Vừa được NXB Kim Đồng ấn hành nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), cuốn sách “Chung một ngôi nhà” góp phần “nối vòng tay lớn” và cũng là hành trang tinh thần quý giá dành cho người trẻ.
Chỉ vừa đọc tên: “Chung một ngôi nhà” độc giả đã được tiếp nhận một thông điệp về tinh thần tình thân đoàn kết, yêu thương, gắn bó. Quả nhiên là vậy khi đây cũng chính là cuốn Atlas về 54 dân tộc Việt Nam do Võ Thị Mai Chi biên soạn phần lời và họa sĩ Hồ Quốc Cường thể hiện phần hình minh họa.
Chọn cách phân chia theo ngữ hệ (phân loại các tộc người dựa trên ngôn ngữ), sách có 5 phần chính tương ứng với 5 ngữ hệ: Mông - Dao, Thái - Ka Đai, Nam Á, Nam Đảo và Hán - Tạng. Ở mỗi phần lại mở ra những bức tranh xinh đẹp được vẽ nên từ những bản sắc văn hóa được thể hiện qua ngôn ngữ, trang phục, tập quán, phương thức sản xuất, loại hình nghệ thuật, đặc trưng ẩm thực... của mỗi dân tộc.
Đó là, nét sinh hoạt cộng đồng nhộn nhịp nơi chợ phiên Bắc Hà (người Mông, Dao), chợ nổi miền Tây Nam Bộ, chợ ven biển miền Trung (người Kinh)... ; trong các lễ hội, trò chơi dân gian như nhảy sạp của người Chơ Ro, đánh đu của người Chứt; vũ điệu lúa mới của người Mạ, đua ghe Ngo, đua bò bảy núi của người Khmer…
Không dừng lại ở hình minh họa được dẫn giải chỉ bằng thông tin mà ở đây còn có cả những dẫn giải dễ hiểu, dễ cảm. Chẳng hạn như lý giải về người Dao Đỏ với quan niệm màu đỏ: “Đấy là màu hạnh phúc, may mắn và đủ đầy; trẻ em đội mũ màu đỏ sẽ khỏe mạnh, hay ăn, chóng lớn”.
Hoặc thế nào là “phum”, “sóc”? Thì ra là: “Hai đơn vị tổ chức xã hội truyền thống của người Khmer. Các gia đình có quan hệ huyết thống quy tụ gần nhau tạo thành một phum; nhiều phum quần tụ xung quanh một ngôi chùa họp thành sóc”.
Riêng về ẩm thực có những giới thiệu về các yếu tố độc đáo như vì sao nhiều món ăn của người Khmer có tên gọi thường gắn với từ “kên/kèn” hay ý nghĩa văn hóa đặc biệt của bánh chim gâu của người Dao…
Cùng với đó, cuốn sách còn chia sẻ nhiều món ăn đặc sắc: Thắng cố của người Mông, Tày, Thái, bò một nắng muối kiến vàng của đồng bào dân tộc thiểu số khu vực Trường Sơn - Tây Nguyên, phá lấu, lạp xưởng, hay bánh pía của người Hoa.
Ngoài ra, có những món người đọc có thể tự trải nghiệm qua lời dẫn dắt ngắn gọn: “Sắn được luộc chín, giã nhỏ rồi trộn với gạo nếp và đồ chín bằng chõ” (Xôi sắn của người Dao)…
Cứ thế, khi bước vào “Chung một ngôi nhà”, người đọc lần lượt được ghé thăm và cảm nhận những sắc thái độc đáo, riêng biệt của 54 dân tộc Việt Nam qua thông tin chắt lọc, cô đọng cùng hình ảnh gần gũi, nhiều màu sắc.
Đây cũng là một cách giúp chúng ta tham gia vào hành trình tìm về nguồn cội thông qua bản sắc dân tộc giữa thời đại hội nhập đầy sôi động để đắp bồi lòng yêu nước, niềm tự hào, từ đó thêm trân trọng, nâng niu, giữ gìn, phát huy.
Nhất là với người trẻ, chính bản sắc dân tộc sẽ neo giữ, nối kết họ với cội nguồn; là nguồn năng lượng để họ tự tin khi bước ra thế giới và tiếp tục đoàn kết dựng xây đất nước vươn tầm.
“Bộ đôi” Võ Thị Mai Chi và Hồ Quốc Cường vốn là những cái tên rất quen thuộc khi trước đó đã cùng kết hợp thực hiện cuốn sách “Đất nước gấm hoa - Atlas Việt Nam” bán rất chạy. Nay họ tiếp tục “trở lại” với “Chung một ngôi nhà” và tiếp tục là một Atlas về 54 dân tộc Việt Nam.
Với Võ Thị Mai Chi việc cô dành thời gian, tâm huyết để biên soạn cuốn sách này được bắt đầu từ những ký ức ấu thơ sau mỗi bài học về đất nước Việt Nam có 54 dân tộc. Khi trưởng thành được đi sâu vào tìm hiểu về lịch sử, văn hóa, đời sống, phong tục tập quán của từng dân tộc khiến cô “đi từ ngỡ ngàng đến thán phục trước những nét văn hóa đa dạng cũng như đời sống tinh thần phong phú của các dân tộc anh em sống chung trên đất nước hình chữ S.
Tất cả cùng làm nên bức tranh bản sắc văn hóa Việt Nam. Là một người con nước Việt, tôi vô cùng tự hào khi là thành viên của ngôi nhà ấy. Và đây chính là nguồn động lực để tôi bắt tay biên soạn ‘Chung một ngôi nhà’”, Mai Chi chia sẻ.
Còn họa sĩ Hồ Quốc Cường thì cho biết bản thân thấy may mắn khi được thực hiện phần hình ảnh của cuốn sách, hi vọng từ đó góp một phần nối vòng tay lớn. “Trong thời đại mới, để Việt Nam vươn tầm sánh vai với bạn bè năm châu thì tình đoàn kết dân tộc chính là một trong những nguồn sức mạnh lớn lao nhất.
Rất mong quyển sách này khởi tạo hứng thú để độc giả tìm hiểu thêm các khía cạnh trong đời sống của 54 dân tộc anh em đang sinh sống và lớn mạnh trên đất nước Việt Nam”, anh Cường bày tỏ.
Cùng với “Chung một ngôi nhà”, dịp này NXB Kim Đồng còn ra mắt nhiều ấn phẩm như: “Bác Hồ viết Tuyên ngôn Độc lập”, “Lịch sử nước ta” (ấn bản có tranh minh họa màu), “Nguyễn Hữu Tiến - Người vẽ cờ Tổ quốc” (tủ sách Các nhà cách mạng tiền bối giới), “Chân dung 15 vị Bộ trưởng Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (8/1945)”… Qua đây, đơn vị mong muốn giúp bạn đọc hiểu thêm về những trang sử hào hùng của dân tộc, hành trình giành độc lập dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính yêu, những ấn phẩm tôn vinh những người con ưu tú của dân tộc, ngợi ca vẻ đẹp quê hương đất nước, tình đoàn kết giữa các dân tộc anh em.
