Camera an ninh
Một trong những thiết bị an toàn đầu tiên được lắp đặt trong trường học tại nhiều quốc gia trên thế giới là hệ thống camera an ninh. Tính hợp pháp của việc lắp đặt camera tại trường học tuỳ thuộc vào quy định, chính sách, quyền và trách nhiệm của học sinh, giáo viên, nhân viên nhà trường. Camera thường được đặt ở những khu vực không xâm phạm quyền riêng tư của học sinh như lớp học, hành lang, khu vực chung hoặc xung quanh khuôn viên trường.
Việc lắp đặt camera an ninh có thể mang lại nhiều lợi ích và đảm bảo an toàn cho trường học. Đầu tiên, camera có thể phát hiện kẻ trộm, kẻ phá hoại hay người lạ không thuộc hệ thống trường học nhằm ngăn chặn tội phạm nhắm vào học sinh và trường học.
Camera an ninh có thể ngăn chặn các hành vi bắt nạt hay bạo lực học đường. Dưới sự giám sát của máy quay, học sinh có xu hướng cư xử tốt và văn minh hơn. Thông qua hình ảnh tư liệu, giáo viên cũng kịp thời phát hiện những hành vi bắt nạt học đường và tìm cách ngăn chặn, giải quyết.
Đây cũng là công cụ hiệu quả để bảo vệ cả giáo viên và học sinh. Dưới sự giám sát của camera, những giáo viên thiếu chuẩn mực đạo đức sẽ không thể làm tổn thương học sinh. Tương tự, học sinh không được có hành vi thiếu tôn trọng, làm ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất của giáo viên. Trong một số trường học, camera giúp ngăn chặn các hình phạt thể xác, vốn không được áp dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Với camera an ninh, trường học có thể chủ động quản lý sự an toàn trong khuôn viên trường và nhận biết các hoạt động đáng ngờ trong thời gian thực. Từ đó, cải thiện phản ứng của nhà trường trước các tình huống khẩn cấp. Thể hiện quyết tâm xây dựng trường học an toàn, có trách nhiệm.
Dù vậy, một số nhà giáo dục cảm thấy hành động giám sát trong trường học tạo nên bầu không khí gượng gạo, học sinh có tâm lý e ngại khi đến trường. Do đó, để bảo vệ quyền cá nhân của giáo viên, học sinh, các nhà trường nên thiết lập chính sách camera an ninh nghiêm ngặt, quản lý quyền truy cập camera.
Hệ thống nhận diện khuôn mặt
Là bước tiến mới của camera an ninh, hệ thống nhận diện khuôn mặt là ứng dụng sử dụng công nghệ AI để tự động xác định hoặc nhận diện các cá nhân từ nguồn tư liệu hình ảnh có sẵn. Hệ thống này đang được thử nghiệm trong trường học tại nhiều quốc gia phát triển nhằm nâng cao khả năng bảo vệ an ninh, an toàn học đường.
Một trong những quốc gia đi đầu ứng dụng hệ thống này là Trung Quốc. Hệ thống được sử dụng vào năm 2016 và triển khai vào năm 2018 từ thành phố Thâm Quyến, nơi đi đầu trong lĩnh vực công nghệ tại Trung Quốc.
Hệ thống nhận diện khuôn mặt được tích hợp trong camera an ninh, giúp theo dõi học sinh trong khuôn viên trường học. Hệ thống sẽ theo dõi từng hành động của học sinh khi các em đến và rời khỏi trường học nhằm ngăn chặn tình trạng trốn học, bắt cóc, những mối quan tâm lớn trong ngành Giáo dục.
Tại thủ đô Bắc Kinh, tất cả trường mẫu giáo đều phải lắp đặt hệ thống nhận diện khuôn mặt, kết nối với hệ thống giám sát của cảnh sát địa phương để ngăn ngừa hành vi bạo lực học đường. Vì quốc gia này có truyền thống nhiều năm sử dụng hình phạt thể xác, không ít giáo viên mầm non đã làm tổn thương nghiêm trọng đến thể chất và tinh thần của học sinh.
Không chỉ Trung Quốc, Ấn Độ vào năm 2019 cũng yêu cầu các trường lắp đặt hệ thống nhận diện khuôn mặt trong khuôn viên trường và lớp học. Hệ thống này ghi lại biểu cảm của học sinh khi nghe giảng, từ đó phân tích cảm xúc của các em với bài học. Giáo viên có thể lấy đó làm nguồn tham khảo để thay đổi phương pháp giảng dạy thu hút học sinh.
Tại Mỹ, khi các vụ nổ súng trong trường học tăng cao, nhiều nhà trường đã lắp đặt hệ thống nhận diện khuôn mặt. Những lo ngại về an toàn tính mạng của học sinh, giáo viên, nhiều trường thậm chí lắp đặt hệ thống phát hiện vũ khí, công cụ phân tích chuyển động đáng ngờ...
Tuy nhiên, nhiều nhà giáo dục phản ánh chưa có nghiên cứu nào khẳng định những hệ thống này có thể giúp học sinh an toàn hơn. Ngược lại, phần mềm công nghệ cao có thể khiến học sinh cảm thấy bị kiểm soát, phân tâm khi học tập. Thậm chí, làm ảnh hưởng đến tâm lý của các em.
Hệ thống báo cáo ẩn danh
Tương tự mô hình hòm thư góp ý, hệ thống báo cáo ẩn danh là công nghệ cho phép học sinh, giáo viên và nhân viên nhà trường gửi kiến nghị, thông tin nhưng không xác định danh tính.
Tại Mỹ, tính đến mùa thu năm 2019, 20 bang đã thông qua luật cho phép trường học lắp đặt hệ thống báo cáo ẩn danh, 2 bang khác đang chờ thông qua. Ước tính 51% trường THCS, THPT tại Mỹ sử dụng hệ thống này. 60% trường đã thực hiện được 3 năm và khoảng 15% sử dụng 10 năm trở lên.
Hệ thống báo cáo ẩn danh được thiết kế dưới dạng đường dây nóng, phần mềm, ứng dụng dành riêng cho học sinh, giáo viên, phụ huynh và nhân viên các nhà trường. Mọi người có thể gửi thư kiến nghị hoặc gọi điện trực tiếp. Đơn cử, Trường Trung học Oklahoma, bang Oklahoma, Mỹ, sử dụng phần mềm Say Something do một công ty công nghệ phát triển. Hay bang Michigan thành lập đường dây nóng “Bạo lực học đường Michigan”, nơi học sinh báo cáo các mối đe doạ gây tổn hại sắp xảy ra.
Những hệ thống này có nhân viên quản lý 24/7, được đào tạo kỹ năng xử lý, ứng phó với các trường hợp khẩn cấp. Khi học sinh gửi thông tin ẩn danh, các em sẽ được hướng dẫn cách xử lý tình huống hoặc biết khi nào cần sự can thiệp của cảnh sát. Những thông tin ẩn danh phổ biến nhất liên quan đến bắt nạt hoặc quấy rối, sử dụng ma tuý, tự tử, tấn công, quấy rối tình dục…
Công nghệ này được đánh giá là phù hợp với thanh thiếu niên bởi các em thường e ngại phải bày tỏ ý kiến trực tiếp với người lớn hoặc bạn bè xung quanh. Trong trường hợp tố cáo hành vi sai quy định trong trường học, việc bị tiết lộ danh tính càng khiến các em lo sợ. Tuy nhiên, thông qua hệ thống báo cáo ẩn danh, danh tính của người cung cấp thông tin không bao giờ được tiết lộ. Ngược lại, họ được hướng dẫn để xử lý các tình huống trong phạm vi của mình.
Tại Mỹ, hệ thống này đã cho thấy những hiệu quả bước đầu. Chẳng hạn, tháng 12/2009, một cuộc tấn công vũ khí nhắm vào một trường học tại thành phố Bridgewater, bang New Jersey, đã được ngăn chặn nhờ học sinh nhà trường kịp thời thông báo. Báo cáo đến năm 2019 của các khu học chánh cho thấy, 77% giáo viên và nhân viên được hỏi nhận thức rõ hơn về các vấn đề mất an toàn trường học nhờ hệ thống báo cáo ẩn danh. 73% người được hỏi đã giúp ngăn ngừa ý định tự tử, tự huỷ hoại thân thể. 56% giúp ngăn chặn các hành vi bạo lực.
Thời gian tới, các trường học Mỹ sẽ tiếp tục nâng cao nhận thức của học sinh về hệ thống báo cáo, hướng dẫn các em cách phân loại các vấn đề cần báo cáo và đào tạo phương pháp gửi ý kiến đầy đủ thông tin để trường học kịp thời can thiệp.
Robot phòng chống Covid-19
Đại dịch Covid-19 khiến việc học tập trên thế giới bị gián đoạn, gây mất an toàn về sức khoẻ cho học sinh, giáo viên và nhân viên trong điều kiện học tập trung. Khi học sinh trở lại trường học tập, một trong những ưu tiên hàng đầu là phòng, chống dịch Covid-19. Song do nguồn nhân lực hạn chế, giáo viên, nhân viên nhà trường phải đảm nhiệm nhiều việc cùng lúc như đo thân nhiệt, xét nghiệm nhanh, nhắc nhở và giám sát học sinh giữ khoảng cách, rửa tay thường xuyên… Những hoạt động này cũng có thể khiến thầy cô có nguy cơ lây nhiễm Covid-19.
Do đó, nhiều quốc gia trên thế giới đã ứng dụng công nghệ, robot kết hợp AI thay thế. Tại Trung Quốc, khi trường học khai giảng từ tháng 9, nhiều trường đã sử dụng thiết bị công nghệ cao để đo thân nhiệt và giám sát công tác phòng, chống dịch.
Chẳng hạn, Trường Mẫu giáo Changhe, tỉnh Chiết Giang, đưa vào hoạt động robot rửa tay, có hình dạng chim cánh cụt để thu hút trẻ em. Trường THCS Changjun Riverside, tỉnh Hồ Nam, trang bị hệ thống đo thân nhiệt hồng ngoại kết hợp nhận diện khuôn mặt khi học sinh đi qua cổng trường, từ đó các em không phải xếp hàng chờ đo thân nhiệt. Máy có thể đo thân nhiệt của 3 - 4 người cùng lúc, kiểm tra hơn 3.000 học sinh trong 30 phút. Đặc biệt, Trường Trung học thực nghiệm Minhang, đã sử dụng robot thay nhân viên nhà bếp gắp thức ăn cho học sinh. Robot cao khoảng 3m, dùng tay gắp các món ăn riêng lẻ được chuẩn bị từ trước để phân phát cho học sinh. Nó thậm chí có thể phục vụ nhu cầu hâm nóng, thêm gia vị vào món ăn.
Tại Mỹ, công nghệ và robot phòng, chống Covid-19 được lắp đặt tại trường học theo khuyến cáo 3 bước của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc.
Bước 1 là xác định học sinh, nhân viên có nguy cơ lây nhiễm trước khi vào trường. Vì vậy, robot đo thân nhiệt được lắp đặt tại cổng trường, cảnh báo giáo viên nếu có trường học bất thường.
Với bước 2 là quản lý thực hành vệ sinh cá nhân trong trường học, robot thường được đặt cạnh phòng vệ sinh, phòng ăn. Chúng trình chiếu các video, thông điệp nhắc nhở mọi người thường xuyên vệ sinh cá nhân đúng cách như rửa tay bằng xà phòng, đeo khẩu trang ở nơi đông người… Từ đó, nâng cao ý thức và hành động phòng, chống dịch cho nhà trường.
Cuối cùng trong bước 3, khử trùng các cơ sở giáo dục, robot được thiết kế để làm sạch, khử trùng lớp học, không gian chung. Nhiều robot tân tiến có thể vệ sinh tay nắm cửa, tủ khoá nhằm tiết kiệm nguồn nhân lực và đảm bảo chất lượng cho trường học lành mạnh.
