổi số, đồng thời đưa các địa phương vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Để đạt mục tiêu cao, Hà Nội cần “dám làm, dám quyết và phải công khai, minh bạch. Việc mời chuyên gia không nên dừng ở một cá nhân, mà phải là cả nhóm nghiên cứu với môi trường làm việc thuận lợi. Chính sách thu hút không chỉ dựa vào con số tiền lương bao nhiêu, mà phải tạo điều kiện cho các chuyên gia phát huy hết năng lực”, GS-TS Nguyễn Đình Đức chia sẻ.
Ông Lê Hồng Sơn - Phó chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội nhấn mạnh, thành phố luôn mong muốn làm việc, cộng tác với những nhà khoa học “dám nghĩ, dám làm, muốn làm thật và làm được”.
Ngay sau hội thảo, các đơn vị liên quan của thành phố tiếp tục mời các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp đang làm việc trong lĩnh vực này để tiếp thu các ý kiến đóng góp nhằm hoàn thiện các nghị quyết. Các nghị quyết không chỉ dừng lại ở việc lấy ý kiến hay ban hành mà điều quan trọng là phải đi vào cuộc sống, tạo ra giá trị gia tăng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội của Thủ đô.
Ông Lê Hồng Sơn đề nghị các đơn vị liên quan xây dựng lộ trình thực hiện các nghị quyết quan trọng này, bảo đảm tính thực tiễn, giải quyết được “bài toán” về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của Thủ đô. Đặc biệt, sau khi triển khai nghị quyết, phải có cơ chế giám sát, kiểm tra hiệu quả.
