Tại Hội nghị Khoa học Toàn quốc năm 2025 – Hội Y học Giới tính Việt Nam (VSSM 2025) diễn ra ngày 18/10, các chuyên gia đầu ngành nhận định, sức khỏe tình dục không chỉ là nhu cầu tự nhiên mà còn là yếu tố nền tảng quyết định trực tiếp đến chất lượng sống, hạnh phúc gia đình và sự phát triển bền vững của xã hội.
Chăm sóc sức khỏe toàn diện
ThS.BS Đinh Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), Việt Nam đang thực hiện hai bước tiến lớn: chuẩn bị ban hành Hướng dẫn Quốc gia về chăm sóc sức khỏe tình dục và đề xuất đưa y học giới tính vào chương trình đào tạo chính quy tại các trường y.
Hướng dẫn Quốc gia về chăm sóc sức khỏe tình dục, do Hội Y học Giới tính Việt Nam tiên phong xây dựng, đã được Hội đồng thẩm định thông qua. Hiện hội đang trong quá trình chỉnh sửa những bước cuối cùng và dự kiến sẽ được Bộ Y tế ban hành ngay trong tháng 10/2025.
Ông Tuấn cho rằng, đây là một bước ngoặt lớn, đưa Việt Nam vào nhóm số ít các quốc gia trên thế giới có một khung hướng dẫn chuẩn mực và toàn diện trong lĩnh vực này.
Hiện nay, y học giới tính không phải là một chuyên ngành đơn lẻ mà là một lĩnh vực giao thoa phức hợp của nhiều chuyên khoa như nam học, phụ khoa, nội tiết, tâm lý học, vô sinh – hiếm muộn...
"Chúng ta không thể tách rời sức khỏe tình dục khỏi các khía cạnh thể chất và tinh thần vì nó là yếu tố quan trọng giúp con người sống khỏe, sống có ích và sống trọn vẹn", ông Tuấn khẳng định.
Theo ông Tuấn, bộ hướng dẫn sắp ban hành sẽ có cách tiếp cận rất rộng, không chỉ tập trung vào các bệnh lý và phương pháp điều trị, mà còn bao quát các vấn đề tâm lý, xã hội và bản sắc giới.
Một điểm đột phá của tài liệu là dành nhiều nội dung quan trọng cho nhóm người chuyển giới. Đây là một cộng đồng ngày càng gia tăng và có nhu cầu chăm sóc y tế đặc thù, đòi hỏi ngành y phải cập nhật.
"Chúng ta phải chăm sóc người bệnh theo giải phẫu mới, sinh lý mới và tâm lý mới của họ. Đó là thực tế mà y học cần đáp ứng", ông Tuấn chia sẻ.
Từ đào tạo y khoa đến rào cản tâm lý
Việc có một bộ hướng dẫn chuẩn là vô cùng quan trọng, nhưng để triển khai hiệu quả, ngành Y tế cần có đội ngũ nhân lực được đào tạo bài bản. PGS.TS.BS Nguyễn Quang, Chủ tịch Hội Y học Giới tính Việt Nam, cho biết, các nghiên cứu và hướng dẫn trước đây thường chỉ tập trung vào nam giới, trong khi phụ nữ, nhóm đối tượng chịu nhiều thiệt thòi, lại ít được quan tâm đúng mức.
Phụ nữ thường tập trung vào thiên chức sinh nở và nuôi dạy con cái mà quên đi nhu cầu tình dục của chính mình. Đây là sự mất cân bằng cần phải được khắc phục. Chăm sóc sức khỏe tình dục không thể chỉ dừng ở một giới mà phải toàn diện và cân bằng cho cả hai.
Một người đàn ông khỏe mạnh thực sự không chỉ có thể lực và testosterone cao mà còn phải có tinh thần vững vàng và tâm trí bình an. Đây chính là nền tảng bền vững của sức khỏe tình dục.
Thực tế, không chỉ người bệnh e ngại mà ngay cả nhiều bác sĩ cũng gặp khó khăn trong việc nhận diện rối loạn tình dục. Do đây là vấn đề tế nhị, nhiều bệnh nhân chỉ chia sẻ khi được bác sĩ chủ động khai thác, nhưng không phải bác sĩ nào cũng đủ kiến thức và kinh nghiệm để đặt câu hỏi đúng.
Tại các bệnh viện lớn tuyến trung ương, khoa Nam học được thành lập, giúp việc chẩn đoán cho nam giới tương đối thuận lợi. Tuy nhiên, ở tuyến cơ sở, chuyên khoa này còn vô cùng thiếu thốn.
"Bệnh nhân nam có rối loạn tình dục thường bị chuyển đến các khoa khác như tiết niệu hoặc thậm chí là... xương khớp, dẫn đến việc không được điều trị đúng hướng", BS Quang cho hay.
Với phụ nữ, tình trạng còn phức tạp hơn. Đa số tìm đến khoa Sản phụ khoa, nhưng không phải bệnh viện nào cũng có đơn vị chuyên sâu về sức khỏe tình dục nữ. Nhiều bác sĩ sản khoa vì thiếu kiến thức chuyên sâu về y học giới tính cũng không thể khai thác được các dấu hiệu bệnh lý tiềm ẩn của bệnh nhân.
Theo BS Quang, nguyên nhân sâu xa, theo các chuyên gia, là do chương trình đào tạo y khoa hiện hành chưa có chuyên ngành chính thức về y học giới tính. Để giải quyết gốc rễ vấn đề, Hội Y học Giới tính Việt Nam đang tích cực phối hợp với Bộ Y tế và các trường đại học để sớm đưa chuyên ngành này vào giảng dạy chính quy, giúp bác sĩ tương lai dễ dàng nhận diện và điều trị rối loạn tình dục hiệu quả hơn.
TS.BS.CKII Trà Anh Duy - Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, phân tích, sức khỏe tinh thần và sức khỏe tình dục có mối quan hệ hai chiều, tác động qua lại mật thiết. Khi tâm lý ổn định, cảm xúc tích cực, hệ nội tiết và thần kinh hoạt động cân bằng, giúp duy trì testosterone ở mức ổn định, tăng ham muốn và cải thiện chức năng sinh lý.
Ngược lại, stress, lo âu hay trầm cảm sẽ kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, làm giảm lưu lượng máu đến dương vật, trực tiếp gây rối loạn cương và giảm khả năng tình dục.
Các nghiên cứu quốc tế ghi nhận khoảng 30–40% trường hợp rối loạn cương có nguồn gốc từ căng thẳng tâm lý như áp lực công việc, tài chính, mâu thuẫn tình cảm hay chính nỗi lo lắng về hiệu suất tình dục (performance anxiety).
BS Duy giải thích thêm, stress kéo dài làm tăng hormone cortisol (hormone căng thẳng), đồng thời ức chế sản xuất testosterone. Điều này gây ra hàng loạt vấn đề như giảm ham muốn, rối loạn cương hay xuất tinh sớm. Nhiều bệnh nhân than phiền mệt mỏi, mất ngủ, giảm hứng thú dù nồng độ hormone vẫn bình thường, chứng tỏ gốc rễ nằm ở yếu tố cảm xúc.
"Vì vậy, chiến lược điều trị cần phải toàn diện: kết hợp điều chỉnh hormone (nếu thiếu hụt), trị liệu tâm lý, cải thiện giấc ngủ và thay đổi lối sống", BS Duy nhấn mạnh.
Hội nghị Khoa học Toàn quốc Hội Y học Giới tính Việt Nam 2025 (VSSM 2025) với chủ đề “Kết nối tri thức – Nâng tầm Y học Giới tính Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập” diễn ra trong hai ngày 17–18/10 tại TPHCM.
Hội nghị do Hội Y học Giới tính Việt Nam (VSSM) phối hợp cùng Tổ chức Nam học Toàn cầu (Global Andrology Foundation – GAF) tổ chức, quy tụ hơn 800 đại biểu cùng các chuyên gia hàng đầu từ Mỹ, Áo, Ý, Nga, Việt Nam...
