Sử dụng dữ liệu từ Vệ tinh Khảo sát Ngoại hành tinh (TESS) của NASA, nhóm nhà thiên văn tại Đại học Maryland dựng video time-lapse về quá trình sao chổi 46P/Wirtanen giải phóng bụi, băng và khí. Time-lapse là kỹ thuật ghép nhiều hình ảnh liên tục và tua nhanh. TESS chụp chúng trong lần tiếp cận gần Wirtanen vào cuối năm ngoái.
Đây là những hình ảnh hoàn thiện và chi tiết nhất đến nay về sự hình thành và tiêu tán của vụ nổ sao chổi tự nhiên. Nhóm chuyên gia công bố kết quả nghiên cứu trên tạp chí Astrophysical Journal Letters hôm 22/11.
Có hai giả thuyết phổ biến về nguyên nhân xảy ra hiện tượng sao chổi bùng nổ, cả hai đều liên quan đến việc Mặt Trời làm bay hơi lớp băng bề mặt và đẩy sao chổi tiến về phía trước. Theo giả thuyết thứ nhất, một đợt sóng nhiệt bất ngờ ập tới lớp băng không ổn định và tạo ra vụ nổ. Giả thuyết thứ hai cho rằng lớp băng mới hình thành phải tiếp xúc đột ngột với ánh sáng Mặt Trời do vách đá trên bề mặt sao chổi đổ sụp hoặc do hoạt động địa chất khác.
Wirtanen tới gần Trái Đất nhất ngày 16/12/2018. Vụ nổ xảy ra trước đó, bắt đầu từ ngày 26/9. Ban đầu là đợt lóe sáng kéo dài một tiếng, sau đó là giai đoạn tiếp tục phát sáng trong 8 tiếng.
Giai đoạn thứ hai này có thể xảy ra do bụi sao chổi từ vụ nổ lan ra, khiến đám mây bụi phản xạ nhiều ánh sáng Mặt Trời hơn. Sau khi đạt độ sáng mạnh nhất, sao chổi bắt đầu mờ dần đi trong hơn hai tuần. Vì TESS chụp ảnh chi tiết mỗi 30 phút nên nhóm nghiên cứu có thể theo dõi từng giai đoạn một cách cụ thể.
Nhóm chuyên gia ước tính lượng vật chất phun ra trong vụ nổ là khoảng một triệu kg. Vụ nổ có thể để lại một hố trũng đường kính 20 m trên sao chổi.
Khi nghiên cứu thêm kích thước các hạt trong vệt đuôi bụi, kết quả tính toán có thể chính xác hơn. Việc quan sát thêm nhiều sao chổi sẽ giúp các nhà khoa học xác định hiện tượng bùng sáng nhiều giai đoạn như vậy trong vụ nổ sao chổi là hiếm gặp hay phổ biến.
