Cùng đọc truyện dài “Cuộc phiêu lưu của Bella và Harry” của tác giả Nguyễn Thị Thu Hiền, độc giả sẽ nhận được thông điệp rất hữu ích ấy cũng như thỏa sức hòa mình vào thế giới đồng thoại ngộ nghĩnh, đáng yêu.
Bài học về thái độ sống
Gói gọn trong hơn 160 trang khổ 14,5 x 20,5cm, tác phẩm mở ra những cuộc phiêu lưu khá kỳ thú của Bella và Harry - anh em dòng nhà cá Ali châu Phi. Trong đó, Bella xưng “tôi” và kể về những lần chuyển “nhà” không hề có cuộc hẹn trước vì chính chúng “đâu có tự quyết định được đời mình. Việc đi hay ở là quyết định của con người, của những ông bà chủ, cô cậu chủ nuôi nấng chúng tôi”.
Là cô bé cá Ali hiền lành nhưng không kém phần bản lĩnh nên giọng kể của Bella về những lần chuyển nhà vừa nhẹ nhàng, nữ tính vừa quyết đoán, quả cảm. Và không đơn thuần là những hành động, tình tiết lôi cuốn, trong câu chuyện ấy luôn có cả những suy nghĩ, tâm tư, tình cảm của trẻ thơ khá gần gũi, xúc động và ý nghĩa.
Trong 4 lần chuyển nhà, có lẽ lần đầu tiên là nhẹ nhàng, êm ái nhất với anh em Bella, dù rằng nó đến rất sớm - chỉ sau vài giờ hai cô cậu cùng mấy anh chị em vừa được sinh ra. Việc này là bắt buộc vì ông chủ nhận ra nếu không đưa những con cá Ali mới sinh sang bể mới thì chúng sẽ dễ dàng bị cá lớn ăn mất.
Có thể đôi lần tưởng như chạm vào mắt mẹ Bella ở bể bên kia nhưng với trẻ nhỏ chưa biết buồn là gì như anh em cô thì chút nhớ nhung kia nhanh chóng tan biến vào các trò chơi cùng chúng bạn như đuổi bắt, luồn hang, thi bơi chậm, bơi theo bọt nước, đánh trận giả…
Tưởng rằng, chúng chỉ vô lo, vô nghĩ ở những trò chơi ấy, nhưng không từ đó chúng học được bài học về sự gắn kết, không chỉ cùng một nhà mà cả với bạn bè xung quanh để “thực sự là một gia đình”. Hơn thế nữa, dù không quyết định được ngày mai sẽ sống ở đâu nhưng những chú cá nhỏ bé ấy vẫn “có thể tự quyết định được thái độ sống mỗi ngày của chính mình” để “cứ sống thật yêu thương, thật hết mình cho dù có chia xa, chúng mình cũng mãi nhớ về nhau”.
Bỏ chạy hay chiến đấu?
Từ bài học đầu đời ấy, anh em Bella tiếp tục bước vào cuộc phiêu lưu đầy sóng gió, khi trước mắt không chỉ là những người bạn thuần hậu như anh em nhà Benny, mà còn có cả kẻ cố tình dương oai, bắt nạt người khác.
Đám đó không chỉ khoanh vùng lãnh thổ tranh ăn, mà còn vây ráp, ép uổng hòng lấy cả tính mạng như các lão Thomas, Vây Gồ và Mắt Lé. Được học cách chia sẻ, yêu thương và vốn mang bản tính hiền lành, nhút nhát, liệu rằng hai bạn nhỏ này đối phó thế nào: Trốn tránh hay quy phục; bỏ chạy hay chiến đấu lấy lại sự công bằng?
Cũng giống như bao đứa trẻ khác, Bella, Harry đã từng sợ hãi và trốn chạy. Nỗi sợ hãi ấy kéo dài từ ngày này sang ngày khác, ở ngôi nhà này sang nhà khác. Thậm chí khi được đưa vào nơi an toàn nhất mà vẫn “thần hồn nát thần tính” khi gặp loài to lớn, cố nấp sâu trong hang mà chịu đói để rồi nhận ra: “Đôi khi chúng ta tự dọa mình bằng những ông ngáo ộp có vẻ rất đáng sợ ngoài kia, hay bằng những chuyện chưa xảy ra. Bởi thế nên chúng ta sợ không dám bước khỏi vùng an toàn”.
Đôi khi chúng cũng dám phản kháng, song không phải là sự dám ra mặt đối diện, hướng đến việc giải quyết vấn đề một cách triệt để, toàn diện mà mới chỉ rón rén chờ sơ hở hoặc chờ sự ứng cứu của người khác để rồi sẵn sàng bỏ chạy nếu có thể. Vì vậy, hiểm họa luôn rình rập, thậm chí còn rơi vào bẫy của kẻ bắt nạt để suýt bị bỏ mạng, nếu như không nhận được trợ sức kịp thời.
Nhưng cũng nhờ những biến cố ấy để rồi hai anh em được gặp ông cá Khôn, từ đó nhận bài học đáng giá: Phải “bước tới, không sợ hãi, học cách đối mặt, tự chịu trách nhiệm”. Bài học này được đúc kết từ chính cuộc đời của ông ấy, sau khi phải chịu những đối xử vô ơn mà chẳng dám phản kháng tới nơi, tới chốn.
Thế nên, lời khuyên: “Con phải tự chuẩn bị cho cuộc đối mặt với những kẻ bắt nạt mình. Hãy cùng bạn bè mình đứng lên, chống lại bọn bắt nạt bằng sức mạnh đoàn kết” là một thức tỉnh đối với anh em Bella. Cũng chính nhờ đó mà chúng nhìn nhận ra sự thiếu đồng lòng giữa chúng với các thành viên: “Đa số cá trong bể vẫn giữ lối tư duy: Không phải vấn đề của tôi thì tôi không can thiệp. Nhưng có lẽ đó chính là vấn đề ở nhà cũ nơi chúng tôi ở.
Thân ai nấy lo, không phải vấn đề của tôi, đó chính là tư duy dung dưỡng thói nhũng nhiễu của kẻ bắt nạt. Thói bắt nạt lớn lên nhờ sự sợ hãi và bị động của cả cộng đồng, sự trốn tránh và ngậm bồ hòn làm ngọt. Rồi có lúc nào, chính những kẻ thờ ơ đứng ngoài cuộc kia cũng bị đe dọa và trở thành nạn nhân không?”.
Ngoài ra, qua thế giới đồng thoại trong truyện dài “Cuộc phiêu lưu của Bella và Harry”, người đọc còn được thấy góc nhìn rất nhân văn về kẻ xấu, hay bắt nạt người khác. Góc nhìn ấy được khai thác từ quan điểm không hẳn họ đã xấu nhưng bởi một tác động khắc nghiệt của hoàn cảnh mà thay đổi tâm tính, cố gồng lên để thể hiện, tạo sự chú ý bằng hành vi thiếu chuẩn mực: Bắt nạt. Điều này hướng người đọc đến sự cảm thông để rồi cùng tìm cách tiếp cận, giúp đỡ chứ không phải là kỳ thị, xa lánh.
