Viêm thanh quản cấp tính ở trẻ: Chỉ rõ nguyên nhân và cách điều trị

Để có phương án điều trị viêm thanh quản cấp ở trẻ, cần phải hiểu cơ chế gây bệnh và các nguyên tắc điều trị.

Thanh quản là gì và vai trò của thanh quản

Thanh quản là một đoạn của hệ hô hấp nằm ngay bên dưới nơi đường hầu họng tách ra thành khí quản và thực quản, nối yết hầu với khí quản nằm ở phần trước của cổ. Về mặt giải phẫu, thanh quản nằm ở đốt sống C2-C6 ở người lớn và bắt đầu ở vị trí C2-C3 ở trẻ em.

Thanh quản di động ngay dưới da vùng cổ trước khi có động tác nuốt, hoặc khi cúi xuống, ngẩng lên. Thanh quản có vai trò rất quan trọng bao gồm:

• Chức năng hô hấp: Hô hấp là một chức năng quan trọng trong việc duy trì sự sống. Đây là chức năng mở thanh môn do cơ nhẫn - phễu sau của thanh quản đảm nhận trách nhiệm. Khi thanh môn không mở rộng được hoặc bị tắc do bất kỳ lý do gì sẽ dẫn đến tình trạng khó thở và gây nguy hiểm đến tính mạng, cần phải xử lý kịp thời bằng việc làm khai thông đường thở, thậm chí phải phẫu thuật mở khí quản.
• Bảo vệ đường hô hấp dưới: Vai trò quan trọng của thanh quản là chức năng bảo vệ của nó, phòng ngừa dị vật xâm nhập vào phổi bằng cách ho và các hành động phản xạ khác nhằm đẩy dị vật ra ngoài đường hô hấp. Khi thanh quan mở rộng rồi đóng cùng với việc nâng áp lực bên trong của lồng ngực sau đó mở ra tức thì làm cho luồng không khí đẩy mạnh trở lại, từ đó sẽ tống dị vật ra ngoài.
• Ho và hắt hơi: Là một phản xạ hô hấp do luồng khí bị đẩy mạnh ra một cách nhanh, mạnh và đột ngột do khe thanh môn đóng lại rồi mở ra bất ngờ. Ho và hắt hơi có vai trò quan trọng trong việc đẩy dị vật đường hô hấp ra ngoài cơ thể.
• Tạo âm thanh: Là chức năng quan trọng có ý nghĩa cả về mặt xã hội, góp phần tạo nên giọng nói, ngôn ngữ để con người nói chuyện, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm... Âm thanh được tạo ra trong thanh quản và đó là nơi điều chỉnh cao độ và âm lượng. Do luồng khí được đẩy từ phổi ra ngoài nhờ sự co của cơ hoành, các cơ rộng bụng và cơ gian sườn. Luồng khí làm rung chuyển dây thanh âm từ đó phát ra âm thanh.

Viêm thanh quản cấp tính là gì?

Viêm thanh quản cấp tính là tình trạng viêm niêm mạc của thanh quản kéo dài dưới 3 tuần. Viêm thanh quản cấp có rất nhiều nguyên nhân và biểu hiện lâm sàng cũng rất khác nhau, tùy theo nguyên nhân và lứa tuổi.

Bệnh được phân loại: viêm thanh quản cấp ở trẻ em (thường gặp ở trẻ dưới 6 tuổi) và viêm thanh quản cấp ở người lớn.

Nguyên nhân gây viêm thanh quản cấp tính

Nguyên nhân thường gặp của viêm thanh quản là do nhiễm virus (parainfluenza hoặc cúm) dẫn đến viêm thanh quản và khí quản. Ban đầu, virus xâm nhập vào mũi và họng sau đó dọc theo đường hô hấp trên đến thanh quản và khí quản. Khi bệnh diễn tiến, phần dưới cùng của thanh quản và phần trên của khí quản bị viêm, làm hẹp luồng khí vào phổi.

Có vài trường hợp viêm thanh quản bội nhiễm (đồng nhiễm vi khuẩn). Lúc này bệnh thường nặng hơn và điều trị khác với nhiễm virus.

Ngoài ra có một số yếu tố thuận lợi dễ gây viêm thanh quản cấp thường gặp bao gồm: trẻ mắc viêm thanh quản sau một đợt viêm đường hô hấp như bệnh mũi xoang, bệnh phổi, bệnh họng amiđan, VA ở trẻ em; trẻ bị trào ngược họng – thanh quản; trẻ sống trong môi trường ô nhiễm (khói thuốc, bụi mịn…); trẻ có cơ địa dị ứng…

Triệu chứng của viêm thanh quản cấp

Các triệu chứng thường gặp nhất của viêm thanh quản cấp bao gồm:

• Triệu chứng toàn thân: phụ thuộc vào nguyên nhân và điều kiện gây bệnh, trẻ có thể sốt hoặc chỉ gai sốt hoặc ớn lạnh, mệt mỏi…
• Khàn tiếng, ho, khó thở: có thay đổi nhận thấy trong giọng nói như khàn tiếng, khóc khàn ở trẻ em, ho khan có thể có đờm nhày, khó thở, khi thở nghe có tiếng khò khè.
• Niêm mạc họng đỏ, amidan có thể sưng: khi khám sẽ thấy niêm mạc phù nề, đỏ ở vùng thanh môn, tiền đình thanh quản; Dây thanh sung huyết đỏ, phù nề, khép không kín khi phát âm, có xuất tiết nhày ở mép trước dây thanh.

Nguyên tắc điều trị viêm thanh quản cấp ở trẻ em

Bệnh chủ yếu là do virus nên nguyên tắc chung khi điều trị là điều trị tại chỗ và điều trị triệu chứng.

1. Với viêm thanh quản không có khó thở

• Quan trọng nhất là kiêng nói, tránh lạnh.
• Điều trị nội khoa: sử dụng thuốc kháng sinh, giảm viêm, kháng Histamin H1, tiêu đờm, giảm ho...
• Điều trị tại chỗ bằng các thuốc giảm viêm nhóm Corticoid, men tiêu viêm, tinh dầu...
• Nâng cao sức đề kháng, bổ sung dinh dưỡng, chất điện giải.

2. Với viêm thanh quản có khó thở

• Khó thở thanh quản độ I: điều trị nội khoa.
• Khó thở thanh quản độ II: mở khí quản cấp cứu.
• Khó thở thanh quản độ III: mở khí quản cấp cứu kết hợp hồi sức tích cực.

3. Điều trị cụ thể

Thuốc kháng sinh

• Nhóm Beta lactam:: Amoxicilin, cephalexin; các cephalosporin thế hệ 1,2; các thuốc kháng men
• Nhóm macrolide: Azithromycin, roxithromycin, clarythromycin...

Thuốc kháng viêm

• Chống viêm steroid: Prednisolon, methylprednisolon,
• Chống viêm dạng men: Alpha chymotrypsin, lysozym...

Thuốc hạ sốt, giảm đau, khí dung

• Paracetamol, ibuprofen, aspirin...
• Khí dung, bơm thuốc thanh quản bằng các hỗn dịch kháng viêm corticoid, kháng viêm dạng men, kháng sinh…

Biện pháp hỗ trợ điều trị

• Tăng cường sức đề kháng: Bổ sung các yếu tố vi lượng, sinh tố, vitamin, dinh dưỡng...
• Súc họng, xịt họng bằng các dung dịch sát khuẩn, giảm viêm tại chỗ

Chọn sản phẩm xịt họng thảo dược nào phù hợp với trẻ bị viêm thanh quản cấp?

Trên thị trường có rất nhiều loại sản phẩm xịt họng gắn mác thảo dược, tuy nhiên không phải sản phẩm nào cũng mang lại hiệu quả tối ưu. Cần tìm đến những sản phẩm xịt họng từ thảo dược tiêu biểu như dung dịch Xịt Họng Nhất Nhất giúp hỗ trợ giảm nhanh ngứa họng, viêm họng, viêm amidan, thanh quản.

Do có thành phần từ thảo dược thiên nhiên nên lành tính, có thể dùng được cho cả người lớn và trẻ nhỏ trên 1 tuổi. Nếu xịt đúng cách thì sẽ có tác dụng tại chỗ, giúp cắt cơn ho trong 10 phút.

Dung dịch Xịt Họng Nhất Nhất hiện có bán tại các nhà thuốc trên toàn quốc.