Các nhà nghiên cứu Trường Y khoa thuộc Đại học California San Diego và Đại học Pittsburgh của Mỹ đã có những phát hiện đáng khích lệ sau khi điều trị cho 20 bệnh nhân bị nhiễm trùng phổi phức tạp nhưng kháng thuốc kháng sinh.
Nghiên cứu mang tính cách mạng
Virus được gọi là thực khuẩn thể đã phát triển để nhắm mục tiêu và phá hủy một số loại hoặc chủng vi khuẩn nhất định. Thực khuẩn thể được xác định lần đầu tiên vào đầu thế kỷ 21 và kể từ đó, do vi khuẩn kháng kháng sinh đã phát triển và lây lan, ngày càng có nhiều nghiên cứu được thực hiện đối với thực khuẩn thể để xác định tiềm năng dược liệu của chúng.
Năm 2016, các nhà khoa học và các bác sĩ tại Trường Y khoa thuộc Đại học California San Diego sử dụng một liệu pháp thử nghiệm bằng thực khuẩn thể tiêm tĩnh mạch điều trị cứu đồng nghiệp là Tiến sĩ Tom Patterson, người suýt chết vì vi khuẩn đa kháng thuốc.
Ông Patterson là trường hợp được ghi nhận đầu tiên ở Mỹ sử dụng thực khuẩn thể qua tiêm tĩnh mạch nhằm loại bỏ nhiễm vi khuẩn có hệ thống. Các trường hợp thành công sau đó đã giúp dẫn đến việc thành lập Trung tâm các Ứng dụng và Trị liệu thực khuẩn thể sáng tạo (IPATH) tại Đại học California San Diego.
Tác giả nghiên cứu, Giáo sư Constance Benson của Trường Y khoa Đại học California San Diego cho rằng đây là nghiên cứu mang tính cách mạng bắt nguồn từ trường hợp của Tiến sĩ Tom Patterson. Nó hứa hẹn có thể mở rộng việc sử dụng liệu pháp điều trị bằng thực khuẩn thể.
Hiện tại, những cách sử dụng trên bị hạn chế, một phần vì mỗi loài thực khuẩn thể chỉ tìm kiếm và tiêu diệt một loài vi khuẩn. Ngoài ra, hiện tại vũ khí mang lại lợi ích trị liệu của chúng được biết đến tương đối ít. Do vậy việc thử nghiệm liệu pháp này hiện bị giới hạn ở các điều trị thử nghiệm khi tất cả các phương án khác thất bại.
Nghiên cứu mới liên quan đến một nhóm 20 bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn mycobacterial phức tạp và kháng thuốc kháng sinh. Tất cả đều có biểu hiện bệnh nền khác nhau, nhưng đa số bị xơ nang (CF) – một bệnh di truyền gây tổn thương nghiêm trọng cho phổi và các cơ quan khác. Hiện tại không có cách chữa cho bệnh này. Tuổi thọ trung bình của người mắc CF là 44.
20 người này được chỉ định điều trị bằng thực khuẩn thể qua tiêm tĩnh mạch, qua máy phun sương hoặc dùng cả 2 cách này 2 lần mỗi ngày trong một quá trình trung bình 6 tháng. Một số bệnh nhân có phương pháp điều trị ngắn hơn hoặc dài hơn dựa trên phản ứng lâm sàng hoặc vi sinh.
Mở ra nhiều hy vọng
 |
Giáo sư Constance Benson. |
Bệnh nhiễm trùng mycobacterium không phải do bệnh lao (NTM), còn gọi là “bệnh môi khuẩn không lao” khá phổ biến ở những bệnh nhân bị xơ nang hoặc các rối loạn mãn tính khác. Mạng lưới các ống mang oxy và các loại khí khác trong cơ thể họ có thể bị rối loạn hoặc bị phá hủy. Thuốc kháng sinh đã trở thành tiêu chuẩn trong điều trị nhưng nhiều vi khuẩn lại kháng thuốc này nên việc xử lý nhiễm trùng NTM là một thách thức. Theo Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ, mỗi năm ở đây có 35.000 người chết vì 3 triệu loại nhiễm trùng có khả năng kháng tất cả các loại thuốc kháng sinh.
Các tác giả báo cáo không có phản ứng bất lợi đối với các liệu pháp dùng thực khuẩn thể ở bất kỳ bệnh nhân nào, cho dù loại vi khuẩn họ bị nhiễm, loại thực khuẩn họ được sử dụng hoặc phương pháp điều trị của họ là gì. 11 trong số 20 bệnh nhân có tiến triển và vi khuẩn hiện diện ít hơn. 5 bệnh nhân có kết quả không thuyết phục và 4 người không thể hiện phản ứng đối với điều trị.
Ở 8 bệnh nhân, có sự gia tăng đáng chú ý của các kháng thể trung hòa. 11 bệnh nhân được điều trị bằng một thực khuẩn thể duy nhất và không phát hiện được dấu hiệu kháng thực khuẩn thể.
Theo Giáo sư Benson, với sự phức tạp và biến thể lớn của những bệnh nhân trên và các tình trạng riêng biệt của họ, không thể đưa ra bất kỳ kết luận có quy mô nào. Tuy nhiên, nó cho thấy việc điều trị nhiễm trùng mycobacterial bằng thực khuẩn thể có hứa hẹn và nên được khám phá thêm. Điều này đặc biệt hữu ích đối với bệnh nhân có rất ít hoặc không có lựa chọn tốt nào khác.
Theo đồng tác giả, Tiến sĩ Hatfull của Đại học Pittsburgh cho biết nghiên cứu trên cung cấp một số hiểu biết về cách sử dụng thực khuẩn thể để trị liệu. Thêm vào đó, việc ít xuất hiện kháng thực khuẩn thể là một yếu tố đáng khích lệ.
Theo ông Hatfull, những nghiên cứu trên cho thấy việc điều trị bằng thực khuẩn thể có thể là công cụ có giá trị để kiểm soát lâm sàng đối với nhiễm trùng NTM.
Trong khi đó, đồng tác giả Robert Scholey khẳng định sự tiến hóa đã khiến thực khuẩn thể trở thành sát thủ của vi khuẩn, mang lại tiềm năng to lớn trong cuộc chiến toàn thế giới chống lại hiện tượng kháng thuốc kháng sinh.
Báo cáo trên chỉ là một cái nhìn thoáng qua về những gì mà thực khuẩn thể có thể làm được, bắt đầu từ nhiễm trùng NTM. Tuy nhiên, số lượng các loại vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh trên thế giới rất lớn và đang phát triển. Đây là một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến có thể sẽ không bao giờ kết thúc.
