Là một trong những quốc gia tốc độ già hóa nhanh, Việt Nam có nhóm dân số từ 65 tuổi trở lên dự kiến sẽ tăng 2,5 lần vào năm 2050. Điều này khiến tỷ lệ các bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam tăng mạnh từ 46% vào năm 1990 lên tới 74% vào năm 2017.
Không dừng lại ở việc đáp ứng đủ, y tế Việt Nam còn phải không ngừng nâng cao về chất lượng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Vì vậy, giống như các lĩnh vực khác, ngành y tế phải đối mặt với bài toán cân đối giữa nhu cầu đầu tư và dư địa tài chính có sẵn.
Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ đã rất coi trọng nguồn lực tư nhân bằng việc yêu cầu Bộ Y tế và các bệnh viện có trách nhiệm huy động nguồn vốn từ khu vực tư nhân thông qua Nghị quyết số 18/2008/QH12 về đẩy mạnh xã hội hóa trong lĩnh vực y tế. Với việc tư nhân tham gia xã hội hóa y tế, một phần nguồn vốn ngân sách đầu tư trang thiết bị y tế sẽ được phân bổ cho các nhiệm vụ an ninh quốc phòng và an sinh xã hội khác.
Thực tế, sau một thời gian triển khai Chính sách xã hội hóa y tế đã mang lại nhiều kết quả tích cực, làm thay đổi sâu sắc hệ thống chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam. Nhờ các kỹ thuật mới, trang thiết bị hiện đại được áp dụng kết hợp với trình độ chuyên môn giỏi của các bác sỹ đã góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đưa trình độ y tế Việt Nam ngang tầm với các nước trong khu vực, đặc biệt giúp người dân được tiếp cận y tế kỹ thuật cao, hiện đại ngay trong nước.
Bên cạnh đó, nhờ thực hiện chủ trương xã hội hoá, chất lượng chăm sóc sức khoẻ của người dân ngày càng được nâng lên, bởi hiện nay không chỉ có tuyến trên mới triển khai các kỹ thuật cao, mà các bệnh viện tuyến dưới, thậm chí tuyến quận, huyện cũng đã làm chủ nhiều kỹ thuật tương đương tuyến trên. Thành công này vùa giúp giảm tải cho tuyến trên vừa góp phần giúp người dân được thụ hưởng y tế kỹ thuật cao ngay tại tuyến dưới...
Theo ông Nguyễn Văn Tiên - Nguyên phó Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc, hội cho hay “Chúng ta cứ lấy dẫn chứng trong suốt hơn 10 năm qua, hầu hết các thiết bị y tế hiện đại, mới đều cơ bản từ nguồn liên doanh, liên kết, từ nguồn xã hội hoá. Nhờ chủ trương xã hội hoá mà ngày càng phát triển, tiếp cận với dịch vụ y tế hiện đại, các loại thuốc hiện đại để theo kịp sự phát triển, tiến bộ của khoa học kỹ thuật và người dân là người được hưởng lợi đầu tiên trong khi ngân sách của chúng ta còn hạn chế”.
Ông Đỗ Văn Cảnh - Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Giang chia sẻ: Không thể phủ nhận rằng, hệ thống chụp cắt lớp vi tính mới đi vào hoạt động đã góp phần nâng cao chất lượng y tế của khoa Chẩn đoán hình ảnh nói riêng và của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Giang nói chung. Việc được tiếp cận và vận hành một trong những hệ thống y tế tiên tiến nhất trên thế giới giúp cho đội ngũ y bác sĩ sớm phát hiện ra các bệnh lý phức tạp, đưa ra chuẩn đoán và điều trị kịp thời, chính xác cho người dân địa phương.
Ông Ma Hoàng Mậu - Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh BV ĐK tỉnh Tuyên Quang cho rằng: Nếu chỉ trông chờ vào nguồn lực của bệnh viện hay sự hỗ trợ từ phía nhà nước thì việc nâng cấp trang thiết bị y tế cũng như dịch vụ y tế có thể sẽ không bắt kịp được nhu cầu khám chữa. Nhờ chủ trương xã hội hoá mà y tế ngày càng phát triển, hiện đại, theo kịp sự phát triển, tiến bộ của y tế thế giới.
Nắm bắt chủ trương của nhà nước cũng như nhìn nhận rõ ràng về nhu cầu khám chữa, tính đến cuối năm 2020, Công ty Cổ phần Thiết bị y tế Việt Nhật (JVC) đã tham gia 55 dự án xã hội hóa y tế, cung cấp và lắp đặt hơn 70 trang thiết bị tại 20 tỉnh thành trên cả nước.
Mỗi năm các trang thiết bị xã hội hóa này hỗ trợ khoảng 960.000 lượt khám chữa bệnh của người dân. Luôn tuân thủ và chấp hành các quy định được ban hành, JVC mong muốn góp một phần nhỏ bé phát triển hạ tầng y tế Việt Nam, qua đó giúp người dân Việt Nam dễ dàng tiếp cận được các dịch vụ y tế chất lượng cao với chi phí hợp lý nhất.
Tuy vậy, gần đây giữa những lùm xùm và tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, tiến trình xã hội hóa y tế gần như bị đình trệ. Các hoạt động mua sắm, nâng cấp trang thiết bị, dịch vụ của toàn ngành gần như đóng băng, bất chấp nhu cầu về tầm soát và khám chữa bệnh của người dân tăng cao.
Tình trạng này không chỉ là “nút tạm dừng” mà với đội ngũ nhân viên y tế được đào tạo, có tay nghề cao, nhạy bén và sáng tạo thì việc không được tiếp cận với các công nghệ, kỹ thuật, trang thiết bị tốt sẽ rất dễ lâm vào tình trạng tụt hậu.
Thêm vào đó, hành lang pháp lý cho việc xã hội hóa y tế cũng chưa rõ ràng, còn nhiều rào cản, dẫn đến rủi ro cho cả bệnh viện lẫn đơn vị tư nhân tham gia. Sau những bất cập đã xảy ra, mong rằng trong thời gian không xa, hành lang pháp lý sẽ được làm rõ hơn, cụ thể hơn để các đơn vị tư nhân với lợi thế và nguồn lực sẵn có được góp phần vào quá trình nâng cấp hạ tầng y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa và giảm tải cho ngân sách nhà nước.
Theo GS.TS Nguyễn Anh Trí - Đoàn ĐBQH Hà Nội, nguyên Viện trưởng Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương cho rằng, : Ccơ chế xã hội hoá và tự chủ là 2 cơ chế hết sức cởi mở của Chính phủ, của nhà nước để cho phát triển y tế của Việt Nam trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế. Đó là một chủ trương rất tốt.
Do đó, cũng theo GS.TS Nguyễn Anh Trí, chúng ta cần phải thấy rằng không chỉ vì một vài những lỗi xảy ra mặc dù rất nghiêm trọng mà có thể đình chỉ, ngừng quá trình thực hiện xã hội hoá tại các bệnh viện, nhưng cần sửa đổi lại luật, có đội ngũ nghiêm túc thực hiện quy định đó, để đảm bảo vận hành trơn tru, thuận lợi đúng luật nhằm phục vụ tốt cho nhân dân...
