Các nhà khoa học vẫn chưa biết chính xác khi nào vụ nổ sẽ xảy ra. Hãng RIA Novosti đưa tin về những mối nguy hiểm sâu thẳm bên trong hành tinh.
Một phát hiện bất ngờ
Thoạt nhìn, hành tinh của chúng ta có vẻ ổn định và có thể dự đoán được. Nhưng bên dưới bề mặt của nó, những quá trình đang diễn ra có thể thay đổi hoàn toàn tình hình. Một ví dụ là Dị thường Nam Đại Tây Dương: một từ trường yếu đang gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây.
Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) gần đây đã công bố kết quả nghiên cứu, trong đó các chuyên gia thảo luận về một "tín hiệu đáng lo ngại".
Theo dữ liệu từ sứ mệnh Swarm, một vệ tinh theo dõi từ trường Trái Đất, diện tích của dị thường này đã tăng lên rất lớn kể từ năm 2014 đến mức hiện nay nó bao phủ gần một nửa diện tích lục địa Châu Âu.
Sự mở rộng của vùng không đồng đều. Điều này tạo ra thêm rủi ro không chỉ cho các nhiệm vụ khoa học mà còn cho toàn bộ cơ sở hạ tầng công nghệ.
Từ trường của Trái Đất hoạt động như thế nào?
Từ trường là một lớp rào chắn tự nhiên được hình thành bởi sự chuyển động của sắt và niken nóng chảy ở lõi ngoài. Lớp khiên vô hình này làm chệch hướng các hạt tích điện từ gió Mặt Trời, bảo vệ Trái Đất khỏi bức xạ.
Nếu chúng ta hình dung hành tinh này như một nam châm khổng lồ, thì dường như nó đã mất đi sức mạnh trong Dị thường Nam Đại Tây Dương—cường độ từ trường ở đó thấp hơn đáng kể. Kết quả là, các tàu vũ trụ bay qua Nam Đại Tây Dương sẽ thấy mình ở trong vùng bức xạ tăng cao.
Các vệ tinh ở quỹ đạo thấp buộc phải thường xuyên đi qua vùng này. Đây là nơi thường xuyên phát hiện các sự cố điện tử, rò rỉ dữ liệu, mất cảm biến tạm thời, và thậm chí cả cháy chip.
Nhà địa vật lý Chris Finley, người tham gia nghiên cứu, lưu ý rằng "các quá trình đặc biệt ở lõi bên trong của hành tinh" đang diễn ra ở khu vực này.
"Chúng ta thường mong đợi nhìn thấy các đường sức từ phát ra từ lõi. Nhưng bên dưới dị thường Nam Đại Tây Dương, chúng ta lại thấy quá trình ngược lại", nhà khoa học giải thích.
Ông so sánh hiện tượng này với một "vết nứt mỏng" trên lớp vỏ bảo vệ của Trái Đất, nơi bức xạ bị rò rỉ.
Những vệ tinh và các nhà khoa học đang ghi lại những gì
Trong 11 năm qua, các sứ mệnh của ESA và NASA đã liên tục báo cáo sự cố trên Nam Đại Tây Dương. Một số tàu vũ trụ đã tạm thời mất liên lạc với Trái Đất.
Các kỹ sư buộc phải lập trình các thiết bị sao cho một số hệ thống tự động tắt khi đi qua vùng bất thường—điều này ngăn ngừa hư hỏng.
Tuy nhiên, tác động không chỉ được cảm nhận trong không gian. Trên bề mặt Trái Đất, ảnh hưởng của Mặt Trời lên lưới điện và hệ thống định vị đang dần gia tăng. Trong thời kỳ bão từ mạnh, sự gián đoạn ngắn hạn trong hệ thống liên lạc vô tuyến và định vị được ghi nhận, đặc biệt là ở Nam Bán Cầu.
Sự thay đổi địa lý và xu hướng đáng lo ngại mới
Vấn đề chính là sự suy yếu của từ trường đang xảy ra ở nhiều nơi trên khắp hành tinh cùng một lúc—không chỉ ở Nam Đại Tây Dương, mà còn ở phía bắc Canada, cũng như ở một số khu vực của Bắc Cực.
Các nhà khoa học vẫn chưa thể đưa ra lời giải thích chắc chắn. Họ chỉ suy đoán rằng hiện tượng này liên quan đến động lực của dòng chảy sắt lỏng trong lõi Trái Đất. "Dòng sông kim loại" này di chuyển với tốc độ đáng kinh ngạc, hình thành các trung tâm từ trường mới và làm suy yếu các trung tâm cũ.
Một số chuyên gia tin rằng những thay đổi quan sát được có thể là điềm báo của một cuộc tái cấu trúc toàn cầu - khi Bắc Cực và Nam Cực hoán đổi vị trí. Những sự đảo ngược như vậy đã từng xảy ra trong lịch sử, gần đây nhất là vào khoảng 780.000 năm trước.
Liệu nhân loại có cảm nhận được hậu quả không?
Đối với người bình thường, sự suy yếu của từ trường vẫn chưa thể nhận thấy, nhưng ở cấp độ công nghệ, hậu quả là rõ ràng. Nền văn minh hiện đại phụ thuộc vào thông tin vệ tinh, hệ thống hàng không, định vị và năng lượng. Tất cả những thứ này đều nhạy cảm với biến động bức xạ và nhiễu loạn điện từ.
Với sự suy giảm hơn nữa, ngay cả những cơn bùng phát năng lượng mặt trời yếu cũng có thể gây ra những tác động tương đương với bão địa từ mạnh. Hậu quả có thể là mất điện lưới, gián đoạn hoạt động hàng không, gián đoạn hệ thống thông tin liên lạc và cơ sở hạ tầng internet.
Hơn nữa, ở những khu vực có từ trường yếu, mức độ bức xạ ở tầng khí quyển trên cao tăng lên. Điều này khiến các chuyến bay ở độ cao lớn trở nên nguy hiểm hơn. Các phi hành gia trên quỹ đạo hiện đang được kiểm tra và bảo vệ bức xạ bổ sung khi băng qua Dị thường Nam Đại Tây Dương.
Các nhà khoa học đang làm gì?
Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) tiếp tục theo dõi liên tục bằng các vệ tinh Swarm. Các thiết bị này được trang bị từ kế có độ chính xác cao, có thể phát hiện ngay cả những biến động nhỏ nhất của từ trường.
Dựa trên dữ liệu thu được, mô hình 3D về cấu trúc bên trong Trái Đất có thể được xây dựng, cho phép theo dõi những thay đổi trong lõi và lớp phủ.
Giáo sư Finley nhấn mạnh rằng hiện tượng bất thường này "đang phát triển với tốc độ không thể đoán trước", khiến việc theo dõi theo thời gian thực trở nên vô cùng quan trọng.
Một số trung tâm nghiên cứu đã và đang thảo luận về khả năng phát triển một hệ thống cảnh báo nguy cơ địa từ quốc tế - tương tự như hệ thống được sử dụng cho sóng thần và hoạt động núi lửa. Nhưng hiện tại, tất cả chỉ là lý thuyết.
Các nhà khoa học lưu ý rằng Dị thường Nam Đại Tây Dương không gây ra mối đe dọa trực tiếp đến sự sống của con người. Tuy nhiên, nó là lời nhắc nhở về sự năng động và dễ bị tổn thương của hành tinh chúng ta.
